Jl 2
Przypisy
2,2 - Prorok daje obrazowy opis pochodu szarańczy. Szarańcza rzeczywiście pojawia się na terenie Syrii i Palestyny rokrocznie, i to z końcem marca, a więc tuż przed żniwami, zapoczątkowując dzieło zniszczenia. Z jaj złożonych w ziemi po upływie 30-40 dni wylęga się nowa generacja szarańczy, która po dojściu do pełni rozwoju w okresie 5-6 tygodni, niszczy gruntownie poszczególne gatunki drzew (por. Wj 10,13nn). Dodać jednak należy, że ogrom zniszczenia, jaki Prorok obrazuje, dokonuje się na tych terenach do dzisiaj mniej więcej co każde 50 lat. Tego rodzaju klęska nawiedziła ostatnio te tereny w roku 1915.2,3 - "Ogień"; por. Ps 50[49],3; "ogród Eden" (Rdz 2,8n) jako obraz wegetacji i urodzaju (por. Ez 36,35).
2,4 - Por. Hi 39,20; Ap 9,7.9.
2,8 - Inni tłum.: "ich szyki się nie łamią".
2,10 - Por. Iz 13,10; Ez 32,7; Mt 24,29.
2,11 - W wierszu tym, jak i w poprzednich, mamy personifikację szarańczy, która stanowi narzędzie kary w rękach Pana. Por. nadto Jr 30,7; Am 5,18; So 1,15. Można wiersz ten odnieść bądź do szarańczy jako narzędzia kary Bożej, bądź do sił kosmicznych w dniu Pańskim (por. 2 Sm 22,14; Mdr 5,20-23; Iz 13,10; Jr 25,30; Jr 32,7; Mt 24,29).
2,12 - Por. Jr 4,1.
2,13 - Por. Wj 34,6; Ps 86[85],5; Jon 4,2.
2,14 - W postaci zbiorów, które umożliwiają składanie Mu ofiar; por. Jon 3,9. Inni po "błogosławieństwo" zaczynają nowe zdanie: "Ofiarę pokarmów i płodów dla waszego Boga, Jahwe!"
2,15 - Por. Jl 1,14.
2,17 - Inni tłum.: "nie naigrawali się".
2,20 - "Z północy" - strona ta stanowi, głównie u proroków, siedlisko wroga i wszelkiego zła, jakie kraj nawiedza. Por. Jr 1,15; Jr 4,6; Jr 6,1; Jr 50,3.9; Jr 51,48; Ez 38,6.15; Ez 39,2; "zachodniemu" - w lipcu, kiedy szarańcza dokonała dzieła zniszczenia, wiatry unoszą jej część ku zachodowi w stronę Morza Śródziemnego, a pozostała część ginie w Morzu Martwym lub na pustyni.
2,23 - "Radujcie się" - por. Iz 61,10; "według sprawiedliwości" - tekst uszkodzony. Wlg: "nauczyciela sprawiedliwości". Tytuł głównej postaci w pismach sekty z Qumran; "deszcz" - por. Ez 34,26.
2,24 - Por. Prz 3,10; por. Ap 14,15.18.
2,25 - Por. Jl 1,4.
2,27 - Następne 5 w. tworzą w hebr. rozdz. 3, w LXX i Wlg mają numerację 2,28-32.