Hi 18,1-24,25
POEMAT
Część pierwsza
DRUGI SZEREG MÓW
Druga mowa Bildada: Gniew nic tu nie pomoże
Gardzisz przyjaciółmi
Niewierny na pewno zaginie
Niegodziwiec wpadnie w sidła
Zguba jego wieczna
Zdziwiło to wszystkich
Odpowiedź Hioba : Triumf wiary człowieka opuszczonego
Nie dręczcie mnie!
Bóg mnie poniżył
Najbliżsi zawiedli
Wybawca mój żyje
Dla was On sędzią
Druga mowa Sofara: Sprawiedliwość nie zna wyjątków
Muszę odpowiedzieć
Chwilowa radość nieprawego
Zwraca nieprawe bogactwa
Chciwość nie nasyci
Niespodziewana kara
Odpowiedź Hioba: Fakty przeczą zasadzie odpłaty doczesnej
Słuchajcie pilnie!
Źli są szczęśliwi
Winowajcę karać, nie potomstwo!
Czy śmierć jest wyrównaniem?
Nawet po śmierci źli są szanowani
TRZECI SZEREG MÓW
Trzecia mowa Elifaza: Bóg karze tylko za grzechy
Oskarżenie Hioba
Jest Boża sprawiedliwość
Hiob podobny do niewiernych
Nawróć się, a będziesz szczęśliwy
Odpowiedź Hioba: A przecież zło triumfuje
Odwołam się do Boga
Gdzie Go szukać?
On zna me postępowanie
Tai udrękę w sercu
To mnie przeraża
Satyra społeczna: Na świecie panuje gwałt
Praca przymusowa biednych
Stan niewolników
Nocne zbrodnie
Bogactwa nie ratują
Odsłuchaj
Przypisy
18,5 - "Światło", "lampa" grzesznika jest normalnie używanym powiedzeniem literatury mądrościowej, por. Prz 13,9; Prz 20,20; Prz 24,20. Dawny argument, w który Hiob nie wierzy.18,12 - "Żarłoczna" i "Śmierć" - synonimy Szeolu.
18,13 - Wlg: "pierwotna śmierć". Hebr. dosł.: "pierworodny śmierci".
18,14 - Postać mitologiczna: bogini Nergal, u Greków - Hades. Tu sam Szeol jest przedstawiony jako najgorszy ze strachów.
18,15 - Środek dezynfekcyjny stosowany po śmierci.
18,16 - Alegoria zguby grzesznika.
18,19 - Największą karą wówczas była bezdzietność.
19,5 - Wlg: "Ale wy się wynosicie przeciwko mnie i zarzucacie mi niesławę moją".
19,6 - Odpowiedź właściwie ta sama co poprzednio: Bóg jest przeciwko niemu. Napięcie dochodzi do szczytu w obecnym rozdziale.
19,20 - Tekst skażony, różnie popr.; tłumaczenie przypuszczalne.
19,21 - Podstawowym obowiązkiem przyjaciela jest litość, a nie potępianie i doszukiwanie się zaraz grzechu w cierpiącym człowieku. Wystarczy cierpienie zesłane przez Boga. Nie trzeba powiększać go domysłami.
19,23 - Inni popr.: "w brązie wyryć".
19,25 - Wlg: "(25) Wiem bowiem, Odkupiciel mój żyje, a w dzień ostateczny powstanę z ziemi, (26) i znów obleczon będę w skórę moją, i w ciele moim oglądać będę Boga mego, (27) którego ujrzeć mam ja sam, i oczy moje oglądać będą, a nie inny: złożona jest ta nadzieja w zanadrzu moim".
19,26 - Hiob wierzy, że Bóg wróci mu pełne szczęście po przywróceniu ciała. Czy to się stanie po zmartwychwstaniu, czy też jeszcze przed śmiercią, tego dokładnie nie mówi. Inni tłumaczą: "Nawet gdy to (=robactwo) zniszczy moje ciało, bez ciała Boga zobaczę". "Ciałem" - dosł. "z ciała", chodzi tu o pewną narzędziowość. Tekst skażony, różnie poprawiany.
19,29 - Przestroga przed sądem Bożym za fałszywe oskarżenie.
20,2 - Wlg: "Dlatego myśli moje rozliczne następują jedna po drugiej i duch się rozrywa na różne strony".
20,7 - Wbrew nadziei Hioba z Hi 19,25; "mierzwa" - inni popr.: "jak widmo".
20,10 - Odpowiedź na Hi 14,21n. Inni umieszczają ten wiersz po Hi 20,19.
20,11 - Wlg: "Kości jego będą napełnione występkami młodości jego".
20,17 - Inni popr.: "wody" na "oliwę". Literatura z Ras Szamra często wspomina o mleku i oliwie jako symbolach bogactwa kraju rolniczego. Por. Iz 7,15.
20,18 - Wlg: "Będzie karany za wszystko, co zdziałał, a przecież nie niszczeje: ile wymyślił, tyle też cierpieć będzie".
20,27 - Dzień sądu nad narodami.
21,2 - Wlg: "I czyńcie pokutę".
21,6 - Hiob zmienia ton z emocjonalnego na rozumiejący - oparty na wierze. Zwraca uwagę na niesprawiedliwość społeczną z moralnego punktu widzenia.
21,7 - Hiob odpiera zarzut jakoby indywidualna kara, wymierzana za życia grzesznika, nie znała wyjątków. Opiera się na doświadczeniu, jak jego rozmówcy (por. Hi 20,4nn).
21,12 - Inni popr.: "bębenek".
21,13 - Centralna myśl Hioba: źli za życia są szczęśliwi, nie cierpią za poprzednie grzechy. Podstawą dyskusji jest równość wszystkich po śmierci, co rzuca światło na całość zagadnienia.
21,19 - Hiob stwierdza niedoskonałość odpowiedzialności zbiorowej.
21,21 - Wlg: "Do połowy skrócona".
21,22 - Hiob nie odmawia Bogu mądrości, zwraca tylko uwagę na fakt braku różnicy między złymi a dobrymi (por. Hi 9,22-24). Powodów takiego postępowania Boga my przeniknąć nie jesteśmy w stanie.
21,24 - Inni tłum.: "uda obrosły mu tłuszczem".
21,31 - Nawet śmierć nie jest karą dla wielu zbrodniarzy na tronach, bo ich czczą jeszcze w mogile.
22,2 - Wlg: "Sam człowiek może być porównany z Bogiem". Podstawowym przymiotem Boga jest Jego bezinteresowność, stąd rozumny poddaje się sprawiedliwości Bożej, otrzymując w zamian za to łaskę Bożą. Hiob ma czynić podobnie.
22,4 - Por. Hi 34,23n.
22,11 - Wlg: "I mniemałeś, że nie będziesz oglądał ciemności, ani uciśniony będziesz gwałtem wód wzbierających".
22,12 - Elifaz zarzuca Hiobowi sceptycyzm, czerpiąc argumenty z jego mowy, nie wyrażone jednak słowami.
22,15 - Hebr.: "dawnej", co inni zatrzymują.
22,16 - Aluzja do potopu (por. Ps 14[13],2n; Ps 102[101],20n).
22,19 - Bo widzą w jego losie zwycięstwo idei Bożej sprawiedliwości.
22,23 - LXX: "Upokorzysz się".
22,24 - "Ofir" - symbol złota.
23,3 - Hiob jest gotów stanąć "oko w oko" z Bogiem przed sądem, aby bronić swej sprawy.
23,6 - Wlg: "Nie chcę, aby się ze mną spierał wielką siłą, ani żeby mnie przytłaczał ciężkością wielkości swej. (7) Niech przyłoży przeciwko mnie, co słuszne, a sąd mój niech dojdzie do zwycięstwa".
23,7 - Hiob jest przekonany, że mówiąc z Bogiem osobiście, zostałby wysłuchany. Z tego wynikałoby, że mowa jest o próbie ze strony Boga, co było w Hi rodz. 1-2.
23,9 - Hiob jest podobny do człowieka skrzywdzonego, który nie może nigdzie znaleźć sędziego, gotowego rozstrzygnąć jego spór.
23,10 - Wg syr.
23,13 - Tu nie ma krytyki Boga, a tylko chylenie czoła przed Jego wielkością, często niezbadaną i niezrozumiałą.
24,1 - "Terminów" - kary na złych. Chodzi ciągle o karę wymierzaną za życia. Ten rozdział jest odpowiedzią na Hi 21,19n, zwracaniem uwagi na bezkarność ludzi bez moralności i poczucia sprawiedliwości społecznej.
24,10 - Wlg: "Nagim i bez odzienia chodzącym, głodującym zabrali kłosy".
24,11 - Inni tłum.: "między dwoma kamieniami wyciskają oliwę".
24,12 - Bóg zdaje się tylko milczeć, gdyż w rzeczywistości szczęście grzesznika jest chwilowe. Wlg: "A Bóg nie puści bez karania".
24,13 - Przeciwieństwo "światła i ciemności" jest symbolem strony moralnej człowieka; por. J 3,20; Ef 5,8; 1 Tes 5,4).
24,18 - (Hi 24,18-25) - Inni przenoszą po Hi 27,23; - Zapewne robotnik po pracę.