Przypisy

1,1 - "Słowo" - druga Osoba Trójcy Przenajświętszej. Zob. Wstęp; "u Boga" - tylko taki przekład jest odpowiednikiem hellenistycznego zwrotu tu użytego.
1,3 - Niektórzy łączą ten stych w jedno zdanie z 4a: "Co się stało, w Nim było życiem."
1,4 - "Życie": Słowo, Syn Ojca, zawiera w sobie pełnię życia (J 3,14; J 17,2), samo jest życiem (J 11,24; J 14,6; 1 J 1,1) i jako takie jest także źródłem życia przyrodzonego i nadprzyrodzonego dla każdego człowieka; "światłością": Słowo, na podobieństwo światła, prowadzi ludzi do Boga i udziela im szczęścia, życia, zbawienia wiecznego (J 3,19; J 9,35-39; J 12,35n.46; por. Dz 5,20). Por. Prz 4,1.18n; Iz 9,1; Iz 45,7; Łk 1,79. Światłość ta przezwycięży ciemności (J 8,12; J 12,46).
1,14 - "Ciałem": hebraizm; znaczy tyle, co "człowiekiem"; "zamieszkało": podobnie jak w ST w czasie wędrówki do Ziemi Obiecanej, a później w świątyni Pan Bóg przebywał wśród swego ludu, czemu dawał symboliczny wyraz m.in. w obłoku w czasie dnia, a w słupie ognistym w nocy (por. Wj 13,21n; Wj 24,16; 1 Krl 8,10n; Ez 9,3), tak przez wcielenie Jezus Chrystus realnie zamieszkał wśród nas. Eucharystia to kontynuuje; "pełen" - połączenie tego nieodmiennego przymiotnika raczej z rzeczownikiem "Jednorodzony" niż ze "Słowem" lub z "chwałą" dyktują reguły gramatyczne języka Janowego. Niektórzy upatrują tu echo Wj 34,6.