Ga 4,3nn
Przypisy
4,3 - Czas do przyjścia Chrystusa traktuje Apostoł jako okres małoletniości rodzaju ludzkiego; "żywioły tego świata" to bądź elementy składowe świata materialnego, uważane przez pogan za bóstwa, bądź Prawo, które w zestawieniu z Ewangelią jest niższą, zaczątkową formą religijności (por. Kol 2,8.10.16.20), bądź wreszcie dlatego, że reguluje ono korzystanie z rzeczy materialnych.4,4 - Jedyny ten u św. Pawła tekst mariologiczny stwierdza bezpośrednio preegzystencję Syna Bożego, a pośrednio - przez pominięcie wzmianki o ziemskim ojcu - nawiązuje do dziewiczego macierzyństwa Maryi.
4,6 - "Ducha" - charyzmatyczne znaki przekonywały chrześcijan o fakcie i nadprzyrodzoności udzielonego im synostwa Bożego; "Abba" - zob. Mk 14,36; Rz 8,15.
4,9 - W sensie uznania za swoich.
4,10 - Zwolennicy judaizmu narzucają kalendarz żydowski, szabaty, święta nowiu, lata jubileuszowe itp. Por. Kol 2,16.
4,12 - Tzn. by porzucili poglądy żydowskie i pogańskie, a przyjęli wzorem Apostoła wolność Ewangelii.
4,13 - Była to zapewne malaria, tzw. "maltańska".
4,15 - Być może aluzja do choroby Pawła, atakującej oczy Apostoła, co mogło wzbudzić dla niego współczucie Galatów.
4,17 - Inni rozumieją i tłum.: "od łaski", "od Chrystusa" lub w sensie: "wyizolować".
4,22 - Niewolnica zwała się Hagar, wolna żona - Sara. Według ówczesnego prawa tylko dzieci wolnej żony były wolne i miały prawo dziedziczenia. Por. Rdz 16,1-16; Rdz 21,1-7.
4,23 - Zob. 1 Kor 1,26.
4,27 - Iz 54,1.
4,30 - Rdz 21,10.12.