3 ¹ Wreszcie Hiob otworzył usta i przeklinał swój dzień. ² Hiob zabrał głos i tak mówił: ³ * «Niech przepadnie dzień mego urodzenia i noc, gdy powiedziano: "Poczęty mężczyzna". ⁴ Niech dzień ten zamieni się w ciemność, niech nie dba o niego Bóg w górze. Niechaj nie świeci mu światło, ⁵ niechaj pochłoną go mrok i ciemności. Niechaj się chmurą zasępi, niech targnie się nań nawałnica. ⁶ Niech noc tę praciemność ogarnie i niech ją z dni roku wymażą*, niech do miesięcy nie wchodzi! ⁷ * O, niech ta noc bezpłodną się stanie i niechaj nie zazna wesela! ⁸ Niech ją przeklną złorzeczący dniowi, którzy są zdolni obudzić Lewiatana. ⁹ Niech zgasną jej gwiazdy wieczorne, by próżno czekała jutrzenki, źrenic nowego dnia nie ujrzała: ¹⁰ bo nie zamknęła mi drzwi życia, by zasłonić przede mną mękę. ¹¹ Dlaczego nie umarłem po wyjściu z łona, nie wyszedłem z wnętrzności, by skonać? ¹² Po cóż mnie przyjęły kolana a piersi podały mi pokarm?* ¹³ Teraz bym spał, wypoczywał, odetchnąłbym w śnie* pogrążony ¹⁴ z królami, ziemskimi władcami, co sobie stawiali grobowce, ¹⁵ wśród wodzów w złoto zasobnych, których domy pełne są srebra. ¹⁶ Nie żyłbym jak płód poroniony, jak dziecię, co światła nie znało. ¹⁷ Tam niegodziwcy nie krzyczą, spokojni, zużyli już siły. ¹⁸ Tam wszyscy więźniowie bez lęku, nie słyszą już głosu strażnika; ¹⁹ tam razem i mały, i wielki, tam sługa jest wolny od pana. ²⁰ * Po co się daje życie strapionym, istnienie złamanym na duchu, ²¹ co śmierci czekają na próżno, szukają jej bardziej niż skarbu w roli; ²² cieszą się, skaczą z radości, weselą się, że doszli do grobu. ²³ Człowiek swej drogi jest nieświadomy, Bóg sam ją przed nim zamyka. ²⁴ Płacz stał mi się pożywieniem, jęki moje płyną jak woda, ²⁵ bo spotkało mnie, czegom się lękał, bałem się, a jednak to przyszło. ²⁶ Nie znam spokoju ni ciszy, nim spocznę, już wrzawa przychodzi»*.
4 ¹ Teraz zabrał głos Elifaz* z Temanu i tak rzekł: ² «Wolno pomówić? Przykro ci? Lecz któż się wstrzyma od słów stwierdzonych doświadczeniem? ³ Tyś przecież wielu pouczał, wzmacniałeś omdlałe ręce, ⁴ twe słowa krzepiły słabych, wspierałeś kolana zachwiane. ⁵ Gdy teraz przyszło na ciebie, tyś słaby, strwożony, gdy ciebie dotknęło. ⁶ Czy bogobojność już nie jest twą ufnością, a nadzieją - doskonałość dróg twoich? ⁷ Przypomnij, czy zginął kto prawy? Gdzie sprawiedliwych zgładzono?* ⁸ O ile wiadomo, złoczyńca, który sieje nieprawość, zbiera z niej plon. ⁹ Od gniewu Boga on ginie, upada od gniewu Jego oburzenia: ¹⁰ ryk lwa, wrzask lwicy, łamią się i zęby lwiątek*; ¹¹ lew ginie z braku łupu, a małe lwicy idą w rozsypkę. ¹² Doszło mnie tajemne słowo, jakiś szmer przyjęło me ucho ¹³ w zgłębianiu nocnych rozmyślań*, gdy sen człowiekiem owładnął. ¹⁴ Strach mnie ogarnął i drżenie, że wszystkie się kości zatrzęsły, ¹⁵ tchnienie mi twarz owionęło, włosy się na mnie zjeżyły. ¹⁶ Stał. Nie poznałem twarzy. Jakaś postać przed mymi oczami. Szelest. I głos dosłyszałem: ¹⁷ "Czyż u Boga człowiek jest niewinny, czy u Stwórcy śmiertelnik jest czysty?"* ¹⁸ Wszak On sługom swoim nie ufa: i w aniołach braki dostrzega. ¹⁹ A cóż mieszkańcy glinianych lepianek, których podstawy na piasku?* - Łatwiej ich zgnieść niż mola. ²⁰ Od rana do zmroku wyginą, bez sławy przepadną na wieki. ²¹ Czy ich mieszkanie* nie runie? Umrą, lecz nie w mądrości.
5 ¹ Wołaj! Czy ktoś ci odpowie? Do kogo ze świętych* się zwrócisz? ² Żal nierozsądnych zabija, a gniew uśmierca niemądrych. ³ Patrzałem, jak głupiec zapuszczał korzenie, gdy wtem widzę, że w jego siedzibie ⁴ synowie są bez pomocy, w bramie ich sąd bez obrońcy, ⁵ zbiory ich głodni zjadają lub do kryjówek zanoszą; chciwi bogactwa ich pragną. ⁶ Wszak boleść nie z roli wyszła, ni z ziemi cierpienie wyrosło. ⁷ To człowiek się rodzi, by jęczeć*, jak iskra, by unieść się w górę. ⁸ Lecz ja bym się zwrócił do Boga, Bogu przedstawiłbym sprawę. ⁹ On czyni niezmierne dziwy, a cudów Jego bez liku: ¹⁰ On udziela glebie deszczu, posyła wody na powierzchnię ziemi, ¹¹ wysoko podnosi zgnębionych, smutni się szczęściem weselą. ¹² Udaremnia zamysły przebiegłych: dzieło ich rąk - nieskuteczne; ¹³ chytrzy złapani, choć sprytni - daremne knowania podstępnych. ¹⁴ Za dnia popadają w ciemność, w południe macają jak w nocy. ¹⁵ Sierotę ratuje od miecza, biedaka - z przemocy mocarza, ¹⁶ ubogi się karmi nadzieją, bo nieprawość zamyka swe usta. ¹⁷ Szczęśliwy, kogo Bóg karci, więc nie odrzucaj nagan Wszechmocnego. ¹⁸ On zrani, On także uleczy, skaleczy - i ręką swą własną uzdrowi. ¹⁹ Od sześciu* nieszczęść uwolni, w siedmiu - zło ciebie nie dotknie; ²⁰ w nędzy wykupi od śmierci, na wojnie od miecza wybawi. ²¹ Unikniesz chłosty języka, nie strwoży cię nieszczęście, gdy spadnie; ²² będziesz się śmiał z suszy i głodu, nie zadrżysz przed dzikim zwierzęciem, ²³ gdyż zawrzesz pakt z kamieniami i przyjaźń z polną zwierzyną. ²⁴ Ujrzysz twój namiot spokojnym, mieszkanie zastaniesz bez braków. ²⁵ Poznasz, że wielu masz potomków, że twych dzieci - jak trawy na łące. ²⁶ Dojrzały zejdziesz do grobu, jak snopy zbierane w swym czasie. ²⁷ Tośmy zbadali i tak jest; posłuchaj i sam to chciej pojąć!»
6 ¹ Hiob na to odpowiedział: ² «Proszę was, zważcie nieszczęście, połóżcie na szali zniszczenie: ³ cięższe to od piasku morskiego, stąd nierozważne me słowa. ⁴ Bo strzały Boga tkwią we mnie, moja dusza truciznę ich pije*, strach przed Bogiem na mnie naciera. ⁵ Czy dziki osioł ryczy na trawie lub mruczy wół, gdy ma paszę? ⁶ Czy miła potrawa bez soli, a ślaz* czy w smaku przyjemny? ⁷ Dotknąć się tego nie ważę, są niby chleb nieczysty. ⁸ Któż zdoła ziścić mą prośbę? Niech spełni Bóg moje życzenie! ⁹ Oby się zgodził mnie zmiażdżyć i przeciął pasmo dni moich!* ¹⁰ Przez to już będę miał ulgę, ucieszę się w mojej udręce, że nie wzgardziłem słowami Świętego. ¹¹ Czy starczy mi sił, aby przetrwać? Jakiż tu cel cierpliwości? ¹² Czy moja siła z kamienia? Czy ja mam ciało ze spiżu? ¹³ Nie znajdę dla siebie pociechy. Choć stokroć pomnożę zasoby, daleki ode mnie ratunek. ¹⁴ W rozpaczy mieć pomoc od bliźnich, to wrócić do czci Wszechmocnego*. ¹⁵ Najbliżsi zawiedli jak potok, jak zimowy strumień uchodzą ¹⁶ od lodu, co płynie, zmącony, gdy śnieg już nad nim topnieje, ¹⁷ a suszą spalony wysycha, zanika w porze upałów*. ¹⁸ Ze swych dróg karawany zbaczają, w pustyni zagłębią się, zginą*: ¹⁹ podróżni z Temy wzrok natężają, szukają wędrowcy ze Saby*. ²⁰ Wstyd im, że mieli już pewność, zmieszani, gdy przyszli na miejsce. ²¹ Tym wy jesteście dla mnie, przeraża was moje nieszczęście. ²² Czyż mówiłem: Dajcie mi coś, wykupcie mnie swoim bogactwem? ²³ Uwolnijcie z ręki ciemięzcy, wykupcie mnie od okrutników? ²⁴ Wskazania dajcie - zamilknę, i wyjaśnijcie, w czym błądzę. ²⁵ Ileż potęgi jest w słowach szczerych! A cóż pomoże wasze łajanie?* ²⁶ Czyż chcecie ganić same słowa - i mowy rozpaczy przez wiatr porywane? ²⁷ Naprawdę, sierotę gubicie, kupczycie swym przyjacielem. ²⁸ A teraz popatrzcie na mnie: więc w żywe oczy kłamałbym? ²⁹ Zmieńcie się, zło niech zaniknie; zmieńcie się, o prawość mą chodzi*. ³⁰ Czyż język mój jest występny? Czy podniebienie grzechu nie rozezna?*
7 ¹ Czyż nie do bojowania* podobny byt człowieka? Czy nie pędzi on dni jak najemnik? ² Jak niewolnik, co wzdycha do cienia, jak robotnik*, co czeka zapłaty. ³ Zyskałem miesiące męczarni, przeznaczono mi noce udręki. ⁴ Położę się, mówiąc do siebie: Kiedyż zaświta i wstanę? Lecz noc wiecznością się staje i boleść mną targa do zmroku. ⁵ Ciało moje okryte robactwem, strupami, skóra rozchodzi się i pęka. ⁶ Czas leci jak tkackie czółenko* i przemija bez nadziei. ⁷ Wspomnij, że dni me jak powiew. Ponownie oko me szczęścia nie zazna*. ⁸ Nikt już mnie powtórnie nie ujrzy: spojrzysz, a już mnie nie będzie. ⁹ Jak obłok przeleci i zniknie, kto schodzi do Szeolu, nie wraca, ¹⁰ by mieszkać we własnym domostwie; nie zobaczą go strony rodzinne. ¹¹ Ja ust ujarzmić nie mogę, mówić chcę w utrapieniu, narzekać w boleści mej duszy. ¹² Czy jestem morzem lub smokiem głębiny*, żeś straże przy mnie postawił? ¹³ Myślałem: Wypocznę na łóżku, posłanie to trosk mych powiernik. ¹⁴ Lecz Ty mnie snami przestraszasz, przerażasz mnie widziadłami. ¹⁵ Moja dusza wybrała uduszenie, a śmierć - moje członki. ¹⁶ Zginę. Nie będę żył wiecznie. Zostaw mnie - dni me jak tchnienie. ¹⁷ A kim jest człowiek, abyś go cenił i zwracał ku niemu swe serce?* ¹⁸ Czemu go badać co ranka? Na co doświadczać co chwilę? ¹⁹ Czy wzrok swój kiedyś odwrócisz? Pozwól mi choćby ślinę przełknąć. ²⁰ Zgrzeszyłem. Cóż mogłem Ci zrobić? [Przecież] człowieka przenikasz. Dlaczego na cel mnie wziąłeś? Mam być ciężarem Najwyższemu?* ²¹ Czemu to grzechu nie zgładzisz? Nie zmażesz mej nieprawości? Wkrótce położę się w ziemi, nie będzie mnie, choćbyś mnie szukał».
8 ¹ Bildad ze Szuach na to tak odpowiedział: ² «Jak długo chcesz mówić w ten sposób? Twe słowa gwałtowne jak wicher, ³ Czyż Bóg nagina prawo, Wszechmocny zmienia sprawiedliwość? ⁴ A jeśli synowie zgrzeszyli* i oddał ich w moc ich występku? ⁵ Radzę do Boga się zwrócić, o łaskę do Wszechmocnego. ⁶ Jeśliś jest czysty, niewinny, to czuwać będzie nad tobą, uczciwy twój dom odbuduje*. ⁷ Skromny byłby początek, lecz koniec byłby wspaniały. ⁸ Pytaj no dawnych pokoleń, zwróć uwagę na doświadczenie przodków. ⁹ My, wczorajsi, znamy niewiele, bo wiek nasz jak cień jest na ziemi. ¹⁰ Lecz oni pouczą, wyjaśnią słowami, co płyną z rozsądku. ¹¹ Czyż rośnie papirus bez błota, czy się krzewi sitowie bez wody? ¹² Jeszcze świeże, niezdatne do ścięcia, [a już] usycha, prędzej od trawy. ¹³ Tak z drogą niepomnych na Boga; nadzieja nieprawych zaginie, ¹⁴ na krótko im [starczy] nadziei, ich ufność jak nić pajęczyny. ¹⁵ Kto się jej* uchwyci, ten nie ustoi, upadnie szukając oparcia. ¹⁶ On* wprawdzie w słońcu soczysty, pędy swe puszcza w ogrodzie, ¹⁷ korzenie umacnia we żwirze, pośród kamieni zakwita. ¹⁸ Gdy utniesz go z jego podłoża, ono się zaprze: "Ja go nie widziałem". ¹⁹ Oto wesele z tej drogi. A z pyłu wyrośnie ktoś inny. ²⁰ * Prawego Bóg nie odrzuci, złego nie wzmocni ramieniem. ²¹ Napełni twe usta radością, a wargi okrzykiem wesela. ²² Wrogowie zapłonią się wstydem, przepadną namioty występnych».
9 ¹ Hiob na to tak odpowiedział: ² «Istotnie. Ja wiem, że to prawda. Czy człowiek jest prawy przed Bogiem? ³ Gdyby się ktoś z Nim prawował, nie odpowie raz jeden na tysiąc. ⁴ Umysł to mądry, a siła potężna*. Któż Mu przeciwny nie padnie? ⁵ W mgnieniu oka On przesunie góry i zniesie je w swoim gniewie*, ⁶ On ziemię poruszy w posadach: i poczną trzeszczeć jej słupy. ⁷ On słońcu zabroni świecić, na gwiazdy pieczęć nałoży. ⁸ On sam rozciąga niebiosa, kroczy po morskich głębinach; ⁹ On stworzył Niedźwiedzicę, Oriona, Plejady i Strefy Południa*. ¹⁰ On czyni cuda niezbadane, nikt nie zliczy Jego dziwów. ¹¹ Nie widzę Go, chociaż przechodzi: mija, a dostrzec nie mogę. ¹² Kto Mu zabroni, choć zniszczy? Kto zdoła powiedzieć: "Co robisz?"* ¹³ Bóg gniewu hamować nie musi, uległe są Mu służki* Rahaba. ¹⁴ Jakże ja zdołam z Nim mówić? Dobiorę wyrazów właściwych? ¹⁵ Choć słuszność mam, nie odpowiadam i tylko błagam o litość. ¹⁶ Proszę Go, by się odezwał, a nie mam pewności, że słucha. ¹⁷ On może zniszczyć mnie burzą, bez przyczyny pomnożyć mi rany. ¹⁸ Nawet odetchnąć mi nie da, tak mnie napełni goryczą. ¹⁹ O siłę chodzi? To mocarz. O sąd? Kto da mi świadectwo? ²⁰ On i prawym zamknie usta*, mam słuszność, a winnym mnie uzna. ²¹ Czym czysty? Nie znam sam siebie, potępiam swe własne życie. ²² Na jedno więc, rzekłem, wychodzi, prawego ze złym razem zniszczy*. ²³ Gdy nagła powódź zabija*, drwi z cierpień niewinnego; ²⁴ ziemię dał w ręce grzeszników, sędziom zakrywa oblicza. Jeśli nie On - to kto właściwie? ²⁵ Szybsze me dni niźli biegacz, uciekają, nie zaznawszy szczęścia, ²⁶ mkną jak łodzie z sitowia, gonią jak orzeł ofiarę. ²⁷ Gdy powiem: Zapomnę o męce, odmienię, rozjaśnię oblicze - ²⁸ drżę na myśl o cierpieniu, pewny, że mnie nie uwolni. ²⁹ Jestem grzesznikiem, przyznaję*. Więc po co się męczę na próżno? ³⁰ Choćbym się w śniegu wykąpał, a ługiem umył swe ręce; ³¹ umieścisz mnie tam, na dole*. Nawet mój płaszcz mną się brzydzi. ³² Nie człowiek to, aby Mu odrzec: "Razem stawajmy u sądu!" ³³ Czy jest między nami rozjemca, co rękę położy na obu? ³⁴ Niech zdejmie ze mnie swą rózgę i strachem mnie nie napełnia, ³⁵ bym mówić zdołał bez lęku... A tak, ja nie mam śmiałości.
10 ¹ Życie obrzydło mojej duszy, przedstawię Jemu swą sprawę, odezwę się w bólu mej duszy! ² Nie potępiaj mnie, powiem do Boga. Dlaczego dokuczasz mi, powiedz! ³ Przyjemnie ci mnie uciskać, odrzucać dzieło swoich rąk i sprzyjać radzie występnych? ⁴ Czy oczy Twoje cielesne lub patrzysz na sposób ludzki? ⁵ Czy dni Twoje są jak dni człowieka, jak wiek mężczyzny Twe lata*, ⁶ że szukasz u mnie przestępstwa i grzechu mego dochodzisz? ⁷ Choć wiesz, żem przecież nie zgrzeszył, nikt mnie z Twej ręki nie wyrwie. ⁸ Twe ręce ukształtowały mnie, uczyniły: opuszczonego dokoła* chcesz zniszczyć? ⁹ Wspomnij, żeś ulepił mnie z gliny: i chcesz obrócić mnie w proch? ¹⁰ Czy mnie nie zlałeś* jak mleko, czyż zsiąść się nie dałeś jak serowi*? ¹¹ Odziałeś mnie skórą i ciałem i spiąłeś żyłami i kośćmi, ¹² darzyłeś miłością, bogactwem, troskliwość Twa strzegła mi ducha - ¹³ a w sercu to ukrywałeś? Teraz już znam Twe zamiary*. ¹⁴ Tylko czyhałeś na mój grzech, nie chcesz mnie uwolnić od winy. ¹⁵ Biada mi, gdybym ja zgrzeszył! Choć sprawiedliwy, nie podniosę głowy, syty pogardy, niedolą pojony. ¹⁶ Pysznego złowisz jak lwiątko, na nowo użyjesz Twej mocy, ¹⁷ postawisz mi świeże dowody, gniew swój umocnisz powtórnie, sprowadzisz nowe zastępy. ¹⁸ Czemuż wywiodłeś mnie z łona? Bodajbym zginął i nikt mnie nie widział, ¹⁹ jak ktoś, co nigdy nie istniał, od łona złożony do grobu. ²⁰ Czyż nie krótkie są dni mego życia? Odwróć Twój wzrok, niech trochę rozjaśnię oblicze, ²¹ nim pójdę, by nigdy nie wrócić, do kraju pełnego ciemności, ²² do ziemi czarnej jak noc*, do cienia chaosu i śmierci, gdzie świecą jedynie mroki».
11 ¹ Wówczas zabrał głos Sofar z Naamy i tak rzekł: ² «Czyż nie dostanie odprawy gaduła, a wymowny człowiek ma słuszność? ³ Czy mężowie zamilkną słysząc brednie, czy szyderstwo nie otrzyma nagany? ⁴ Rzekłeś: "Nauka* moja czysta, niewinny jestem w Twych oczach". ⁵ Lecz gdyby Bóg przemówił i zaczął z tobą rozmawiać, ⁶ objawił ci tajniki rozumu, gdyż wieloraka to mądrość*: poznałbyś, ile Bóg ci zapomniał. ⁷ Czy dosięgniesz głębin Boga, dotrzesz do granic Wszechmocnego? ⁸ Wyższe nad niebo*. Przenikniesz? Głębsze niż Szeol. Czy zbadasz? ⁹ Powierzchnią dłuższe od ziemi i szersze nawet od morza. ¹⁰ Gdy przechodzi, nakłada więzy, woła na sąd, kto zabroni?* ¹¹ Ludzie podstępni są Mu jawni, widzi zło, bo uważa. ¹² Lekkoduch* niech się hamuje, a płochy niech wejdzie w siebie. ¹³ Gdy będziesz miał wierne serce, do Niego wzniesiesz* swe ręce, ¹⁴ gdy odsuniesz dłonie od występku i nie ścierpisz grzechu w namiocie - ¹⁵ to głowę podniesiesz: bez winyś; staniesz się mocnym: bez lęku. ¹⁶ Cierpienie twe pójdzie w niepamięć, jak deszcz miniony je wspomnisz. ¹⁷ Życie roztoczy swój blask jak południe, mrok* się przemieni w poranek. ¹⁸ Pełen nadziei, ufności, odpoczniesz bezpiecznie strzeżony. ¹⁹ Nikt nie zakłóci spokoju, a wielu ci będzie schlebiało. ²⁰ Lecz oczy występnych osłabną, nie znajdą dla siebie schronienia, ufność ich - wyzionąć ducha»*.
12 ¹ Hiob na to odpowiedział: ² «Prawda, jesteście potężni, a z wami już mądrość zaginie... ³ I ja mam rozsądek jak wy, <nie ustępuję wam w niczym>. Komu te rzeczy nieznane? ⁴ Na drwiny się bliźnich narażam, gdy proszę, by Bóg się odezwał. Z czystego, prawego się śmieją. ⁵ "Wzgarda dla ginących" - myśli bezpieczny - "popchnąć tego, komu nogi się chwieją". ⁶ Spokojne namioty złoczyńców, kto gniewa Boga, jest dufny; za rękę go Bóg prowadzi. ⁷ Zapytaj zwierząt - pouczą. I ptaki w powietrzu powiedzą. ⁸ Zapytaj Podziemia*, wyjaśni; pouczą cię i ryby w morzu. ⁹ Któż by z nich tego nie wiedział, że ręka Pana uczyniła wszystko: ¹⁰ w Jego ręku - tchnienie życia i dusza każdego człowieka. ¹¹ Czyż ucho nie bada mowy, a smak nie kosztuje pokarmu? ¹² [Więc tylko] u starców jest mądrość, roztropność u wiekiem podeszłych? ¹³ On ma potęgę i rozum, rozsądek znać w Jego planach. ¹⁴ Gdy On rozwali - któż odbuduje, gdy zamknie, kto by otworzył? ¹⁵ Gdy wody wstrzyma - jest susza; zwolni je - ziemię spustoszą. ¹⁶ U Niego zwycięstwo i siła*, ma w ręku błądzących i kłamców. ¹⁷ * Radców przyda niemądrych, a sędziów wyzuje z rozsądku. ¹⁸ Królów pozbawi* ich władzy i sznurem skrępuje ich biodra. ¹⁹ Kapłanów pośle nierozważnych*, powali największych mocarzy. ²⁰ Głos uzdolnionym odbierze, rozsądku pozbawi i starców, ²¹ pogardą okryje szlachetnych, bo pas odepnie mocarzom. ²² Głębinom wydrze tajniki, oświetli odwieczne ciemności, ²³ narody pomnoży i zgubi, jak dowódca ich prowadzi*. ²⁴ Rządcom ziem odbierze rozsądek, po bezdrożach pozwoli im błądzić; ²⁵ macają w ciemności bez światła, chwieją się jak pijani.
13 ¹ To wszystko* me oko widziało, słyszało, pojęło me ucho. ² Co wiecie, i ja wiem także. Nie ustępuję wam w niczym. ³ Lecz mówić chcę z Wszechmogącym, bronić się będę u Boga*. ⁴ Bo wy zmyślacie oszustwa, lekarze nic niewarci. ⁵ Gdybyście chcieli zamilknąć, byłby to znak roztropności. ⁶ Słuchajcie mego sprzeciwu, na odpowiedź mych warg zważajcie. ⁷ Czy Boga złem osłonicie? Wszechmogącego obronicie kłamstwem? ⁸ [Tak] Jego stronę trzymacie? Czy rzecznikami jesteście Bożymi? ⁹ Czy dobrze by było, gdyby was doświadczył? Czy można z Niego szydzić jak z człowieka? ¹⁰ Przywoła was do rozsądku, jeśli w ukryciu stronniczo mówicie. ¹¹ Czy Majestat nie budzi lęku? Czy nie przejmuje was grozą? ¹² * Zdaniami z piasku wy strofujecie; wszak wasze tarcze* są z gliny. ¹³ Milczcie, niech ja teraz powiem, cokolwiek może przyjść na mnie. ¹⁴ Między zęby stale biorę swe ciało, własne swe życie nadstawiam*. ¹⁵ Choćby mnie zabił Wszechmocny - ufam, i dróg moich przed Nim chcę bronić. ¹⁶ To mi wystarczy za obronę. Nieprawy do Niego nie dojdzie. ¹⁷ Słuchajcie pilnie mej mowy, na słowa me uszu nadstawcie. ¹⁸ Mam gotową obronę przed sądem, pewien, że jestem niewinny*. ¹⁹ Kto chce się ze mną prawować? A teraz umilknę i umrę. ²⁰ Uczyń mi tylko dwie rzeczy, na pewno nie stchórzę przed Tobą*: ²¹ Odejmij ode mnie Twą rękę* i spraw, bym nie bał się Ciebie. ²² Mów pierwszy, a ja niech odpowiem, lub ja przemówię, Ty po mnie. ²³ Ile mam przewin i grzechów? Ujawnij występki i winy! ²⁴ Czemu chowasz swoje oblicze?* Czemu mnie poczytujesz za wroga? ²⁵ Chcesz liść gnany wiatrem płoszyć, prześladować słomę [już] wyschłą? ²⁶ Przypisujesz mi czyny gwałtu, wspominasz grzechy młodości*. ²⁷ Nogi zakułeś w kajdany, dokładnie drogi me śledzisz, ślady stóp moich badasz. ²⁸ Jak próchno się to rozpadnie, niczym ubranie zjedzone przez mole*.
14 ¹ Człowiek zrodzony z niewiasty ma krótkie i bolesne życie, ² wyrasta i więdnie jak kwiat, przemija jak cień chwilowy; ³ a z gniewem na niego spoglądasz i stawiasz przed swoim sądem. ⁴ Któż czystym uczyni skalane?* Nikt zgoła. ⁵ Człowieka dni ilość zliczona, i liczba miesięcy u Ciebie, kres* wyznaczyłeś im nieprzekraczalny. ⁶ Zaniechaj go, wzrok Twój oderwij*, niech cieszy się dniem najemnika! ⁷ Drzewo ma jeszcze nadzieję, bo ścięte, na nowo wyrasta, świeży pęd nie obumrze. ⁸ Choć bowiem korzeń zestarzeje się w ziemi, a pień jego w piasku zbutwieje, ⁹ gdy wodę poczuje, odrasta, rozwija się jak młoda roślina. ¹⁰ A mocarz umarły przepada. Gdzież będzie człowiek, gdy zginie? ¹¹ Wody z morza znikną i rzeki wprzód wyschną doszczętnie - ¹² a człowiek umarły nie wstanie, zbudzi się, gdy nieba nie stanie*, nie zdoła się ze snu ocucić. ¹³ O gdybyś w Szeolu mnie schował*, ukrył, aż gniew Twój przeminie, czas mi postawił, kiedy mnie wspomnisz... ¹⁴ Ale czy zmarły ożyje? Czekałbym przez wszystkie dni mojej walki, aż taka chwila nadejdzie. ¹⁵ Ty mówiłbyś, ja bym odpowiadał, tęskniłbyś do dzieła rąk swoich. ¹⁶ Obliczyłbyś wtedy moje kroki, zło byś mi puścił w niepamięć, ¹⁷ pod pieczęcią trzymał przestępstwa, wybielił wszystkie me grzechy. ¹⁸ Góra rozpadnie się w gruzy i skała zmieni swe miejsce, ¹⁹ woda zniszczy kamienie, fala podmyje glebę; i Ty nadzieję niweczysz w człowieku*. ²⁰ Miażdżysz na zawsze i on odchodzi, pozbawiasz kształtu, odsyłasz. ²¹ Czy we czci jego synowie? - On nie wie. Czy też wzgardzeni? Już o tym nie myśli. ²² Zadręcza go własne ciało*, odczuwa ból swojej duszy».
15 ¹ Elifaz z Temanu głos zabrał i rzekł*: ² «Czy mowa mędrca to wicher? Czy pierś mu wypełnia wiatr wschodni? ³ Czy gani zbędnymi słowami, słowami, co na nic się zdadzą?* ⁴ Ty nawet niszczysz pobożność, osłabiasz modlitwę do Boga. ⁵ Twoja nieprawość uczy cię mówić, używasz języka bluźnierców. ⁶ Nie ja - twoje usta cię potępią, twoje wargi są świadkami przeciw tobie*. ⁷ Czyś pierwszym człowiekiem na ziemi, wcześniej niż góry stworzonym? ⁸ Czy z tobą to Bóg przyjaźnie rozmawiał i zagarnąłeś całą mądrość? ⁹ Czy może lepiej coś od nas pojąłeś?* I jasne ci rzeczy nam nieznane? ¹⁰ I u nas są mędrcy, sędziwi, starsi od ojca twojego. ¹¹ Czy nieważne u ciebie Boże pociechy i łagodne z tobą rozmowy? ¹² Czemu masz serce wzburzone, oczami swymi tak mrugasz, ¹³ gdy duch twój się na Boga porywa i słowa z ust swoich miotasz? ¹⁴ Czyż mógłby człowiek żyć w święcie lub syn człowieczy bez zmazy*, ¹⁵ gdy On nie ufa swym świętym*, niebiosa nie dość dlań czyste? ¹⁶ Tym bardziej wstrętny Mu grzesznik, co pije nieprawość jak wodę. ¹⁷ Wyjaśnię, ty mnie posłuchaj, a to wypowiem, com widział. ¹⁸ Naukę mędrców wyłożę, co ojców mądrości nie kryli. ¹⁹ Im samym ziemię oddano, bo obcych wśród nich nie było. ²⁰ Nieprawy jest zawsze w strachu, zliczone są lata tyrana, ²¹ głos wrogów brzmi w jego uszach, że w szczęściu napadnie niszczyciel. ²² Nie wierzy, iż ujdzie mroku, los mu pod miecz wyznaczono, ²³ rzucą go sępom na pokarm, rozumie, że zguba dlań pewna. ²⁴ Czarny dzień go przeraża, strach go przygniata jak mara, niby król gotowy do boju. ²⁵ Prawicę swą podniósł na Boga, do walki wyzwał Wszechmocnego, ²⁶ biegł z wyciągniętą szyją pod grubych tarcz ochroną. ²⁷ Twarz swoją ukrył w tłuszczu, a lędźwie mu utyły; ²⁸ mieszkać chce w miastach zburzonych, w domach, gdzie ludzi już nie ma, którym pisana ruina. ²⁹ * Nie dojdzie do trwałej fortuny, ani do mroku zejdą bogactwa. ³⁰ Nie zdoła uniknąć ciemności: słońce spali mu zieleń, z oddechem i mowę utraci. ³¹ Niech złudą wiedziony nie ufa, bo złuda będzie jego zapłatą. ³² Latorośl uwiędnie przed czasem, gałązki się nie zazielenią. ³³ Wyrzucą go jak kwaśne grona, oderwą jak liście oliwki; ³⁴ potomstwo niewiernym się nie rodzi, ogień strawi namiot przekupcy. ³⁵ Kto krzywdę pocznie, ten rodzi nieszczęście, gdyż wnętrze gotuje mu zawód».
16 ¹ Hiob na to odpowiedział: ² «Podobnie mówiono mi często. Zamiast koić, wszyscy dręczycie. ³ Czy koniec już pustym dźwiękom? Co skłania cię do mówienia? ⁴ I ja bym przemawiał podobnie, ale gdy role zmienimy. Mowy bym do was układał, kiwałbym głową nad wami. ⁵ Pocieszałbym was ustami, nie skąpiłbym słów współczucia. ⁶ Lecz cierpień nie stłumię słowami. Czy odejdą ode mnie, gdy zmilknę? ⁷ Ach, teraz jestem zmęczony, zniszczyłeś me wszystkie dowody; ⁸ ścisnąłeś mnie, mój świadek mi wrogiem, oskarża mnie moja słabość. ⁹ Sroży się w gniewie i ściga, zgrzytając na mnie zębami. Wróg zmierzył mnie wzrokiem. ¹⁰ Usta swe na mnie rozwarli, po twarzy mnie bili okrutnie, społem się przeciw mnie złączyli. ¹¹ Bóg mnie zaprzedał złoczyńcom*, oddał mnie w ręce zbrodniarzy, ¹² zburzył już moją beztroskę, chwycił za grzbiet i roztrzaskał, obrał mnie sobie za cel. ¹³ Łucznikami mnie zewsząd otoczył, nerki mi przeszył nieludzko, żółć moją wylał na ziemię. ¹⁴ Wyłom czynił po wyłomie, jak wojownik natarł na mnie. ¹⁵ Przywdziałem wór na swe ciało, czołem w proch uderzyłem, ¹⁶ oblicze czerwone od płaczu, w oczach już widzę pomrokę, ¹⁷ choć rąk nie zmazałem występkiem i modlitwa moja jest czysta. ¹⁸ Ziemio, nie zakryj mej krwi*, by krzyk ukojenia nie zaznał. ¹⁹ Teraz mój Świadek jest w niebie, Ten, co mnie zna, jest wysoko. ²⁰ [Gdy] gardzą mną przyjaciele, zwracam się z płaczem do Boga, ²¹ by rozsądził spór człowieka z Bogiem, jakby człowieka z człowiekiem. ²² Jeszcze upłynie lat kilka, nim pójdę, skąd nie ma powrotu.
17 ¹ Zgnębiony duch - minęły dni, tylko grób mi pozostaje. ² Czyż nie naśmiewcy są ze mną? Od szyderstw mam noce bezsenne*. ³ * Ty sam racz zastaw* przechować, bo któż chce za mnie poręczyć? ⁴ Zamknąłeś ich umysł przed rozsądkiem, nie dopuścisz do ich triumfu. ⁵ "Zwołano bliskich do podziału, a mdleją oczy własnych dzieci"*. ⁶ Wydano mnie ludziom na pośmiewisko, jestem w ich oczach wyrzutkiem. ⁷ Moje oko przyćmione od bólu, członki me wyschły jak cień. ⁸ Sprawiedliwi są tym przerażeni, uczciwi na złych się gniewają; ⁹ bogobojni pewniejsi swej drogi, kto ręce ma czyste, mocniejszy. ¹⁰ Wy wszyscy, nawróćcie się, przyjdźcie! Mędrca wśród was nie znajduję. ¹¹ Minęło już życie, z nim plany i dążenia mojego serca. ¹² Noc chcą zamienić na dzień: światło jest bliżej niż ciemność. ¹³ Mam ufać? Szeol mym domem, w ciemności rozścielę swe łoże, ¹⁴ grobowi powiem: "Mój ojcze"! "Matko ma, siostro!" - robactwu. ¹⁵ Właściwie, po cóż nadzieja*, kto przedmiot ufności zobaczy? ¹⁶ Czy zejdzie do królestwa Szeolu? Czy razem do ziemi pójdziemy?»
18 ¹ I zabrał głos Bildad z Szuach, i rzekł: ² «Dokądże tego łowienia słowami? Pomyślcie, potem zaś mówmy! ³ Czyśmy podobni do zwierząt, jesteśmy nieczyści w twych oczach? ⁴ Ten człowiek gniewem rozdarty. Czyż przez cię wyludni się ziemia lub skała miejsce swe zmieni? ⁵ Tak światło grzesznika* zagaśnie, iskra już jego nie błyśnie, ⁶ światło w namiocie się skończy i lampa się nad nim dopali. ⁷ Męski krok jego niepewny, zamiar gotuje upadek, ⁸ bo nogi zawiodą go w sieć, porusza się, lecz między sidłami. ⁹ Pętlica chwyciła się pięty, pułapka zamknęła się nad nim. ¹⁰ Zasadzka na ziemi ukryta, potrzask nań czeka na drodze. ¹¹ Zewsząd upiory go dręczą, kroczą ciągle w ślad za nim. ¹² Czeka na niego Żarłoczna, Śmierć czyha u boku*. ¹³ Pożre mu członki ciała, pożre mu członki - zaraza*. ¹⁴ Wygnanego z namiotu, bez nadziei, do Króla Strachów powiodą*. ¹⁵ Zamieszka w namiocie - nie swoim; sypie się po nim siarkę*. ¹⁶ Korzenie pod nim niszczeją, a nad nim pożółkły już liście*. ¹⁷ Ginie wspomnienie w ojczyźnie, zanika imię na rynku. ¹⁸ Ze światła rzucą go w ciemność, wypędzą z zaludnionej ziemi; ¹⁹ ni syn w narodzie, ni dziedzic, nikt już po nim nie zostanie*. ²⁰ Mieszkańcy Zachodu zdziwieni, grozą przejęty lud Wschodu: ²¹ Więc takie mieszkanie grzesznika tu miejsce tego, kto Boga znać nie chce?»
19 ¹ Hiob na to odpowiedział i rzekł: ² «Dokąd mnie dręczyć będziecie i gnębić waszymi słowami? ³ Dziesiąty raz mnie znieważacie. Nie wstyd wam nade mną się pastwić? ⁴ Gdybym naprawdę zbłądził, tkwiłaby we mnie nieprawość. ⁵ Jeśli naprawdę chcecie triumfować, próbujcie dowieść mi ohydy*. ⁶ Wiedzcie, że Bóg mnie pognębił, swe sieci rozstawił wokoło*. ⁷ Gdy krzyknę: "Gwałt" - nie ma echa, "Ratunku!" - ja nie mam prawa. ⁸ Drogę mi zamknął - nie przejdę; na ścieżkach ciemności roztoczył. ⁹ Pozbawił mnie całkiem godności, koronę zerwał mi z głowy, ¹⁰ wszystko poburzył. Odchodzę. Nadzieję mi podciął jak drzewo. ¹¹ Zapłonął na mnie swym gniewem, za wroga mnie swego poczytał. ¹² Przybyły wszystkie hufce, wytyczyły drogę przeciwko mnie i oblegają mój namiot. ¹³ Bracia ode mnie uciekli, znajomi stronią ode mnie, ¹⁴ najbliżsi zawiedli i domownicy, zapomnieli mnie goście mego domu. ¹⁵ Dla moich służebnic jam obcy, stałem się w ich oczach nieznany. ¹⁶ Na sługę wołałem bez skutku, me usta musiały go prosić, ¹⁷ żonie mój oddech niemiły, i cuchnę własnym dzieciom, ¹⁸ gardzą mną nawet podrostki, szydzą, gdy staram się podnieść. ¹⁹ Odrazę wzbudzam u bliskich, nastają na mnie kochani. ²⁰ Do skóry, do ciała przylgnęły mi kości, ocaliłem [tylko] ciało moich dziąseł*. ²¹ Zlitujcie się, przyjaciele, zlitujcie*, gdyż Bóg mnie dotknął swą ręką. ²² Czemu, jak Bóg, mnie dręczycie? Nie syci was wygląd ciała? ²³ Któż zdoła utrwalić me słowa, potrafi je w księdze* umieścić? ²⁴ Żelaznym rylcem, diamentem, na skale je wyryć na wieki? ²⁵ * Lecz ja wiem: Wybawca mój żyje, na ziemi wystąpi jako ostatni. ²⁶ Potem me szczątki skórą odzieje, i ciałem* swym Boga zobaczę*. ²⁷ To właśnie ja Go zobaczę, moje oczy ujrzą, nie kto inny; moje nerki już mdleją z tęsknoty. ²⁸ Powiecie: "Po cóż nalegać? Czyż powód oskarżeń znajdziemy?" ²⁹ Wy sami drżyjcie przed mieczem, bo gniew za grzechy zapłonie. Wiedzcie, że sądy istnieją»*.
20 ¹ Wtedy zabrał głos Sofar z Naamy i rzekł: ² «Zaprawdę, odpowiedź moją dyktuje niepokój wywołany wewnętrznym wzburzeniem*. ³ Słuchając łajań złośliwych, duch mądry gotuje odpowiedź. ⁴ Czyż nie wiesz? Od dawien dawna, odkąd jest człowiek na ziemi, ⁵ radość występnych jest krótka, szczęście niewiernego trwa chwilkę, ⁶ choć w pysze chce sięgać po niebo i głową dotykać obłoków. ⁷ Na zawsze* zaginie jak mierzwa*, obecni powiedzą: "A gdzież on?" ⁸ Jak sen przeminął, nie można go znaleźć - znikł niby nocne marzenie. ⁹ Choć goni go oko, nie sięgnie, to miejsce nie ujrzy go więcej. ¹⁰ * Synowie zwracają mienie ubogim, jego ręce oddają bogactwa. ¹¹ Jego kości tak pełne były krzepy: wraz z nim ją kładą do prochu*. ¹² Słodkie zło w jego ustach, chętnie je miał pod językiem, ¹³ trzymał i nie chciał wypuścić, język do niego przykleił. ¹⁴ Pokarm spleśniał mu w trzewiach, żołądek zawiera truciznę; ¹⁵ dobra sam połknął i zwrócił: Bóg wyrzucił je z niego. ¹⁶ Wchłaniał on jad padalców, zabije go język żmijowy. ¹⁷ Nie spojrzy na wody płynące, choć płyną miodem i śmietaną*. ¹⁸ Zwrócił swój zysk nie połknięty. Nie cieszy go złupione bogactwo*. ¹⁹ Skrzywdził, zasmucił ubogich, domy zagrabiał, nie stawiał; ²⁰ nie zaznał spokoju w swym wnętrzu, nie uratował się swoim skarbem. ²¹ Nic nie uszło jego chciwości, stąd jego dobra nietrwałe. ²² Poczuje głód mimo obfitości, owładnie nim siła nieszczęścia. ²³ Gdy będzie czym wnętrze napełnić, Bóg ześle na niego żar swego gniewu, wyleje nań fale swej zapalczywości. ²⁴ Uciekł przed bronią żelazną, przebije go łuk brązowy. ²⁵ Przeszyje go, wyjdzie mu z grzbietu, błysk ostrza - z wątroby, owładnie nim przerażenie. ²⁶ Ciemność jak skarb zachowana, nie wzniecony ogień go strawi, zniszczy, co skryte w namiocie. ²⁷ Niebo odsłoni przewiny*, ziemia dlań wrogiem się stanie. ²⁸ Rozdrapią mu skarby w jego domu, rozpłyną się w dzień Jego gniewu. ²⁹ To los odstępcy od Boga, dziedzictwo przez Boga przyznane».
21 ¹ Hiob na to odpowiedział, i rzekł: ² «Słuchajcie, słuchajcie mej mowy, może mnie tym pocieszycie*. ³ Dopuśćcie i mnie też do słowa, potem pozwalam wam szydzić. ⁴ A czyż ja do ludzi mam żal? Czy niesłusznie duch mój jest wzburzony? ⁵ Spójrzcie na mnie, zdziwieni, i ręką przymknijcie swe usta! ⁶ * Jest myśl, co mnie tak przeraża, że drżę na całym ciele: ⁷ Czemuż to żyją grzesznicy? Wiekowi są i potężni*. ⁸ Trwałe jest u nich potomstwo i dano oglądać im wnuki. ⁹ Ich domy są bezpieczne, bez strachu, gdyż nie sięga ich Boża rózga. ¹⁰ Ich buhaj jest zawsze płodny, krowa im rodzi, nie roni. ¹¹ Swych chłopców puszczają jak owce: niech dzieci biegają radośnie, ¹² chwytają za miecz* i harfę i tańczą do wtóru piszczałki. ¹³ Pędzą swe dni w dobrobycie, w spokoju zstępują* do Szeolu. ¹⁴ "Oddal się - mówili do Boga - nie chcemy znać Twoich dróg. ¹⁵ Po cóż służyć Wszechmogącemu? Co da nam modlitwa do Niego?" ¹⁶ Czyż w ich rękach nie ma szczęścia, choć ich myśli od Niego daleko? ¹⁷ Czy często gaśnie lampa niewiernych, czy na nich klęska spada? Gniew Boży rujnuje nieprawych? ¹⁸ Czyż są podobni do słomy na wietrze lub do plew pędzonych przez wicher? ¹⁹ "Bóg chowa cierpienia dla synów"*. Trzeba je zadać samemu, niech pozna, ²⁰ niech ujrzy oczami swą klęskę, niech gniew Wszechmocnego wypije! ²¹ Czy mu po śmierci zależy na domu, gdy liczba miesięcy skończona?* ²² Czy Boga chcesz uczyć mądrości, Tego, co sądzi mocarzy?* ²³ Jeden umiera szczęśliwy, ze wszech miar bezpieczny, beztroski. ²⁴ Naczynia ma pełne mleka, szpik jego kości jest świeży*. ²⁵ Drugi zaś kończy w boleści i szczęścia nigdy nie zaznał. ²⁶ A w ziemi leżą razem, obydwu pokrywa robactwo. ²⁷ Wasze myśli są mi już znane i plany, jak chcecie mnie dręczyć. ²⁸ Mówicie: "A gdzie dom bogacza lub namiot mieszkalny złoczyńców?" ²⁹ Czy nie pytacie podróżnych? Co mówią - nie wiecie dokładnie? ³⁰ Grzesznik ocalał w dni grozy i w czasie, gdy nadciąga kara. ³¹ Więc kto mu wypomni złe życie* i któż zapłaci za czyny? ³² Takiego grzebią uroczyście i straże stawiają przy grobie. ³³ Toteż przyjemne są mu grudy ziemi, bo tłum ludzi jest za nim, jak i przed nim bez liku. ³⁴ Więc czemu mnie próżno cieszycie, gdy prawdzie odpowiedź zaprzecza?»
22 ¹ Głos zabrał Elifaz z Temanu i rzekł: ² «Czy ludzie dodają coś Bogu? Czy mądrość nie służy im samym?* ³ Czy Wszechmocny ma zysk z twojej prawości lub korzyść - że droga twoja dobra? ⁴ Czyż za pobożność twą karci się ciebie i wytacza ci sprawę przed sądem?* ⁵ Czy nie za zło twoje znaczne? Czy nie za nieprawość bez granic? ⁶ Braci ograbiasz bezprawnie i zdzierasz suknie obdartym. ⁷ Wody odmawiasz spragnionym, nie dajesz chleba głodnemu. ⁸ Kto pięści zaciska, ma ziemię, może tam mieszkać dostojny, ⁹ a wdowę to z niczym odprawiasz, miażdżysz ramiona sierotom. ¹⁰ Stąd wokół ciebie są sieci, i przeraża cię nagła bojaźń, ¹¹ lub raczej ciemności - nie widzisz, a przecież zalewa cię potop*. ¹² Czyż Bóg nie wyższy od nieba? Patrz w niebo! Jak gwiazdy wysoko!* ¹³ A ty powiadasz: "Czy Bóg wie cokolwiek, czy spoza chmur może sądzić? ¹⁴ Chmura - zasłoną: Nie widzi. Chodzi po strefach niebieskich". ¹⁵ Chcesz drogi ciemności* się trzymać, którą kroczyli występni? ¹⁶ Ci poginęli przed czasem, powódź im ziemię pokryła*. ¹⁷ A Bogu mówili: "Idź precz! Co zrobić nam może Wszechmocny?" ¹⁸ On bogactwem napełniał ich domy, knowania złych odeń daleko. ¹⁹ Patrzą i drwią sprawiedliwi*, i człowiek prawy się śmieje: ²⁰ "Czyż nie ginie ich własny dobytek? Bogactwo ich ogień pożera". ²¹ Pojednaj się, zawrzyj z Nim pokój, a dobra do ciebie powrócą. ²² Przyjmij z Jego ust pouczenie, nakazy wyryj w swym sercu. ²³ Wyzdrowiejesz*, gdy wrócisz do Wszechmocnego, usuniesz z namiotu nieprawość. ²⁴ Gdy złoto jak proch ocenisz, a Ofir* jak piasek rzeczny. ²⁵ Wszechmocny twą sztabą złota i srebrem błyszczącym dla ciebie. ²⁶ Nadzieją twą będzie Wszechmocny, obrócisz wzrok twój na Boga, ²⁷ wezwiesz Go, a On cię wysłucha, wypełnisz swoje śluby, ²⁸ zamiary swe przeprowadzisz. Na drodze twej światło zabłyśnie. ²⁹ On pychę wyniosłą uniża, tych wsławia, co oczy spuszczają. ³⁰ Uratuje prawdziwie czystego, za czystość rąk uratuje».
23 ¹ Hiob na to odpowiedział i rzekł: ² «I dziś ma skarga jest gorzka, bo ręką swą ból mi zadaje. ³ * Obym ja wiedział, gdzie można Go znaleźć, jak dotrzeć do Jego stolicy? ⁴ Wszcząłbym przed Nim swą sprawę i pełne dowodów miał usta. ⁵ Gdybym znał słowa obrony, wiedział, co On mi odpowie... ⁶ Czy natrze na mnie gwałtownie? Raczej zwróci na mnie uwagę*. ⁷ Z Nim się prawuję niewinny. Mój sędzia wypuści mnie wolno*. ⁸ Pójdę na wschód: tam Go nie ma; na zachód - nie mogę Go dostrzec. ⁹ Na lewo sieje zniszczenie - nie widzę, na prawo się kryje - nie dojrzę*. ¹⁰ Lecz On zna drogę, którą kroczę*, z prób wyjdę czysty jak złoto. ¹¹ Moja noga kroczy w ślad za Nim, nie zbaczam, idę Jego ścieżką; ¹² nie gardzę nakazem warg Jego i w sercu słowa ust Jego chowam. ¹³ * Lecz On doświadcza, kto zmieni? On postanowił, wykonał. ¹⁴ Plany wykonać potrafi. Wiele ich tai w swym sercu. ¹⁵ Więc drżę przed Jego obliczem, ze strachem o Nim rozmyślam, ¹⁶ Bóg grozą przenika me serce, Wszechmocny napełnia mnie lękiem. ¹⁷ Bodajbym w mroku zaginął, ciemności miał przed oczami!
24 ¹ Czemu Wszechmocny nie ustala terminów*, a najbliżsi nie znają dni Jego? ² Nieprawi przesuwają granice, trzodę kradną z pasterzem, ³ osła zajmują sierotom i wołu wdowie zabierają w zastaw. ⁴ Ubogich usuwa się z drogi, biedni się wszyscy chowają ⁵ niby osły na pustkowiu. Wychodzą, by szukać pracy, żywności szukają do wieczora, pożywienia dla dzieci. ⁶ W polu żniwują po nocy, męczą się w winnicy bogacza, ⁷ nocują nago, bez odzienia, nie mają okrycia na mrozie, ⁸ gdy burza ich w górach zaskoczy, do skały bezdomni się tulą. ⁹ Sieroty odrywa się od piersi i w zastaw zdziera się suknię. ¹⁰ Nago chodzą, bez odzienia. Głodni dźwigają kłosy*. ¹¹ Wśród murów się męczą w południe*, choć depczą tłocznie - spragnieni. ¹² Jęcząc, umierają w mieście*, ranni wołają: "Ratunku!" - a Bóg nie słyszy wołania*. ¹³ Inni nie cierpią światła*, nie chcą uznać Jego dróg, na ścieżkach Jego nie trwają. ¹⁴ Morderca nie wstaje za dnia, by zabić biedaka, nędzarza, lecz chodzi po nocy [jak] złodziej. ¹⁵ Czeka na mrok cudzołożnik, mówi: "Mnie oko nie dojrzy, mrok jest zasłoną dla twarzy". ¹⁶ O zmroku do mieszkań się włamią, za dnia dom szczelnie zamknięty, światła oni nie cierpią. ¹⁷ Mrokiem zda się im dojrzany poranek, przywykli do grozy nocy». ¹⁸ * Mkną prędko na wodnej powierzchni. Przeklęty ich dział na ziemi. W stronę winnic [nikt] nie skręca*. ¹⁹ Susza, spiekota, śnieg niszczy, a Szeol wymiata grzesznika. ²⁰ Wymaże go łono z pamięci, robak go połknie jak słodycz, nikt go już nawet nie wspomni. Nieprawość wycięta jak drzewo. ²¹ Gnębił niepłodną, bezdzietną, niedobrze się z wdową obchodził, ²² swą siłą wspomagał mocarzy; stoi, lecz życia niepewien. ²³ Oparcie mu dano, bezpieczny, pilnie naśladuje ich drogi. ²⁴ Pysznił się krótko i odszedł, poniżony, wycięty jak malwa, jak wierzchołek kłosa zabrany. ²⁵ Czy nie tak? Któż kłamstwo wykaże? Któż mowę moją zniweczy?»
25 ¹ * Wtedy zabrał głos Bildad z Szuach i rzekł: ² «Z Nim panowanie i groza, na niebie ustalił porządek. ³ Czy siły Jego kto zliczy? Na kogo nie stawia zasadzki? ⁴ Czy człowiek jest sprawiedliwy w oczach Boga*, a syn niewiasty - bezgrzeszny? ⁵ Jeśli niejasny i księżyc, gwiazdy przed Nim nieczyste, ⁶ tym więcej człowiek - ten robak, i syn człowieczy - znikomość».
26 ¹ Hiob na to odpowiedział i rzekł: ² «Ależ pomogłeś choremu, wzmocniłeś ramię osłabłe! ³ Tyś niemądremu doradził, ujawniłeś pełnię rozumu! ⁴ Do kogo kierujesz te słowa, czyjże to duch wionie z ciebie? ⁵ Umarli drżą w podziemiu, ocean i jego mieszkańcy. ⁶ Szeol dla Niego jest nagi, Abaddon* jest bez zasłony. ⁷ Dach rozciąga nad pustką, ziemi niczym nie umacnia, ⁸ wody chmurami krępuje*, nie pękną pod nimi obłoki. ⁹ Zakrywa oblicze księżyca rozciągając nad nim chmury. ¹⁰ Wodom nakreślił granice, oddzielił światło od mroku. ¹¹ Słupy niebieskie się chwieją, drżące przed Jego groźbą. ¹² Potęgą wzburzył pramorze, roztrzaskał Rahaba swą mocą, ¹³ wichurą oczyszcza strop nieba i Węża Zbiega* niszczy swą ręką. ¹⁴ Oto są ślady dróg Jego; jak mało o Nim się słyszy! Któż zdoła pojąć grom Jego mocy?»
27 ¹ Hiob jeszcze głos zabrał, i rzekł: ² «Na życie Boga, co nie dał mi prawa, na Wszechmocnego, co poi goryczą, ³ dopóki mam oddech w sobie, a w nozdrzach mam Boże tchnienie, ⁴ usta moje nie wyrażą się podle, nie wyrwie się słowo podstępne. ⁵ Dalekim od tego, by słuszność wam przyznać, jak długo żyć będę, twierdzę, żem czysty. ⁶ Że strzegę prawości, a nie porzucam: serce nie dręczy mnie nigdy. ⁷ Mój wróg niech stanie się winny, przeciwnik niech będzie występny!* ⁸ W czym grzesznik ma ufać, gdy skończy, gdy Bóg zabierze mu duszę? ⁹ Czyż Bóg wysłucha jego wołania, gdy spadnie na niego nieszczęście? ¹⁰ Czy może się cieszyć Wszechmocnym, choć wzywałby Boga co chwila? ¹¹ Pouczam was o Bożej mocy, niczego nie taję o Wszechmocnym. ¹² Wy już to wszystko widzicie, więc po cóż jałowe spory?» ¹³ «Taki to los grzesznika - od Boga, dola ciemięzcy - od Wszechmocnego: ¹⁴ Synowie się mnożą pod miecz, a dzieci głodne z braku chleba; ¹⁵ potomków grzebie zaraza, a wdowom ich płakać nie wolno. ¹⁶ Niech sobie on srebro jak proch gromadzi, suknie upycha jak glinę; ¹⁷ niech zbiera: prawy je wdzieje, a srebro posiądzie niewinny. ¹⁸ Zbudował dom z pajęczyny, jak szałas stawiany przez stróża. ¹⁹ Położył się bogacz, lecz zgarnia;* otworzył oczy: nic nie ma. ²⁰ Pędzi go strach niby powódź, po nocy wichura go ściga. ²¹ Wiatr wschodni porywa i ciągnie, zabiera go z jego siedziby; ²² unosi, nie mając litości, bo z ręki ujść mu nie może. ²³ Klaszcze się za nim w dłonie, gwiżdże ze wszystkich stron*».
28 ¹ Istnieje kopalnia srebra i miejsce, gdzie płuczą złoto. ² Dobywa się z ziemi żelazo, kamienie na miedź* przetapiają, ³ kres się kładzie ciemności, przeszukuje się wszystko dokładnie, kamień i mroki, i zmierzch. ⁴ Na odludziu kopią chodniki, hen tam, gdzie noga się gubi, zawieszeni kołyszą się samotni. ⁵ Ziemię, skąd chleb pochodzi, od dna pustoszą jak ogniem*, ⁶ bo kamień i szafir zawiera z ziarnkami złota zmieszany. ⁷ Drapieżnik nie zna tam ścieżki, nie widzi jej oko sępa; ⁸ nie dojdzie tam dumne zwierzę, nawet i lew tam nie dotrze. ⁹ By wyciągnąć ręce po krzemień, do gruntu przewraca się góry, ¹⁰ w skale się kuje chodniki, a oko otwarte na wszelką kosztowność; ¹¹ tamuje się źródła rzek, by skarby wydobyć na powierzchnię. ¹² A skąd pochodzi mądrość* i gdzie jest siedziba wiedzy? ¹³ Człowiek nie zna tam drogi, nie ma jej w ziemi żyjących. ¹⁴ Otchłań mówi: «Nie we mnie». «Nie u mnie» - tak morze dowodzi. ¹⁵ Nie daje się za nią złota, zapłaty nie waży się w srebrze, ¹⁶ nie płaci się za nią złotem z Ofiru, ni sardoniksem rzadkim, ni szafirem. ¹⁷ Złoto i szkło* jej nierówne, nie wymienisz jej na złote naczynie; ¹⁸ nie liczy się kryształ i koral, perły przewyższa posiadanie mądrości. ¹⁹ I topaz z Kusz nie dorówna, najczystsze złoto* nie starczy. ²⁰ Skąd więc pochodzi mądrość i gdzie jest siedziba wiedzy? ²¹ Zakryta dla oczu żyjących, i ptakom powietrznym nieznana. ²² Podziemie i Śmierć oświadczają: «Nie doszło tu echo jej sławy». ²³ Droga tam Bogu wiadoma, On tylko zna jej siedzibę; ²⁴ On przenika krańce ziemi, bo widzi wszystko, co jest pod niebem; ²⁵ określił potęgę wiatru, ustalił granice wodzie. ²⁶ Gdy wyznaczał prawo deszczowi, a drogę wytyczał piorunom, ²⁷ wtedy ją widział i zmierzył, wtenczas ją zbadał dokładnie. ²⁸ A do człowieka* powiedział: «Bojaźń Boża - zaiste mądrością, roztropnością zaś - zła unikanie».
29 ¹ Hiob tak dalej prowadził swą mowę i rzekł: ² «Kto dawne szczęście mi wróci, czas, kiedy Bóg mnie osłaniał, gdy świecił mi lampą nad głową? ³ Z Jego światłem kroczyłem w ciemności, ⁴ gdym lata jesienne przeżywał, gdy Bóg osłaniał mój namiot*. ⁵ Gdy jeszcze Wszechmocny był ze mną, [gdy] moi chłopcy mnie otaczali, ⁶ nogi w mleku kąpałem, oliwa płynęła* ze skały. ⁷ Gdy z bramy miasta wyszedłem, zająłem miejsce na placu, ⁸ widząc mnie usuwali się młodzi, starcy z miejsc powstawali, ⁹ książęta kończyli swą mowę i ręce kładli na ustach. ¹⁰ Szlachetny głos się uciszał, do podniebienia język przywierał; ¹¹ ucho chwaliło mnie, słysząc, a oko godziło się, patrząc. ¹² Bo ratowałem biednego przed możnym, sierotę, co nie miał pomocy. ¹³ Nędzarze składali mi dzięki i serce wdowy radowałem. ¹⁴ Zdobiła mnie dotąd uczciwość, prawość mi płaszczem, zawojem. ¹⁵ Niewidomemu byłem oczami, chromemu służyłem za nogi. ¹⁶ Dla biednych stałem się ojcem, pomagałem w sporze i nieznajomemu, ¹⁷ rozbijałem szczękę łotrowi i wydzierałem mu łupy z zębów. ¹⁸ Myślałem: "Skończę w rodzinie, będę miał dni niby piasku*; ¹⁹ zapuszczę korzenie nad wodą, konary me rosa w noc zwilży; ²⁰ cześć moja bez przerwy świeża, jak łuk, co stale jest giętki. ²¹ Cierpliwie mnie przecież słuchają, w milczeniu przyjmują mą radę; ²² po mnie już nikt nie przemawia, tak moja mowa w nich wsiąka; ²³ wyczekują mnie jak deszczu, otwarli usta jak na wody wiosenne. ²⁴ Uśmiecham się do nich - nie wierzą, nie dają zniknąć pogodzie mej twarzy. ²⁵ Drogę wyznaczam, przewodzę, przebywam jak król wśród żołnierzy, jak ktoś, kto smutnych pociesza".
30 ¹ A teraz śmieją się ze mnie wiekiem ode mnie młodsi. Ich ojców umieścić nie chciałem z psami przy mojej trzodzie: ² bo cóż mi po pracy ich rąk, gdy siły ich opuściły, ³ wynędzniali z biedy i głodu? Zrywają rośliny pustyni, ziemi od dawna jałowej. ⁴ Żywią się malwą i liśćmi krzewów. Chlebem ich - korzeń jałowca. ⁵ Społeczność się ich wyrzeka, krzyczy się na nich jak na złodzieja,* ⁶ mieszkają na brzegu rzeki, w jamach podziemnych i skałach. ⁷ Między krzewami zawodzą, stłoczeni, nocują pod cierniem; ⁸ jak synów przestępcy i głupca wypędza się ich z ojczyzny. ⁹ A teraz jestem przedmiotem ich fraszek i tematem wesołych pieśni, ¹⁰ brzydzą się, omijają z dala, nie wstydzą się pluć mi w twarz. ¹¹ Cięciwę mą On zluźnił, zwalił mnie, wytrącił mi wodze z ust moich*. ¹² Motłoch mi stanął po prawej stronie, nogom mym odejść rozkazał, na zgubne skierował mnie drogi*. ¹³ Zniszczył mą ścieżkę, starał się o moją zagładę, nie było żadnego sprzeciwu. ¹⁴ Wszedł poprzez wyłom szeroki, wpadł jak zawierucha. ¹⁵ Nagły strach mnie ogarnął, jak burza porwał mi szczęście. Uciecha minęła jak chmura. ¹⁶ We łzach rozpływa się dusza, zgnębiły mnie dni niedoli, ¹⁷ nocą kości me jak piec rozpalone*, cierpienie moje nie milknie. ¹⁸ Suknia mocno do mnie przywarła, szczelnie przylega tunika, ¹⁹ gwałtownie do błota On mnie wrzucił, podobny jestem do pyłu i piasku. ²⁰ Ciebie błagam o pomoc. Bez echa. Stałem, a nie zważałeś na mnie. ²¹ Stałeś się dla mnie okrutny. Uderzasz potężną prawicą. ²² Porywasz, zezwalasz unosić wichrowi, rozwiewasz moją nadzieję. ²³ Wiem, że mnie prowadzisz do śmierci, wspólnego miejsca żyjących*. ²⁴ Czy zniszczonemu nie podaje się ręki? W nieszczęściu nie woła się o pomoc?* ²⁵ Czy nie płakałem z innym w dzień smutku? Współczuła z biedakiem ma dusza. ²⁶ Czekałem na szczęście - a przyszło zło, szukałem światła - a nastał mrok. ²⁷ Wnętrze mi kipi, nie milczy, bo spadły na mnie dni klęski. ²⁸ Chodzę sczerniały, spalony od słońca, powstaję w gromadzie, by krzyczeć. ²⁹ Stałem się bratem szakali* i sąsiadem młodych strusiów: ³⁰ Ma skóra nad piec rozpalona, a kości me - nad wiatr piekący, ³¹ stąd gra mi harfa żałobnie, a głos piszczałki posmętniał.
31 ¹ * Zawarłem z oczami przymierze, by nawet nie spojrzeć na pannę. ² Czy mógłbym mieć cząstkę w górze u Boga, u Wszechmocnego dziedzictwo? ³ Czyż złoczyńcy nie spotka zguba i klęska czyniących nieprawość? ⁴ Czyż On nie widzi dróg moich, a kroków mych nie rachuje? ⁵ Czym chodził do bożyszcz? Czy noga do oszustwa spieszyła?* ⁶ Niech zważy mnie bardzo dokładnie, a pozna, że jestem niewinny. ⁷ Jeślim na krok odstąpił od drogi, bo serce poszło za okiem, i zmaza ta trwa na mych rękach: ⁸ niech sieję, a inni zbierają, niech zgniją moje latorośle! ⁹ Jeśli serce me zwiodła kobieta i czatowałem pod drzwiami sąsiada: ¹⁰ niech moja żona miele obcemu, niech inni się do niej zbliżają! ¹¹ Gdyż byłby to czyn haniebny, zbrodnia podległa sądowi; ¹² to ogień, co niszczy do zatracenia, co strawi dobytek do reszty. ¹³ A jeślim praw sługi nie uszanował lub skargę niewolnicy odtrącił, ¹⁴ co zrobię, gdy Bóg powstanie? Co w czasie badań odpowiem? ¹⁵ Jak mnie, tak jego we wnętrzu uczynił, On sam nas w łonie utworzył. ¹⁶ Czy odmawiałem prośbie nędzarzy i pozwoliłem zagasnąć oczom wdowy? ¹⁷ Czy chleb swój sam spożywałem, czy nie jadł go ze mną sierota? ¹⁸ Od dziecka jak ojciec go wychowałem* i prowadziłem od łona matki. ¹⁹ Czy na biedaka nagiego patrzałem, kiedy nędzarzom zabrakło odzienia? ²⁰ Czy jego biodra mi nie dziękowały, że grzała je wełna mych jagniąt? ²¹ Czy sierocie groziłem ręką, widząc obrońcę w sądzie? ²² Niech barki mi odpadną od karku, niech ramię mi wyjdzie ze stawu; ²³ gdyż bałbym się klęski od Boga, nie zniósłbym Jego potęgi*. ²⁴ Czy pokładałem ufność w złocie lub rzekłem bogactwu: "Nadziejo moja"? ²⁵ Czym chlubił się z wielkiej fortuny, że wiele moja ręka zgarnęła? ²⁶ Wpatrując się w słońce, co świeci, lub w księżyc, co dumnie przepływa, ²⁷ czy serce tajemnie uległo i ręką słało pocałunek?* ²⁸ Byłby to czyn karygodny: zaparcie się Boga na niebie. ²⁹ Czym się cieszył z upadku wroga, czy radowałem się, że zło go spotkało? ³⁰ Nie dałem, by język mój grzeszył ni miotał na drugich przekleństwa. ³¹ Czy mówił kto w moim namiocie*: "Pożywmy się jego ciałem!"* ³² Obcy nigdy nie sypiał na dworze, podróżnym otwierałem podwoje. ³³ Czy taiłem jak inni przestępstwa i grzech swój chowałem w zanadrzu? ³⁴ Czy lękając się licznej gromady, z obawy przed wzgardą u bliskich, milczałem, za próg nie wyszedłem? ³⁸ * Jeśli pole żaliło się na mnie, a jego bruzdy płakały; ³⁹ Jeślim jadł plon nie zapłacony, a dusza robotnika* wzdychała: ⁴⁰ Niech rosną ciernie zamiast pszenicy, a chwasty na miejscu jęczmienia! ³⁵ Kto zechce mnie wysłuchać? Oto podpis: "Wszechmocny odpowie". Przeciwnik niech skargę napisze, ³⁶ na grzbiecie swym ją poniosę, jak koronę [na głowę] ją włożę. ³⁷ Zdam sprawozdanie z mych kroków, przed Niego* pójdę jak książę». ^40b Koniec słów Hioba.
32 ¹ I zaprzestali trzej mężowie odpowiadać Hiobowi, gdyż w oczach własnych był on sprawiedliwy. ² Wtedy wybuchnął gniewem Elihu*, syn Barakeela, Buzyta, ze szczepu Ram. Rozgniewał się na Hioba, że się uznaje za sprawiedliwego u Boga. ³ Rozgniewał się i na trzech przyjaciół, że nie znaleźli odpowiedzi i potępili Boga*. ⁴ Odwlekał jednak Elihu rozmowę swą z Hiobem, ponieważ tamci wiekiem byli od niego starsi. ⁵ Teraz Elihu zauważył, że trzej mężowie nie wiedzą, co odpowiedzieć, i wybuchnął gniewem. ⁶ Zabrał głos Elihu, syn Barakeela, Buzyta, i rzekł: «Co do lat jestem młody, wy zaś jesteście już starzy: stąd się przeląkłem, strwożyłem, nie ujawniłem swej wiedzy. ⁷ Niech mówią lata - myślałem, podeszły wiek jest rozumny. ⁸ Ale to duch w człowieku, to Wszechmocnego tchnienie go poucza. ⁹ Mądrość nie z wiekiem przychodzi, a prawość nie tylko starcom jest znana. ¹⁰ Stąd mówię: Mnie posłuchajcie; niechaj przedstawię swą wiedzę! ¹¹ Czekałem na wasze mowy, wasze dowody ważyłem; gdyście szukali wyrazów, ¹² zwracałem na was uwagę. Nikt z was nie zwyciężył Hioba, nikt mu już nie odpowiada. ¹³ Nie mówcie: "Znaleźliśmy mądrość"; odeprze go* Bóg, a nie człowiek. ¹⁴ Własną przygotowuję mowę i nie tak, jak wy, mu odpowiem. ¹⁵ Zamilkli. Już więcej nie mówią: [widocznie] słów zabrakło. ¹⁶ Czekałem. Nie odpowiadają. Stoją. Nie wiedzą, co odrzec. ¹⁷ Niech ja z kolei coś powiem, niech ja wyjawię swą wiedzę! ¹⁸ Gdyż słów jestem pełen, od wnętrza duch mnie przymusza. ¹⁹ Me serce jak wino zamknięte, rwie się jak nowe bukłaki. ²⁰ Muszę powiedzieć dla ulgi. Otworzę swe usta. Przemówię. ²¹ Nie trzymam niczyjej strony. Nie będę schlebiał nikomu*, ²² gdyż dusza moja nie cierpi pochlebstw, wnet by mnie Stwórca usunął*.
33 ¹ Chciej słuchać, Hiobie, mej mowy, nadstaw ucha na wszystkie me słowa. ² Pomyśleć chciej, usta otwarłem, język mówi pod podniebieniem, ³ prawe me serce i mowa, czysta w mych ustach jest mądrość. ⁴ I mnie też stworzył duch Boży, tchnienie Wszechmocnego i mnie uczyniło. ⁵ Jeśli zdołasz, odpowiedz! Sprzeciw się, przedstaw swą sprawę! ⁶ Tylem, co ty, wart u Boga. I jam jest z gliny zrobiony*. ⁷ Niech mowy cię moje nie płoszą, powagą cię nie przytłaczam. ⁸ Ale tyś mówił do moich uszu, słyszałem dźwięk twoich słów*: ⁹ "Czysty jestem, bez grzechu, niewinny i nie mam zmazy. ¹⁰ A znalazł On u mnie niewierność, za wroga* mnie swego uważa. ¹¹ Nogi me zakuł w kajdany, baczy na każdy mój krok"*. ¹² Tu nie masz słuszności - powiadam, bo wyższy jest Bóg od człowieka*. ¹³ Czemu się z Nim spierałeś: "Moje słowa są bez odpowiedzi?"* ¹⁴ Bóg raz się odzywa i drugi, tylko się na to nie zważa. ¹⁵ * We śnie i w nocnym widzeniu, gdy spada sen na człowieka; i w czasie drzemki na łóżku ¹⁶ otwiera On ludziom oczy, przerażenie budzi w ich sercu*. ¹⁷ Chce odwieść człowieka od grzechu i męża uwolnić od pychy, ¹⁸ uchronić duszę od grobu, a życie - od ciosu dzidy. ¹⁹ Przez cierpienie nawraca na łożu i udrękę w kościach nieustanną. ²⁰ Kiedy posiłek już zbrzydnie i smaczne pokarmy są wstrętne; ²¹ gdy ciało mu w oczach zanika i nagie kości zostają, ²² jego dusza się zbliża do grobu, a życie do miejsca umarłych. ²³ Gdy ma on swego anioła, obrońcę jednego z tysiąca, co mu wyjaśni powinność; ²⁴ zlituje się nad nim i prosi: "Uwolnij od zejścia do grobu, za niego okup* znalazłem" - ²⁵ to wraca do dni młodości, jak wtedy ciało ma rześkie, ²⁶ błaga Boga*, a On się lituje, radosne oblicze nań zwraca. Przywrócono mu dawną prawość ²⁷ i ludziom swym tak wyśpiewuje: "Grzeszyłem, przewrotnie działałem, nie oddał mi On według mej winy, ²⁸ uwolnił od zejścia do grobu, me życie raduje się światłem". ²⁹ Wszystko to dwa i trzy razy Bóg czyni względem człowieka, ³⁰ chcąc go uwolnić od grobu i oświecić blaskiem żyjących. ³¹ Uważaj, Hiobie, i słuchaj, lub milcz, a ja będę mówił. ³² Może chcesz coś powiedzieć? Przemów, skargę twą przyjmę. ³³ Czy nie chcesz? Przeto posłuchaj! Milcz - ja cię nauczę mądrości».
34 ¹ Dalej ciągnął Elihu, i rzekł: ² «Mędrcy, słuchajcie mych słów, nastawcie, znawcy, swe uszy: ³ bo ucho odróżnia słowo, a podniebienie smakuje pokarmy. ⁴ Szukajmy, co dla nas jest słuszne, wspólnie rozważmy, co dobre. ⁵ * Bo Hiob powiedział: "Jestem bez zmazy, a Bóg odebrał mi prawo: ⁶ wbrew prawu zostałem uznany za kłamcę, nie goi się rana, a jestem bez winy". ⁷ Kto jest podobny do Hioba, co pije obelgi jak wodę, ⁸ razem z grzesznymi chce kroczyć i z nieprawymi wspólną iść drogą? ⁹ Bo rzekł: "Nie zyskam nic na tym, że żyję z Bogiem w przyjaźni". ¹⁰ Więc posłuchajcie, rozumni mężowie: Bóg jest daleki od grzechu, Wszechmocny - od nieprawości. ¹¹ Według czynów każdemu zapłaci, odda, kto na co zasłużył. ¹² Nie, Bóg nie działa zdradliwie ni Wszechmocny praw niczyich nie łamie. ¹³ Kto Jemu zlecił ziemię, a kto założył cały świat? ¹⁴ Niech tylko zwróci uwagę, niech życie i tchnienie odbierze, ¹⁵ a wszelkie ciało zaginie i człowiek w pył się obróci. ¹⁶ Posłuchaj, jeśliś rozumny, i nadstaw ucha na moje słowa. ¹⁷ Czy mógłby rządzić wróg prawa? Potępisz Mocarza sprawiedliwego? ¹⁸ Czy króla ktoś nazwie: "Nicponiu"*, lub możnych określi: "Zbrodniarze"? ¹⁹ On nie schlebia książętom, bogacza nie stawia przed biednym, bo wszyscy są dziełem rąk Jego. ²⁰ Wszak giną nagle wśród nocy, burzy się naród - mijają, ciemięzcę bez trudu się strąca. ²¹ Utkwił On swój wzrok w drogę ludzi i widzi wszystkie ich kroki. ²² Nie ma ciemności ni mroku, gdzie by się schował nieprawy. ²³ On człowiekowi nie ustala terminów, by stanął przed Bożym sądem. ²⁴ Rozbija mocarzy bez dochodzenia, a innych w ich miejsce osadza*. ²⁵ Zna dokładnie ich występki. Nocą ich niszczy i miażdży. ²⁶ Chłoszcze ich jako grzeszników, na miejscu zewsząd widocznym*: ²⁷ za to, że odeszli od Niego, że dróg Jego wszystkich nie strzegli*. ²⁸ Z ich winy Go doszedł krzyk biednych, a On słucha wołania ubogich. ²⁹ Choć milczy, kto Go potępi, gdy schowa się, kto Go zobaczy? On patrzy na męża i naród, ³⁰ by nie rządził człowiek nieprawy* i nie był pułapką dla ludu. ³¹ Lecz jeśli ktoś mówi do Boga: "Zwiedziono mnie, nie chcę przestępstwa, ³² pokaż mi, czego nie widzę, poprawię, co źle uczyniłem", ³³ ty kary żądając - Nim gardzisz. Gdy nie ja, lecz ty sam wybierasz, więc wyjaw, co [o tym] sądzisz. ³⁴ Powiedzą mi ludzie rozsądni i człowiek mądry, co słucha: ³⁵ "Hiob nierozważnie przemawia, to słowa nieprzemyślane". ³⁶ Lecz Hioba zbadajmy dokładnie, bo mówi jak ludzie bezbożni*. ³⁷ Bunt dodaje do grzechu i w ręce już przy nas klaszcze, a przeciw Bogu mnoży słowa»*.
35 ¹ Elihu ciągnął dalej, i rzekł: ² «Czy to uznajesz za słuszne, coś rzekł: "Mam prawo od Boga"? ³ Powiedziałeś: "Co z tego mi [przyjdzie]? Czy to pomaga więcej niż grzech?"* ⁴ Parę słów ci odpowiem i twym przyjaciołom wraz z tobą. ⁵ Spojrzyj na niebo! Popatrz! Oglądaj obłoki wysoko! ⁶ Gdy zgrzeszysz, co ty Mu zrobisz? Czy zaszkodzisz Mu mnóstwem grzechów? ⁷ Czy dajesz Mu co, gdyś jest prawy? Czy otrzyma coś z twojej ręki? ⁸ Podobnych do ciebie złość twa dosięga a twoja prawość ludziom pomaga. ⁹ Z ogromu ucisku się płacze, pod wroga przemocą się krzyczy, ¹⁰ a nikt nie mówi: "Gdzie Bóg, mój Stwórca, co nocy użycza pieśni wesela, ¹¹ nas uczy więcej niż [uczą] zwierzęta, mędrszymi jesteśmy od ptaków powietrznych". ¹² Wołania są bez odpowiedzi ze względu na pychę nieprawych. ¹³ Błędem jest przypuszczać, że Bóg nie słucha, że Wszechmogący nie zwraca uwagi*. ¹⁴ Choć mówisz: "Nie zwraca uwagi", u Niego sprawa, na Niego czekaj!* ¹⁵ Teraz, gdy gniew Jego nie płonie, na grzech zda się nie zważać, ¹⁶ Hiob usta otworzył niemądrze i mnoży słowa bezmyślnie».
36 ¹ Dodał jeszcze Elihu, i rzekł: ² Poczekaj chwilkę, wyjaśnię, bo jeszcze mam słowa od Boga. ³ Daleko poniosę swą wiedzę, by ukazać sprawiedliwość Stwórcy. ⁴ Naprawdę, nie mówię podstępnie, prawdziwie jest mędrzec przed tobą. ⁵ Oto Bóg nie odrzuca potężnych, umysłów potężnych duchem, ⁶ ale ciemięzcy żyć nie dozwoli, ubogim przyznaje słuszność, ⁷ nie spuszcza oka z uczciwych, osadza ich na tronach z królami, wywyższa ich po wsze czasy. ⁸ * Gdy powrozami związani, w kajdany nędzy zostaną zakuci, ⁹ wtedy im stawia przed oczy ich czyny, by ciężkość przestępstw widzieli. ¹⁰ Otwiera im uszy na radę, namawia: od zła niech odstąpią! ¹¹ Gdy usłuchają z poddaniem, dni płyną im w dobrobycie, a lata mijają w szczęściu. ¹² Niewierni muszą zginąć od dzidy, wyginą z braku rozumu. ¹³ Ludzie zatwardziali gniew chowają, związani nie chcą ratunku; ¹⁴ wyginą za dni młodości, a życie ich godne pogardy*. ¹⁵ Biednego On ratuje przez nędzę, cierpieniem otwiera mu uszy*. ¹⁶ I ciebie chce On wybawić z nieszczęść, przed tobą jest dal, nie cieśnina, i stół opływający tłuszczem. ¹⁷ Lecz ty osądzasz jak niewierny*. Dosięgną cię prawa i sądy. ¹⁸ Strzeż się, by cię nie zwiodła obfitość i nie zmylił hojny okup. ¹⁹ * Czy skłoni Mocarza twój krzyk bólu, choćbyś wytężył swe siły? ²⁰ Spróbuj nie wzdychać do nocy, w której odchodzą najbliżsi. ²¹ Strzeż się, a zła unikaj! Przez nie dosięgła cię nędza. ²² Wielki jest Bóg w swej wszechmocy, któż takim mistrzem jak On? ²³ Kto Jego drogę chce zganić? Kto powie: "Źle uczyniłeś"? ²⁴ Staraj się chwalić Jego dzieła*, gdy o nich się pieśni układa. ²⁵ Ogląda je każdy z radością, choć widzi je tylko z daleka. ²⁶ Wielki jest Bóg, choć nieznany*, lat Jego nikt nie policzy. ²⁷ On krople wody podnosi i mgłę na deszcz skrapla*, ²⁸ one płyną z nieba wysoko, obficie spływają na ludzi*. ²⁹ A kto pojmuje warstwę chmur i huk [niebieskiego] namiotu?* ³⁰ On, Najwyższy, ogniem zieje i zakrywa podstawy morza. ³¹ Tak utrzymuje* ludzi i żywność im daje obficie. ³² Błyskawicą zbrojne ma ręce, wskazuje jej cel oznaczony, ³³ głos przeciw niemu wydaje: zazdrosny gniew na nieprawość*.
37 ¹ A na to drży moje serce, zda się, że z piersi wyskoczy. ² Tego huku pilnie słuchajcie, grzmotu, co z ust Jego wychodzi. ³ Pod całym niebem latać każe błyskawicy, po krańce ziemi jej światło. ⁴ Potem nastaje huk straszny, to grzmot zesłał Wszechmocny; nie wstrzymał go, bo ciągle go słychać. ⁵ A Bóg cudownie grzmi swoim głosem, działając cuda niepojęte. ⁶ Śniegowi mówi: "Padaj na ziemię!", ulewie i deszczowi: "Bądźcie mocne!" ⁷ Ludzi zamyka po domach, by każdy rozważał* Jego dzieła. ⁸ Zwierzęta zaszyte w kryjówkach nocują w swych legowiskach. ⁹ Burza przychodzi z komory*, zima [nadciąga] z północy, ¹⁰ mróz dany z tchnienia Bożego i lodem ścięta powierzchnia wody. ¹¹ Blask Jego chmury rozpędza, słońce rozprasza obłoki. ¹² Tu i tam ono krąży, idzie, by spełnić zlecenia. Wszystkie nakazy [wykona] na całej powierzchni ziemi, ¹³ jako upomnienie czy łaska lub jako miłosierdzie wysłane*. ¹⁴ Posłuchaj, Hiobie, zaczekaj! A cuda Boże zrozumiesz*. ¹⁵ Czy wiesz, jak Bóg rozkazuje, jak świeci z chmur błyskawicą? ¹⁶ Czy wiesz, jak w powietrzu mgły wiszą? Te cuda są pełne mądrości. ¹⁷ Ubranie twoje gorące, gdy ziemia spoczywa bez wiatru. ¹⁸ Potrafisz z Nim niebiosa rozciągać, twarde jak lustro z metalu? ¹⁹ Poucz nas, co Mu odpowiedzieć, w ciemności nie możemy się bronić*. ²⁰ Czy trzeba Mu zgłosić: "Chcę mówić"? Musi Mu człowiek powiedzieć, że ginie?* ²¹ Nie widać teraz światłości, jaśnieje poza chmurami. Zawieje wiatr i je rozpędzi. ²² Z północy przychodzi blask złoty*, to Boga straszliwy majestat. ²³ Wszechmocny jest - któż Go dosięże? Pełen potęgi, świętości, bogaty w prawość, nie w ucisk*. ²⁴ Stąd Go się ludzie lękają. Nie zważa na wszystkich mądrych sercem».
38 ¹ I z wichru Pan odpowiedział Hiobowi tymi słowami: ² «Któż tu zaciemnić chce zamiar słowami nierozumnymi? ³ Przepasz no biodra jak mocarz! Będę cię pytał - pouczysz Mnie. ⁴ Gdzieś był, gdy zakładałem ziemię? Powiedz, jeżeli znasz mądrość. ⁵ Kto wybadał jej przestworza? Wiesz, kto ją sznurem* wymierzył? ⁶ Na czym się słupy* wspierają? Kto założył jej kamień węgielny ⁷ ku uciesze porannych gwiazd, ku radości wszystkich synów Bożych?* ⁸ Kto bramą zamknął morze*, gdy wyszło z łona wzburzone, ⁹ gdym chmury* mu dał za ubranie, za pieluszki ciemność pierwotną? ¹⁰ Złamałem jego wielkość mym prawem, wprawiłem wrzeciądze i bramę. ¹¹ I rzekłem: "Aż dotąd, nie dalej! Tu zapora dla twoich nadętych fal"*. ¹² Czyś w życiu rozkazał rankowi, wyznaczył miejsce jutrzence, ¹³ by objęła krańce ziemi, usuwając z niej grzeszników? ¹⁴ Zmienia się jak pieczętowana glina, barwi się jak suknia. ¹⁵ Grzesznikom światło odjęte i strzaskane ramię wyniosłe. ¹⁶ Czy dotarłeś do źródeł morza? Czy doszedłeś do dna Otchłani? ¹⁷ Czy wskazano ci bramy śmierci? Widziałeś drzwi do ciemności?* ¹⁸ Czy zgłębiłeś przestrzeń ziemi? Powiedz, czy znasz to wszystko? ¹⁹ Gdzie jest droga do spoczynku światła? A gdzie mieszkają mroki, ²⁰ abyś je zawiódł do ich przestworzy i rozpoznał drogę do ich domu? ²¹ Jeśli to wiesz, to wtedyś się rodził, a liczba twych dni jest ogromna*. ²² Czy dotarłeś do zbiorników śniegu? Czy widziałeś zbiorniki gradu? ²³ Na czasy gniewu je chowam, na dzień utarczki i wojny. ²⁴ Czy nie tędy światło zachodzi, rozsyłając błyskawice po świecie? ²⁵ Kto kopał kanały ulewie lub drogę chmurze ze grzmotem, ²⁶ by padał deszcz na pustkowiu, w pustyni zupełnie bezludnej*, ²⁷ chcąc pustynię bezludną nasycić, zasilić rosnącą tam trawę? ²⁸ Czy deszcz także ma ojca? A kto zrodził krople rosy? ²⁹ Z czyjego łona lód wyszedł? Kto rozmnożył szron z nieba? ³⁰ Jak to woda krzepnie na kamień, powierzchnia głębiny się ścina? ³¹ * Czy połączysz gwiazdy Plejad? Rozluźnisz więzy Oriona? ³² Czy wypuścisz o czasie Gwiazdę Poranną? I wywiedziesz Niedźwiedzicę z dziećmi? ³³ Czy znane ci prawa niebios, czy wyjaśnisz ich pismo na ziemi? ³⁴ Czy głos swój podniesiesz do chmur, by cię ulewa przykryła? ³⁵ Czy poślesz pioruny i pójdą ze słowem: "Jesteśmy do usług"? ³⁶ Kto ibisowi dał mądrość, a rozum dał kogutowi? ³⁷ Kto mądrze policzy chmury, w niebiosa zgromadzi wodę, ³⁸ gdy gleba stwardnieje na bryłę, a pola zamienią się w grudy? ³⁹ Czy lwicy zdobyczy nałowisz, nasycisz żarłoczność lwiątek, ⁴⁰ gdy one mieszkają w kryjówkach, w gęstwinach czekają wieczoru? ⁴¹ Kto żeru dostarcza krukowi, gdy młode do Boga wołają, gdy błądzą ogromnie zgłodniałe?
39 ¹ Czy znasz poród koziorożca? Widziałeś rodzenie gazeli? ² Czy zliczysz miesiące, gdy noszą, i znana ci chwila rodzenia? ³ Kładą się i młode swe rodzą, na świat wydają swój płód. ⁴ Ich młode mocne, rosną swobodnie, odchodzą, by do nich nie wrócić. ⁵ Kto zebrę wolno wypuszcza? Kto osła dzikiego rozwiąże? ⁶ Za dom mu dałem pustkowie, legowiskiem zaś jego słona ziemia. ⁷ Śmieje się z miejskiego zgiełku, słów poganiacza nie słyszy, ⁸ w górach szuka pokarmu, goni za wszelką zielenią. ⁹ Czy bawół zechce ci służyć, czy zostanie przy twoim żłobie? ¹⁰ Przywiążesz go powrozem do pługa, będzie z tobą orał doliny? ¹¹ Czy zaufasz, że bardzo silny, i włożysz nań owoc twej pracy? ¹² Zawierzysz mu, że wróci, że dopilnuje ziarna na klepisku? ¹³ Żwawe są skrzydła strusia, czy tak jak pióra bociana?* ¹⁴ Jaja swe rzuca na ziemię, ogrzewa je w piasku, ¹⁵ zapomina, że można je zdeptać lub zniszczą je dzikie zwierzęta. ¹⁶ Swe dzieci traktuje jak obce, próżny to dla niego trud - jest bez stada. ¹⁷ Mądrości Bóg go pozbawił, rozsądku mu nie udzielił. ¹⁸ Za to, gdy w góry cwałuje, śmieje się z konia i jeźdźca. ¹⁹ Czy dałeś koniowi siłę, grzywą przystrajasz mu szyję ²⁰ i sprawiasz, że biegnie jak szarańcza, aż silne parskanie przeraża? ²¹ Mocno bije kopytem, radośnie, z mocą się rzuca na oręż, ²² nie boi się, drwi sobie z lęku, on nie ucieka przed mieczem. ²³ Gdy kołczan nad nim zadźwięczy, ostrze oszczepu i dzidy, ²⁴ pędzi* wśród huku i dudnienia, nie wstrzyma go sygnał trąby, ²⁵ na głos trąbki rży: "Haaa", z dala już węszy wojnę, wołanie dowódców i hałas. ²⁶ Czy za twoją to radą uniesie się sokół, skrzydła rozwinie ku południowi? ²⁷ Czy na twój rozkaz orzeł się wzbije, gdy ma swe gniazdo na górze? ²⁸ Mieszka na skale i nocuje, w skalnym załomie się gnieździ, ²⁹ stąd sobie szuka żeru, bo jego oczy widzą daleko. ³⁰ Pisklęta jego krew chłepcą*, on wszędzie tam, gdzie zabici».
40 ¹ Zwrócił się Pan do Hioba i rzekł: ² «Niech przeciwnik Wszechmocnego odpowie.* Niech zabrzmi głos krytyka Boga!» ³ A Hiob odpowiedział Panu: ⁴ «Jam mały, cóż Ci odpowiem? - Rękę przyłożę do ust*. ⁵ Raz przemówiłem, nie więcej, drugi raz niczego nie dodam»*. ⁶ I z wichru odpowiedział Pan Hiobowi: ⁷ «Przepasz no biodra jak mocarz! Będę cię pytał - pouczysz Mnie. ⁸ Naprawdę chcesz złamać me prawa? Wykażesz Mi zło?* Jesteś czysty? ⁹ Czy ramię masz mocne jak Bóg? Czy głos twój rozbrzmiewa jak Jego? ¹⁰ Przywdziej potęgę, wyniosłość, przystrój się pięknem i siłą! ¹¹ Wylewaj pyszny twój gniew, spojrzyj na dumnych i poniż ich: ¹² Popatrz, upokórz pyszałka, zniwecz na miejscu grzesznika! ¹³ Zakop ich razem w piasku, w ukryciu zachowaj ich twarze! ¹⁴ Nawet cię za to pochwalę, że twa prawica przemogła. ¹⁵ Oto hipopotama - <jak ciebie go stworzyłem> - jak wół on trawą się żywi. ¹⁶ Siłę swoją ma w biodrach, a moc swą ma w mięśniach* brzucha. ¹⁷ Ogonem zawija jak cedrem, ścięgna bioder ma silnie związane, ¹⁸ jego kości jak rury miedziane, jego nogi jak sztaby żelazne. ¹⁹ Wyborne* to dzieło Boże, Stwórca dał mu twardy miecz. ²⁰ Żywność przynoszą mu góry: zwierzyna, co tam się bawi. ²¹ On leży pod krzewem lotosu, w ukryciu trzcin i trzęsawisk. ²² Lotos dostarcza mu cienia, otoczeniem są wierzby potoku. ²³ Gdy rzeka wezbrana, niespieszny, spokojny, choć prąd sięga paszczy. ²⁴ Czy można go złapać za oczy, przez nozdrza przesunąć pętlicę? ²⁵ Czy krokodyla* chwycisz na wędkę lub sznurem wyciągniesz mu język, ²⁶ czy przeciągniesz mu powróz przez nozdrza, a szczękę hakiem przewiercisz? ²⁷ Może cię poprosi o łaskę? czy powie ci dobre słowo? ²⁸ Czy zawrze z tobą przymierze, czy wciągniesz go na stałe do służby? ²⁹ Czy pobawisz się nim jak z wróblem, czy zwiążesz go dla swych córek? ³⁰ Czy towarzysze go sprzedadzą, podzielą go między kupców? ³¹ Czy przebijesz mu skórę harpunem, głowę mu dzidą przeszyjesz? ³² Odważ się rękę nań włożyć, pamiętaj, nie wrócisz do walki.
41 ¹ Zawiedzie twoja nadzieja, bo już sam jego widok przeraża. ² Kto się ośmieli go zbudzić? Któż mu wystąpi naprzeciw? ³ Kto się odważy go dotknąć bezkarnie? - Nikt zgoła pod całym niebem. ⁴ Głosu* jego nie zdołam przemilczeć, o sile wiem - niezrównana. ⁵ Czy odchyli kto brzeg pancerza i podejdzie z podwójnym wędzidłem? ⁶ Czy otworzy mu paszczy podwoje? - Strasznie jest spojrzeć mu w zęby. ⁷ Grzbiet ma jak płyty u tarczy, spojone jakby pieczęcią. ⁸ Mocno ze sobą złączone, powietrze nawet nie przejdzie. ⁹ Tak jedna przylega do drugiej, że nie można rozluźnić połączeń. ¹⁰ Jego kichanie olśniewa blaskiem, oczy - jak powieki zorzy: ¹¹ z ust mu płomienie* buchają, sypią się iskry ogniste. ¹² Dym wydobywa się z nozdrzy, jak z kotła pełnego wrzątku. ¹³ Oddechem rozpala węgle, z paszczy tryska mu ogień. ¹⁴ W szyi się kryje jego potęga, przed nim skacząc biegnie przestrach, ¹⁵ części ciała spojone, jakby ulane, nieporuszone. ¹⁶ Serce ma twarde jak skała, jak dolny kamień młyński. ¹⁷ Gdy wstaje, mocni drżą ze strachu i przerażeni tracą przytomność. ¹⁸ Bo cięcie mieczem bez skutku, jak dzida, strzała czy oszczep. ¹⁹ Dla niego żelazo - to plewy, brąz - niby drzewo zbutwiałe. ²⁰ Nie płoszy go strzała z łuku, kamień z procy jest źdźbłem dla niego. ²¹ Dla niego źdźbłem maczuga, śmieje się z dzidy lecącej. ²² Pod nim są ostre skorupy, ślad jakby wału* zostawia na błocie. ²³ Głębię wód wzburzy jak kocioł, na wrzątek ją zdoła przemienić. ²⁴ Za nim smuga się świeci na wodzie, topiel podobna do siwizny. ²⁵ Nie ma mu równego na ziemi, uczyniono go nieustraszonym: ²⁶ Każde mocne zwierzę się lęka jego, króla wszystkich stworzeń»*.
42 ¹ Hiob na to odpowiedział Panu, i rzekł: ² «Wiem, że Ty wszystko możesz, co zamyślasz, potrafisz uczynić. ³ Kto przesłania zamiar nierozumnie?* O rzeczach wzniosłych mówiłem. To zbyt cudowne. Ja nie rozumiem. ⁴ Posłuchaj, proszę. Pozwól mi mówić! Chcę spytać. Racz odpowiedzieć! ⁵ Dotąd Cię znałem ze słyszenia, obecnie ujrzałem Cię wzrokiem, ⁶ stąd odwołuję, co powiedziałem, kajam się w prochu i w popiele».