29 ¹ Hiob tak dalej prowadził swą mowę i rzekł: ² «Kto dawne szczęście mi wróci, czas, kiedy Bóg mnie osłaniał, gdy świecił mi lampą nad głową? ³ Z Jego światłem kroczyłem w ciemności, ⁴ gdym lata jesienne przeżywał, gdy Bóg osłaniał mój namiot*. ⁵ Gdy jeszcze Wszechmocny był ze mną, [gdy] moi chłopcy mnie otaczali, ⁶ nogi w mleku kąpałem, oliwa płynęła* ze skały. ⁷ Gdy z bramy miasta wyszedłem, zająłem miejsce na placu, ⁸ widząc mnie usuwali się młodzi, starcy z miejsc powstawali, ⁹ książęta kończyli swą mowę i ręce kładli na ustach. ¹⁰ Szlachetny głos się uciszał, do podniebienia język przywierał; ¹¹ ucho chwaliło mnie, słysząc, a oko godziło się, patrząc. ¹² Bo ratowałem biednego przed możnym, sierotę, co nie miał pomocy. ¹³ Nędzarze składali mi dzięki i serce wdowy radowałem. ¹⁴ Zdobiła mnie dotąd uczciwość, prawość mi płaszczem, zawojem. ¹⁵ Niewidomemu byłem oczami, chromemu służyłem za nogi. ¹⁶ Dla biednych stałem się ojcem, pomagałem w sporze i nieznajomemu, ¹⁷ rozbijałem szczękę łotrowi i wydzierałem mu łupy z zębów. ¹⁸ Myślałem: "Skończę w rodzinie, będę miał dni niby piasku*; ¹⁹ zapuszczę korzenie nad wodą, konary me rosa w noc zwilży; ²⁰ cześć moja bez przerwy świeża, jak łuk, co stale jest giętki. ²¹ Cierpliwie mnie przecież słuchają, w milczeniu przyjmują mą radę; ²² po mnie już nikt nie przemawia, tak moja mowa w nich wsiąka; ²³ wyczekują mnie jak deszczu, otwarli usta jak na wody wiosenne. ²⁴ Uśmiecham się do nich - nie wierzą, nie dają zniknąć pogodzie mej twarzy. ²⁵ Drogę wyznaczam, przewodzę, przebywam jak król wśród żołnierzy, jak ktoś, kto smutnych pociesza".
30 ¹ A teraz śmieją się ze mnie wiekiem ode mnie młodsi. Ich ojców umieścić nie chciałem z psami przy mojej trzodzie: ² bo cóż mi po pracy ich rąk, gdy siły ich opuściły, ³ wynędzniali z biedy i głodu? Zrywają rośliny pustyni, ziemi od dawna jałowej. ⁴ Żywią się malwą i liśćmi krzewów. Chlebem ich - korzeń jałowca. ⁵ Społeczność się ich wyrzeka, krzyczy się na nich jak na złodzieja,* ⁶ mieszkają na brzegu rzeki, w jamach podziemnych i skałach. ⁷ Między krzewami zawodzą, stłoczeni, nocują pod cierniem; ⁸ jak synów przestępcy i głupca wypędza się ich z ojczyzny. ⁹ A teraz jestem przedmiotem ich fraszek i tematem wesołych pieśni, ¹⁰ brzydzą się, omijają z dala, nie wstydzą się pluć mi w twarz. ¹¹ Cięciwę mą On zluźnił, zwalił mnie, wytrącił mi wodze z ust moich*. ¹² Motłoch mi stanął po prawej stronie, nogom mym odejść rozkazał, na zgubne skierował mnie drogi*. ¹³ Zniszczył mą ścieżkę, starał się o moją zagładę, nie było żadnego sprzeciwu. ¹⁴ Wszedł poprzez wyłom szeroki, wpadł jak zawierucha. ¹⁵ Nagły strach mnie ogarnął, jak burza porwał mi szczęście. Uciecha minęła jak chmura. ¹⁶ We łzach rozpływa się dusza, zgnębiły mnie dni niedoli, ¹⁷ nocą kości me jak piec rozpalone*, cierpienie moje nie milknie. ¹⁸ Suknia mocno do mnie przywarła, szczelnie przylega tunika, ¹⁹ gwałtownie do błota On mnie wrzucił, podobny jestem do pyłu i piasku. ²⁰ Ciebie błagam o pomoc. Bez echa. Stałem, a nie zważałeś na mnie. ²¹ Stałeś się dla mnie okrutny. Uderzasz potężną prawicą. ²² Porywasz, zezwalasz unosić wichrowi, rozwiewasz moją nadzieję. ²³ Wiem, że mnie prowadzisz do śmierci, wspólnego miejsca żyjących*. ²⁴ Czy zniszczonemu nie podaje się ręki? W nieszczęściu nie woła się o pomoc?* ²⁵ Czy nie płakałem z innym w dzień smutku? Współczuła z biedakiem ma dusza. ²⁶ Czekałem na szczęście - a przyszło zło, szukałem światła - a nastał mrok. ²⁷ Wnętrze mi kipi, nie milczy, bo spadły na mnie dni klęski. ²⁸ Chodzę sczerniały, spalony od słońca, powstaję w gromadzie, by krzyczeć. ²⁹ Stałem się bratem szakali* i sąsiadem młodych strusiów: ³⁰ Ma skóra nad piec rozpalona, a kości me - nad wiatr piekący, ³¹ stąd gra mi harfa żałobnie, a głos piszczałki posmętniał.
31 ¹ * Zawarłem z oczami przymierze, by nawet nie spojrzeć na pannę. ² Czy mógłbym mieć cząstkę w górze u Boga, u Wszechmocnego dziedzictwo? ³ Czyż złoczyńcy nie spotka zguba i klęska czyniących nieprawość? ⁴ Czyż On nie widzi dróg moich, a kroków mych nie rachuje? ⁵ Czym chodził do bożyszcz? Czy noga do oszustwa spieszyła?* ⁶ Niech zważy mnie bardzo dokładnie, a pozna, że jestem niewinny. ⁷ Jeślim na krok odstąpił od drogi, bo serce poszło za okiem, i zmaza ta trwa na mych rękach: ⁸ niech sieję, a inni zbierają, niech zgniją moje latorośle! ⁹ Jeśli serce me zwiodła kobieta i czatowałem pod drzwiami sąsiada: ¹⁰ niech moja żona miele obcemu, niech inni się do niej zbliżają! ¹¹ Gdyż byłby to czyn haniebny, zbrodnia podległa sądowi; ¹² to ogień, co niszczy do zatracenia, co strawi dobytek do reszty. ¹³ A jeślim praw sługi nie uszanował lub skargę niewolnicy odtrącił, ¹⁴ co zrobię, gdy Bóg powstanie? Co w czasie badań odpowiem? ¹⁵ Jak mnie, tak jego we wnętrzu uczynił, On sam nas w łonie utworzył. ¹⁶ Czy odmawiałem prośbie nędzarzy i pozwoliłem zagasnąć oczom wdowy? ¹⁷ Czy chleb swój sam spożywałem, czy nie jadł go ze mną sierota? ¹⁸ Od dziecka jak ojciec go wychowałem* i prowadziłem od łona matki. ¹⁹ Czy na biedaka nagiego patrzałem, kiedy nędzarzom zabrakło odzienia? ²⁰ Czy jego biodra mi nie dziękowały, że grzała je wełna mych jagniąt? ²¹ Czy sierocie groziłem ręką, widząc obrońcę w sądzie? ²² Niech barki mi odpadną od karku, niech ramię mi wyjdzie ze stawu; ²³ gdyż bałbym się klęski od Boga, nie zniósłbym Jego potęgi*. ²⁴ Czy pokładałem ufność w złocie lub rzekłem bogactwu: "Nadziejo moja"? ²⁵ Czym chlubił się z wielkiej fortuny, że wiele moja ręka zgarnęła? ²⁶ Wpatrując się w słońce, co świeci, lub w księżyc, co dumnie przepływa, ²⁷ czy serce tajemnie uległo i ręką słało pocałunek?* ²⁸ Byłby to czyn karygodny: zaparcie się Boga na niebie. ²⁹ Czym się cieszył z upadku wroga, czy radowałem się, że zło go spotkało? ³⁰ Nie dałem, by język mój grzeszył ni miotał na drugich przekleństwa. ³¹ Czy mówił kto w moim namiocie*: "Pożywmy się jego ciałem!"* ³² Obcy nigdy nie sypiał na dworze, podróżnym otwierałem podwoje. ³³ Czy taiłem jak inni przestępstwa i grzech swój chowałem w zanadrzu? ³⁴ Czy lękając się licznej gromady, z obawy przed wzgardą u bliskich, milczałem, za próg nie wyszedłem? ³⁸ * Jeśli pole żaliło się na mnie, a jego bruzdy płakały; ³⁹ Jeślim jadł plon nie zapłacony, a dusza robotnika* wzdychała: ⁴⁰ Niech rosną ciernie zamiast pszenicy, a chwasty na miejscu jęczmienia! ³⁵ Kto zechce mnie wysłuchać? Oto podpis: "Wszechmocny odpowie". Przeciwnik niech skargę napisze, ³⁶ na grzbiecie swym ją poniosę, jak koronę [na głowę] ją włożę. ³⁷ Zdam sprawozdanie z mych kroków, przed Niego* pójdę jak książę». ^40b Koniec słów Hioba.
32 ¹ I zaprzestali trzej mężowie odpowiadać Hiobowi, gdyż w oczach własnych był on sprawiedliwy. ² Wtedy wybuchnął gniewem Elihu*, syn Barakeela, Buzyta, ze szczepu Ram. Rozgniewał się na Hioba, że się uznaje za sprawiedliwego u Boga. ³ Rozgniewał się i na trzech przyjaciół, że nie znaleźli odpowiedzi i potępili Boga*. ⁴ Odwlekał jednak Elihu rozmowę swą z Hiobem, ponieważ tamci wiekiem byli od niego starsi. ⁵ Teraz Elihu zauważył, że trzej mężowie nie wiedzą, co odpowiedzieć, i wybuchnął gniewem. ⁶ Zabrał głos Elihu, syn Barakeela, Buzyta, i rzekł: «Co do lat jestem młody, wy zaś jesteście już starzy: stąd się przeląkłem, strwożyłem, nie ujawniłem swej wiedzy. ⁷ Niech mówią lata - myślałem, podeszły wiek jest rozumny. ⁸ Ale to duch w człowieku, to Wszechmocnego tchnienie go poucza. ⁹ Mądrość nie z wiekiem przychodzi, a prawość nie tylko starcom jest znana. ¹⁰ Stąd mówię: Mnie posłuchajcie; niechaj przedstawię swą wiedzę! ¹¹ Czekałem na wasze mowy, wasze dowody ważyłem; gdyście szukali wyrazów, ¹² zwracałem na was uwagę. Nikt z was nie zwyciężył Hioba, nikt mu już nie odpowiada. ¹³ Nie mówcie: "Znaleźliśmy mądrość"; odeprze go* Bóg, a nie człowiek. ¹⁴ Własną przygotowuję mowę i nie tak, jak wy, mu odpowiem. ¹⁵ Zamilkli. Już więcej nie mówią: [widocznie] słów zabrakło. ¹⁶ Czekałem. Nie odpowiadają. Stoją. Nie wiedzą, co odrzec. ¹⁷ Niech ja z kolei coś powiem, niech ja wyjawię swą wiedzę! ¹⁸ Gdyż słów jestem pełen, od wnętrza duch mnie przymusza. ¹⁹ Me serce jak wino zamknięte, rwie się jak nowe bukłaki. ²⁰ Muszę powiedzieć dla ulgi. Otworzę swe usta. Przemówię. ²¹ Nie trzymam niczyjej strony. Nie będę schlebiał nikomu*, ²² gdyż dusza moja nie cierpi pochlebstw, wnet by mnie Stwórca usunął*.
33 ¹ Chciej słuchać, Hiobie, mej mowy, nadstaw ucha na wszystkie me słowa. ² Pomyśleć chciej, usta otwarłem, język mówi pod podniebieniem, ³ prawe me serce i mowa, czysta w mych ustach jest mądrość. ⁴ I mnie też stworzył duch Boży, tchnienie Wszechmocnego i mnie uczyniło. ⁵ Jeśli zdołasz, odpowiedz! Sprzeciw się, przedstaw swą sprawę! ⁶ Tylem, co ty, wart u Boga. I jam jest z gliny zrobiony*. ⁷ Niech mowy cię moje nie płoszą, powagą cię nie przytłaczam. ⁸ Ale tyś mówił do moich uszu, słyszałem dźwięk twoich słów*: ⁹ "Czysty jestem, bez grzechu, niewinny i nie mam zmazy. ¹⁰ A znalazł On u mnie niewierność, za wroga* mnie swego uważa. ¹¹ Nogi me zakuł w kajdany, baczy na każdy mój krok"*. ¹² Tu nie masz słuszności - powiadam, bo wyższy jest Bóg od człowieka*. ¹³ Czemu się z Nim spierałeś: "Moje słowa są bez odpowiedzi?"* ¹⁴ Bóg raz się odzywa i drugi, tylko się na to nie zważa. ¹⁵ * We śnie i w nocnym widzeniu, gdy spada sen na człowieka; i w czasie drzemki na łóżku ¹⁶ otwiera On ludziom oczy, przerażenie budzi w ich sercu*. ¹⁷ Chce odwieść człowieka od grzechu i męża uwolnić od pychy, ¹⁸ uchronić duszę od grobu, a życie - od ciosu dzidy. ¹⁹ Przez cierpienie nawraca na łożu i udrękę w kościach nieustanną. ²⁰ Kiedy posiłek już zbrzydnie i smaczne pokarmy są wstrętne; ²¹ gdy ciało mu w oczach zanika i nagie kości zostają, ²² jego dusza się zbliża do grobu, a życie do miejsca umarłych. ²³ Gdy ma on swego anioła, obrońcę jednego z tysiąca, co mu wyjaśni powinność; ²⁴ zlituje się nad nim i prosi: "Uwolnij od zejścia do grobu, za niego okup* znalazłem" - ²⁵ to wraca do dni młodości, jak wtedy ciało ma rześkie, ²⁶ błaga Boga*, a On się lituje, radosne oblicze nań zwraca. Przywrócono mu dawną prawość ²⁷ i ludziom swym tak wyśpiewuje: "Grzeszyłem, przewrotnie działałem, nie oddał mi On według mej winy, ²⁸ uwolnił od zejścia do grobu, me życie raduje się światłem". ²⁹ Wszystko to dwa i trzy razy Bóg czyni względem człowieka, ³⁰ chcąc go uwolnić od grobu i oświecić blaskiem żyjących. ³¹ Uważaj, Hiobie, i słuchaj, lub milcz, a ja będę mówił. ³² Może chcesz coś powiedzieć? Przemów, skargę twą przyjmę. ³³ Czy nie chcesz? Przeto posłuchaj! Milcz - ja cię nauczę mądrości».
34 ¹ Dalej ciągnął Elihu, i rzekł: ² «Mędrcy, słuchajcie mych słów, nastawcie, znawcy, swe uszy: ³ bo ucho odróżnia słowo, a podniebienie smakuje pokarmy. ⁴ Szukajmy, co dla nas jest słuszne, wspólnie rozważmy, co dobre. ⁵ * Bo Hiob powiedział: "Jestem bez zmazy, a Bóg odebrał mi prawo: ⁶ wbrew prawu zostałem uznany za kłamcę, nie goi się rana, a jestem bez winy". ⁷ Kto jest podobny do Hioba, co pije obelgi jak wodę, ⁸ razem z grzesznymi chce kroczyć i z nieprawymi wspólną iść drogą? ⁹ Bo rzekł: "Nie zyskam nic na tym, że żyję z Bogiem w przyjaźni". ¹⁰ Więc posłuchajcie, rozumni mężowie: Bóg jest daleki od grzechu, Wszechmocny - od nieprawości. ¹¹ Według czynów każdemu zapłaci, odda, kto na co zasłużył. ¹² Nie, Bóg nie działa zdradliwie ni Wszechmocny praw niczyich nie łamie. ¹³ Kto Jemu zlecił ziemię, a kto założył cały świat? ¹⁴ Niech tylko zwróci uwagę, niech życie i tchnienie odbierze, ¹⁵ a wszelkie ciało zaginie i człowiek w pył się obróci. ¹⁶ Posłuchaj, jeśliś rozumny, i nadstaw ucha na moje słowa. ¹⁷ Czy mógłby rządzić wróg prawa? Potępisz Mocarza sprawiedliwego? ¹⁸ Czy króla ktoś nazwie: "Nicponiu"*, lub możnych określi: "Zbrodniarze"? ¹⁹ On nie schlebia książętom, bogacza nie stawia przed biednym, bo wszyscy są dziełem rąk Jego. ²⁰ Wszak giną nagle wśród nocy, burzy się naród - mijają, ciemięzcę bez trudu się strąca. ²¹ Utkwił On swój wzrok w drogę ludzi i widzi wszystkie ich kroki. ²² Nie ma ciemności ni mroku, gdzie by się schował nieprawy. ²³ On człowiekowi nie ustala terminów, by stanął przed Bożym sądem. ²⁴ Rozbija mocarzy bez dochodzenia, a innych w ich miejsce osadza*. ²⁵ Zna dokładnie ich występki. Nocą ich niszczy i miażdży. ²⁶ Chłoszcze ich jako grzeszników, na miejscu zewsząd widocznym*: ²⁷ za to, że odeszli od Niego, że dróg Jego wszystkich nie strzegli*. ²⁸ Z ich winy Go doszedł krzyk biednych, a On słucha wołania ubogich. ²⁹ Choć milczy, kto Go potępi, gdy schowa się, kto Go zobaczy? On patrzy na męża i naród, ³⁰ by nie rządził człowiek nieprawy* i nie był pułapką dla ludu. ³¹ Lecz jeśli ktoś mówi do Boga: "Zwiedziono mnie, nie chcę przestępstwa, ³² pokaż mi, czego nie widzę, poprawię, co źle uczyniłem", ³³ ty kary żądając - Nim gardzisz. Gdy nie ja, lecz ty sam wybierasz, więc wyjaw, co [o tym] sądzisz. ³⁴ Powiedzą mi ludzie rozsądni i człowiek mądry, co słucha: ³⁵ "Hiob nierozważnie przemawia, to słowa nieprzemyślane". ³⁶ Lecz Hioba zbadajmy dokładnie, bo mówi jak ludzie bezbożni*. ³⁷ Bunt dodaje do grzechu i w ręce już przy nas klaszcze, a przeciw Bogu mnoży słowa»*.
35 ¹ Elihu ciągnął dalej, i rzekł: ² «Czy to uznajesz za słuszne, coś rzekł: "Mam prawo od Boga"? ³ Powiedziałeś: "Co z tego mi [przyjdzie]? Czy to pomaga więcej niż grzech?"* ⁴ Parę słów ci odpowiem i twym przyjaciołom wraz z tobą. ⁵ Spojrzyj na niebo! Popatrz! Oglądaj obłoki wysoko! ⁶ Gdy zgrzeszysz, co ty Mu zrobisz? Czy zaszkodzisz Mu mnóstwem grzechów? ⁷ Czy dajesz Mu co, gdyś jest prawy? Czy otrzyma coś z twojej ręki? ⁸ Podobnych do ciebie złość twa dosięga a twoja prawość ludziom pomaga. ⁹ Z ogromu ucisku się płacze, pod wroga przemocą się krzyczy, ¹⁰ a nikt nie mówi: "Gdzie Bóg, mój Stwórca, co nocy użycza pieśni wesela, ¹¹ nas uczy więcej niż [uczą] zwierzęta, mędrszymi jesteśmy od ptaków powietrznych". ¹² Wołania są bez odpowiedzi ze względu na pychę nieprawych. ¹³ Błędem jest przypuszczać, że Bóg nie słucha, że Wszechmogący nie zwraca uwagi*. ¹⁴ Choć mówisz: "Nie zwraca uwagi", u Niego sprawa, na Niego czekaj!* ¹⁵ Teraz, gdy gniew Jego nie płonie, na grzech zda się nie zważać, ¹⁶ Hiob usta otworzył niemądrze i mnoży słowa bezmyślnie».
36 ¹ Dodał jeszcze Elihu, i rzekł: ² Poczekaj chwilkę, wyjaśnię, bo jeszcze mam słowa od Boga. ³ Daleko poniosę swą wiedzę, by ukazać sprawiedliwość Stwórcy. ⁴ Naprawdę, nie mówię podstępnie, prawdziwie jest mędrzec przed tobą. ⁵ Oto Bóg nie odrzuca potężnych, umysłów potężnych duchem, ⁶ ale ciemięzcy żyć nie dozwoli, ubogim przyznaje słuszność, ⁷ nie spuszcza oka z uczciwych, osadza ich na tronach z królami, wywyższa ich po wsze czasy. ⁸ * Gdy powrozami związani, w kajdany nędzy zostaną zakuci, ⁹ wtedy im stawia przed oczy ich czyny, by ciężkość przestępstw widzieli. ¹⁰ Otwiera im uszy na radę, namawia: od zła niech odstąpią! ¹¹ Gdy usłuchają z poddaniem, dni płyną im w dobrobycie, a lata mijają w szczęściu. ¹² Niewierni muszą zginąć od dzidy, wyginą z braku rozumu. ¹³ Ludzie zatwardziali gniew chowają, związani nie chcą ratunku; ¹⁴ wyginą za dni młodości, a życie ich godne pogardy*. ¹⁵ Biednego On ratuje przez nędzę, cierpieniem otwiera mu uszy*. ¹⁶ I ciebie chce On wybawić z nieszczęść, przed tobą jest dal, nie cieśnina, i stół opływający tłuszczem. ¹⁷ Lecz ty osądzasz jak niewierny*. Dosięgną cię prawa i sądy. ¹⁸ Strzeż się, by cię nie zwiodła obfitość i nie zmylił hojny okup. ¹⁹ * Czy skłoni Mocarza twój krzyk bólu, choćbyś wytężył swe siły? ²⁰ Spróbuj nie wzdychać do nocy, w której odchodzą najbliżsi. ²¹ Strzeż się, a zła unikaj! Przez nie dosięgła cię nędza. ²² Wielki jest Bóg w swej wszechmocy, któż takim mistrzem jak On? ²³ Kto Jego drogę chce zganić? Kto powie: "Źle uczyniłeś"? ²⁴ Staraj się chwalić Jego dzieła*, gdy o nich się pieśni układa. ²⁵ Ogląda je każdy z radością, choć widzi je tylko z daleka. ²⁶ Wielki jest Bóg, choć nieznany*, lat Jego nikt nie policzy. ²⁷ On krople wody podnosi i mgłę na deszcz skrapla*, ²⁸ one płyną z nieba wysoko, obficie spływają na ludzi*. ²⁹ A kto pojmuje warstwę chmur i huk [niebieskiego] namiotu?* ³⁰ On, Najwyższy, ogniem zieje i zakrywa podstawy morza. ³¹ Tak utrzymuje* ludzi i żywność im daje obficie. ³² Błyskawicą zbrojne ma ręce, wskazuje jej cel oznaczony, ³³ głos przeciw niemu wydaje: zazdrosny gniew na nieprawość*.
37 ¹ A na to drży moje serce, zda się, że z piersi wyskoczy. ² Tego huku pilnie słuchajcie, grzmotu, co z ust Jego wychodzi. ³ Pod całym niebem latać każe błyskawicy, po krańce ziemi jej światło. ⁴ Potem nastaje huk straszny, to grzmot zesłał Wszechmocny; nie wstrzymał go, bo ciągle go słychać. ⁵ A Bóg cudownie grzmi swoim głosem, działając cuda niepojęte. ⁶ Śniegowi mówi: "Padaj na ziemię!", ulewie i deszczowi: "Bądźcie mocne!" ⁷ Ludzi zamyka po domach, by każdy rozważał* Jego dzieła. ⁸ Zwierzęta zaszyte w kryjówkach nocują w swych legowiskach. ⁹ Burza przychodzi z komory*, zima [nadciąga] z północy, ¹⁰ mróz dany z tchnienia Bożego i lodem ścięta powierzchnia wody. ¹¹ Blask Jego chmury rozpędza, słońce rozprasza obłoki. ¹² Tu i tam ono krąży, idzie, by spełnić zlecenia. Wszystkie nakazy [wykona] na całej powierzchni ziemi, ¹³ jako upomnienie czy łaska lub jako miłosierdzie wysłane*. ¹⁴ Posłuchaj, Hiobie, zaczekaj! A cuda Boże zrozumiesz*. ¹⁵ Czy wiesz, jak Bóg rozkazuje, jak świeci z chmur błyskawicą? ¹⁶ Czy wiesz, jak w powietrzu mgły wiszą? Te cuda są pełne mądrości. ¹⁷ Ubranie twoje gorące, gdy ziemia spoczywa bez wiatru. ¹⁸ Potrafisz z Nim niebiosa rozciągać, twarde jak lustro z metalu? ¹⁹ Poucz nas, co Mu odpowiedzieć, w ciemności nie możemy się bronić*. ²⁰ Czy trzeba Mu zgłosić: "Chcę mówić"? Musi Mu człowiek powiedzieć, że ginie?* ²¹ Nie widać teraz światłości, jaśnieje poza chmurami. Zawieje wiatr i je rozpędzi. ²² Z północy przychodzi blask złoty*, to Boga straszliwy majestat. ²³ Wszechmocny jest - któż Go dosięże? Pełen potęgi, świętości, bogaty w prawość, nie w ucisk*. ²⁴ Stąd Go się ludzie lękają. Nie zważa na wszystkich mądrych sercem».
38 ¹ I z wichru Pan odpowiedział Hiobowi tymi słowami: ² «Któż tu zaciemnić chce zamiar słowami nierozumnymi? ³ Przepasz no biodra jak mocarz! Będę cię pytał - pouczysz Mnie. ⁴ Gdzieś był, gdy zakładałem ziemię? Powiedz, jeżeli znasz mądrość. ⁵ Kto wybadał jej przestworza? Wiesz, kto ją sznurem* wymierzył? ⁶ Na czym się słupy* wspierają? Kto założył jej kamień węgielny ⁷ ku uciesze porannych gwiazd, ku radości wszystkich synów Bożych?* ⁸ Kto bramą zamknął morze*, gdy wyszło z łona wzburzone, ⁹ gdym chmury* mu dał za ubranie, za pieluszki ciemność pierwotną? ¹⁰ Złamałem jego wielkość mym prawem, wprawiłem wrzeciądze i bramę. ¹¹ I rzekłem: "Aż dotąd, nie dalej! Tu zapora dla twoich nadętych fal"*. ¹² Czyś w życiu rozkazał rankowi, wyznaczył miejsce jutrzence, ¹³ by objęła krańce ziemi, usuwając z niej grzeszników? ¹⁴ Zmienia się jak pieczętowana glina, barwi się jak suknia. ¹⁵ Grzesznikom światło odjęte i strzaskane ramię wyniosłe. ¹⁶ Czy dotarłeś do źródeł morza? Czy doszedłeś do dna Otchłani? ¹⁷ Czy wskazano ci bramy śmierci? Widziałeś drzwi do ciemności?* ¹⁸ Czy zgłębiłeś przestrzeń ziemi? Powiedz, czy znasz to wszystko? ¹⁹ Gdzie jest droga do spoczynku światła? A gdzie mieszkają mroki, ²⁰ abyś je zawiódł do ich przestworzy i rozpoznał drogę do ich domu? ²¹ Jeśli to wiesz, to wtedyś się rodził, a liczba twych dni jest ogromna*. ²² Czy dotarłeś do zbiorników śniegu? Czy widziałeś zbiorniki gradu? ²³ Na czasy gniewu je chowam, na dzień utarczki i wojny. ²⁴ Czy nie tędy światło zachodzi, rozsyłając błyskawice po świecie? ²⁵ Kto kopał kanały ulewie lub drogę chmurze ze grzmotem, ²⁶ by padał deszcz na pustkowiu, w pustyni zupełnie bezludnej*, ²⁷ chcąc pustynię bezludną nasycić, zasilić rosnącą tam trawę? ²⁸ Czy deszcz także ma ojca? A kto zrodził krople rosy? ²⁹ Z czyjego łona lód wyszedł? Kto rozmnożył szron z nieba? ³⁰ Jak to woda krzepnie na kamień, powierzchnia głębiny się ścina? ³¹ * Czy połączysz gwiazdy Plejad? Rozluźnisz więzy Oriona? ³² Czy wypuścisz o czasie Gwiazdę Poranną? I wywiedziesz Niedźwiedzicę z dziećmi? ³³ Czy znane ci prawa niebios, czy wyjaśnisz ich pismo na ziemi? ³⁴ Czy głos swój podniesiesz do chmur, by cię ulewa przykryła? ³⁵ Czy poślesz pioruny i pójdą ze słowem: "Jesteśmy do usług"? ³⁶ Kto ibisowi dał mądrość, a rozum dał kogutowi? ³⁷ Kto mądrze policzy chmury, w niebiosa zgromadzi wodę, ³⁸ gdy gleba stwardnieje na bryłę, a pola zamienią się w grudy? ³⁹ Czy lwicy zdobyczy nałowisz, nasycisz żarłoczność lwiątek, ⁴⁰ gdy one mieszkają w kryjówkach, w gęstwinach czekają wieczoru? ⁴¹ Kto żeru dostarcza krukowi, gdy młode do Boga wołają, gdy błądzą ogromnie zgłodniałe?
39 ¹ Czy znasz poród koziorożca? Widziałeś rodzenie gazeli? ² Czy zliczysz miesiące, gdy noszą, i znana ci chwila rodzenia? ³ Kładą się i młode swe rodzą, na świat wydają swój płód. ⁴ Ich młode mocne, rosną swobodnie, odchodzą, by do nich nie wrócić. ⁵ Kto zebrę wolno wypuszcza? Kto osła dzikiego rozwiąże? ⁶ Za dom mu dałem pustkowie, legowiskiem zaś jego słona ziemia. ⁷ Śmieje się z miejskiego zgiełku, słów poganiacza nie słyszy, ⁸ w górach szuka pokarmu, goni za wszelką zielenią. ⁹ Czy bawół zechce ci służyć, czy zostanie przy twoim żłobie? ¹⁰ Przywiążesz go powrozem do pługa, będzie z tobą orał doliny? ¹¹ Czy zaufasz, że bardzo silny, i włożysz nań owoc twej pracy? ¹² Zawierzysz mu, że wróci, że dopilnuje ziarna na klepisku? ¹³ Żwawe są skrzydła strusia, czy tak jak pióra bociana?* ¹⁴ Jaja swe rzuca na ziemię, ogrzewa je w piasku, ¹⁵ zapomina, że można je zdeptać lub zniszczą je dzikie zwierzęta. ¹⁶ Swe dzieci traktuje jak obce, próżny to dla niego trud - jest bez stada. ¹⁷ Mądrości Bóg go pozbawił, rozsądku mu nie udzielił. ¹⁸ Za to, gdy w góry cwałuje, śmieje się z konia i jeźdźca. ¹⁹ Czy dałeś koniowi siłę, grzywą przystrajasz mu szyję ²⁰ i sprawiasz, że biegnie jak szarańcza, aż silne parskanie przeraża? ²¹ Mocno bije kopytem, radośnie, z mocą się rzuca na oręż, ²² nie boi się, drwi sobie z lęku, on nie ucieka przed mieczem. ²³ Gdy kołczan nad nim zadźwięczy, ostrze oszczepu i dzidy, ²⁴ pędzi* wśród huku i dudnienia, nie wstrzyma go sygnał trąby, ²⁵ na głos trąbki rży: "Haaa", z dala już węszy wojnę, wołanie dowódców i hałas. ²⁶ Czy za twoją to radą uniesie się sokół, skrzydła rozwinie ku południowi? ²⁷ Czy na twój rozkaz orzeł się wzbije, gdy ma swe gniazdo na górze? ²⁸ Mieszka na skale i nocuje, w skalnym załomie się gnieździ, ²⁹ stąd sobie szuka żeru, bo jego oczy widzą daleko. ³⁰ Pisklęta jego krew chłepcą*, on wszędzie tam, gdzie zabici».
40 ¹ Zwrócił się Pan do Hioba i rzekł: ² «Niech przeciwnik Wszechmocnego odpowie.* Niech zabrzmi głos krytyka Boga!» ³ A Hiob odpowiedział Panu: ⁴ «Jam mały, cóż Ci odpowiem? - Rękę przyłożę do ust*. ⁵ Raz przemówiłem, nie więcej, drugi raz niczego nie dodam»*. ⁶ I z wichru odpowiedział Pan Hiobowi: ⁷ «Przepasz no biodra jak mocarz! Będę cię pytał - pouczysz Mnie. ⁸ Naprawdę chcesz złamać me prawa? Wykażesz Mi zło?* Jesteś czysty? ⁹ Czy ramię masz mocne jak Bóg? Czy głos twój rozbrzmiewa jak Jego? ¹⁰ Przywdziej potęgę, wyniosłość, przystrój się pięknem i siłą! ¹¹ Wylewaj pyszny twój gniew, spojrzyj na dumnych i poniż ich: ¹² Popatrz, upokórz pyszałka, zniwecz na miejscu grzesznika! ¹³ Zakop ich razem w piasku, w ukryciu zachowaj ich twarze! ¹⁴ Nawet cię za to pochwalę, że twa prawica przemogła. ¹⁵ Oto hipopotama - <jak ciebie go stworzyłem> - jak wół on trawą się żywi. ¹⁶ Siłę swoją ma w biodrach, a moc swą ma w mięśniach* brzucha. ¹⁷ Ogonem zawija jak cedrem, ścięgna bioder ma silnie związane, ¹⁸ jego kości jak rury miedziane, jego nogi jak sztaby żelazne. ¹⁹ Wyborne* to dzieło Boże, Stwórca dał mu twardy miecz. ²⁰ Żywność przynoszą mu góry: zwierzyna, co tam się bawi. ²¹ On leży pod krzewem lotosu, w ukryciu trzcin i trzęsawisk. ²² Lotos dostarcza mu cienia, otoczeniem są wierzby potoku. ²³ Gdy rzeka wezbrana, niespieszny, spokojny, choć prąd sięga paszczy. ²⁴ Czy można go złapać za oczy, przez nozdrza przesunąć pętlicę? ²⁵ Czy krokodyla* chwycisz na wędkę lub sznurem wyciągniesz mu język, ²⁶ czy przeciągniesz mu powróz przez nozdrza, a szczękę hakiem przewiercisz? ²⁷ Może cię poprosi o łaskę? czy powie ci dobre słowo? ²⁸ Czy zawrze z tobą przymierze, czy wciągniesz go na stałe do służby? ²⁹ Czy pobawisz się nim jak z wróblem, czy zwiążesz go dla swych córek? ³⁰ Czy towarzysze go sprzedadzą, podzielą go między kupców? ³¹ Czy przebijesz mu skórę harpunem, głowę mu dzidą przeszyjesz? ³² Odważ się rękę nań włożyć, pamiętaj, nie wrócisz do walki.
41 ¹ Zawiedzie twoja nadzieja, bo już sam jego widok przeraża. ² Kto się ośmieli go zbudzić? Któż mu wystąpi naprzeciw? ³ Kto się odważy go dotknąć bezkarnie? - Nikt zgoła pod całym niebem. ⁴ Głosu* jego nie zdołam przemilczeć, o sile wiem - niezrównana. ⁵ Czy odchyli kto brzeg pancerza i podejdzie z podwójnym wędzidłem? ⁶ Czy otworzy mu paszczy podwoje? - Strasznie jest spojrzeć mu w zęby. ⁷ Grzbiet ma jak płyty u tarczy, spojone jakby pieczęcią. ⁸ Mocno ze sobą złączone, powietrze nawet nie przejdzie. ⁹ Tak jedna przylega do drugiej, że nie można rozluźnić połączeń. ¹⁰ Jego kichanie olśniewa blaskiem, oczy - jak powieki zorzy: ¹¹ z ust mu płomienie* buchają, sypią się iskry ogniste. ¹² Dym wydobywa się z nozdrzy, jak z kotła pełnego wrzątku. ¹³ Oddechem rozpala węgle, z paszczy tryska mu ogień. ¹⁴ W szyi się kryje jego potęga, przed nim skacząc biegnie przestrach, ¹⁵ części ciała spojone, jakby ulane, nieporuszone. ¹⁶ Serce ma twarde jak skała, jak dolny kamień młyński. ¹⁷ Gdy wstaje, mocni drżą ze strachu i przerażeni tracą przytomność. ¹⁸ Bo cięcie mieczem bez skutku, jak dzida, strzała czy oszczep. ¹⁹ Dla niego żelazo - to plewy, brąz - niby drzewo zbutwiałe. ²⁰ Nie płoszy go strzała z łuku, kamień z procy jest źdźbłem dla niego. ²¹ Dla niego źdźbłem maczuga, śmieje się z dzidy lecącej. ²² Pod nim są ostre skorupy, ślad jakby wału* zostawia na błocie. ²³ Głębię wód wzburzy jak kocioł, na wrzątek ją zdoła przemienić. ²⁴ Za nim smuga się świeci na wodzie, topiel podobna do siwizny. ²⁵ Nie ma mu równego na ziemi, uczyniono go nieustraszonym: ²⁶ Każde mocne zwierzę się lęka jego, króla wszystkich stworzeń»*.
42 ¹ Hiob na to odpowiedział Panu, i rzekł: ² «Wiem, że Ty wszystko możesz, co zamyślasz, potrafisz uczynić. ³ Kto przesłania zamiar nierozumnie?* O rzeczach wzniosłych mówiłem. To zbyt cudowne. Ja nie rozumiem. ⁴ Posłuchaj, proszę. Pozwól mi mówić! Chcę spytać. Racz odpowiedzieć! ⁵ Dotąd Cię znałem ze słyszenia, obecnie ujrzałem Cię wzrokiem, ⁶ stąd odwołuję, co powiedziałem, kajam się w prochu i w popiele».