J 8,13.16nn
Przypisy
8,17 - Por. Pwt 17,6; Pwt 19,15.8,24 - Jezus jako jedyny i prawdziwy Zbawiciel, stosuje do siebie (J 8,28.58; J 13,19) określenie Boga na podstawie Wj 3,14.
8,25 - Inni tłum.: "Przede wszystkim tym, co mówię". Wlg: "Początek, który mówię do was".
8,41 - "Pełnicie" - zob. w. 44. "Ojca - Boga" - por. Ml 2,10 - duma Żydów jako wyznawców Boga prawdziwego.
8,48 - Obelga w ustach Żydów, którzy pogardzali tymi odszczepieńcami.
8,54 - Por. J 5,31.
8,56 - Chrystus był przedmiotem obietnicy danej Abrahamowi (Rz 12,3; Ga 3,16), pragnął on więc oglądać "dzień Mesjasza" (por. Łk 10,24). Tradycja judaistyczna komentowała śmiech Abrahama (Rdz 17,17) jako radość z narodzin Izaaka, w którym ujrzał on przyszłego Mesjasza. Jezus więc nawiązał do typologii Izaak - Chrystus. Inni przypuszczają, że Abraham miał w Otchłani objawienie o działającym już Zbawcy.
8,58 - Jawne stwierdzenie odwiecznego istnienia. Por. J 8,24.28. Tak też zrozumieli słuchacze, skoro usiłowali ukamienować Jezusa za bluźnierstwo.