10 ¹ Przysłowia Salomona. Mądry syn radością ojca, strapieniem matki syn głupi. ² Bez pożytku są skarby źle nabyte, lecz sprawiedliwość wyrywa ze śmierci. ³ Prawego Pan nie zagłodzi, lecz odtrąci żądze nieprawych*. ⁴ Ręka leniwa sprowadza ubóstwo, ręka zaś pilnych wzbogaca. ⁵ Syn to mądry, co w lecie gromadzi, a kto prześpi czas żniwa, hańbą okryty. ⁶ Błogosławieństwa na głowie prawego, w ustach nieprawych przemoc się kryje. ⁷ Pamięć o prawym jest błogosławiona, a imię nieprawych zaginie*. ⁸ Mądry sercem przyjmie nakazy, upadnie, kto wargi ma nierozsądne. ⁹ Kto żyje uczciwie, żyje bezpiecznie, zdradzi się ten, kto szuka dróg krętych. ¹⁰ Kto okiem mruga - sprawia cierpienie, upadnie, kto wargi ma nierozsądne. ¹¹ źródłem życia usta prawego, w ustach nieprawych przemoc się kryje. ¹² Nienawiść wznieca kłótnię, miłość wszelki błąd ukrywa*. ¹³ Na wargach rozumnego jest mądrość, a kij - na grzbiecie tego, komu jej brak. ¹⁴ Mądrzy swą wiedzę gromadzą, usta głupiego grożą zniszczeniem*. ¹⁵ Majętność bogacza jest mocną warownią, zagładą nędzarzy ich własne ubóstwo. ¹⁶ Zapłatą prawego jest życie*, niegodziwiec zyskuje karę. ¹⁷ Kto strzeże karności, ten idzie* ku życiu, kto gardzi upomnieniem - ku zatracie. ¹⁸ Usta nieprawe nienawiść ujawnią, głupi, kto rozgłasza niesławę. ¹⁹ Nie uniknie się grzechu w gadulstwie, kto ostrożny w języku - jest mądry. ²⁰ Język prawego jest srebrem wybornym, a serce złych mało co warte. ²¹ Wargi sprawiedliwego prowadzą* wielu, lecz głupcy umrą z nierozsądku. ²² Błogosławieństwo Pańskie wzbogaca, własny trud niczego tutaj nie doda*. ²³ Radością głupiego - czyny haniebne, a męża rozważnego - mądrość. ²⁴ Zło, którego się grzesznik boi, spadnie na niego, sprawiedliwi uzyskają to, czego pragną. ²⁵ Gdy wicher zawieje - nie ma już grzesznika, lecz sprawiedliwego podstawy są wieczne. ²⁶ Czym ocet dla zębów, a dym dla oczu, tym leniwy dla tych, którzy go wysłali. ²⁷ Bojaźń Pańska dni pomnaża, krótkie są lata grzesznika. ²⁸ Oczekiwanie uczciwych - radością, nadzieja bezbożnych przepadnie. ²⁹ Pan oparciem ludzi prawych, dla czyniących nieprawość jest zgubą. ³⁰ Sprawiedliwy nie runie na wieki, grzesznicy na ziemi nietrwali. ³¹ Niech mądrość wychodzi z ust prawych, język przewrotny będzie wyrwany. ³² Wargi prawe lubią, co [Bogu] miłe, a usta niewiernych - przewrotność.
11 ¹ Obrzydła dla Pana waga fałszywa, upodobaniem Jego - ciężarek uczciwy. ² Przyszła wyniosłość - przyszła i hańba, u ludzi skromnych jest mądrość. ³ Uczciwość kieruje prawymi, a wiarołomnych zgubi ich nieprawość. ⁴ W dzień gniewu bogactwo jest bez pożytku, sprawiedliwość wyrywa ze śmierci. ⁵ Prawość niewinnego równa mu drogę, a zły przez swoją złość upada. ⁶ Sprawiedliwych ratuje ich prawość, żądza - pułapką nieprawych. ⁷ Nadzieja grzesznika znika przy śmierci, oczekiwanie przewrotnych przepada. ⁸ Sprawiedliwy - wyrwany z udręki, zamiast niego wpada w nią nieprawy. ⁹ Niegodziwy ustami chce zabić bliźniego, lecz przenikliwość prawych wybawia. ¹⁰ Cieszy się miasto, gdy prawi są szczęśliwi, a woła z radości, gdy giną nieprawi. ¹¹ Błogosławieństwem prawych* wznosi się miasto, usta występnych je burzą. ¹² Niemądry, kto bliźnim pogardza, lecz rozumny umie [o nim] milczeć*. ¹³ Obmówca chodząc wyjawia tajemnice, duch wierny zamilczy o sprawie. ¹⁴ Z braku rządów naród upada, wybawienie, gdzie wielki doradca. ¹⁵ Kto za drugiego ręczy, w zło wpadnie, kto poręczać nie lubi - bezpieczny. ¹⁶ Sławy dostąpi urocza kobieta*, do majątku dochodzą odważni. ¹⁷ Miłosierny dobrze czyni sobie, a okrutnik dręczy samego siebie. ¹⁸ Nieprawy otrzyma zysk zawodny, pewna nagroda dla siewcy prawości. ¹⁹ Mąż prawy zmierza do życia, kto zaś goni za grzechem - do śmierci. ²⁰ Obrzydłe dla Pana są serca przewrotne, On tych miłuje, których droga prawa. ²¹ Na pewno* zło nie ujdzie bezkarnie, a potomstwo prawych ocaleje. ²² [Czym] w ryju świni złota obrączka, [tym] piękna kobieta, ale bez rozsądku. ²³ Pragnieniem prawych jest tylko dobro, oczekiwaniem złych ludzi jest gniew. ²⁴ Jeden jest hojny, a stale bogaty, a nad miarę skąpy zmierza do nędzy. ²⁵ Człowiek uczynny dozna nasycenia, obfitować będzie, kto [bliźnich] napoi. ²⁶ Naród przeklina kryjących swe zboże, błogosławi zaś tych, co je sprzedają. ²⁷ Kto dobrze czyni - pragnie łaski [Boga], kto dąży do zła - ono go dosięgnie. ²⁸ Kto ufa bogactwu - upadnie, jak liście zazielenią się prawi. ²⁹ Kto dom swój niepokoi - wiatr odziedziczy, a głupiec będzie sługą mądrego. ³⁰ Drzewo życia - owocem prawego, człowiek mądry ludzi zjednywa. ³¹ Jeśli prawego zapłata w podziemiu*, tym więcej grzesznika i niegodziwego.
12 ¹ Kto napomnienie lubi, kocha mądrość, kto nagan nie znosi, jest głupi. ² Dobry znajdzie łaskę u Pana, człowiek o złych zamiarach - potępienie*. ³ Nieprawością nikt się nie utwierdzi, a korzeń prawych się nie poruszy. ⁴ Koroną męża jest dzielna żona, a próchnicą jego kości - bezwstydna. ⁵ Sprawiedliwych zamiary uczciwe, zamysły nieprawych podstępne. ⁶ Słowa niewiernych - zasadzką na cichych*, usta rzetelnych są dla nich ratunkiem. ⁷ Powaleni nieprawi - przepadli, a stoi dom sprawiedliwych. ⁸ Doznaje pochwał człowiek za rozwagę, przewrotny będzie w pogardzie. ⁹ Lepiej być prostym, ale mieć pracę*, niż pysznić się nie mając chleba. ¹⁰ Prawy uznaje potrzeby swych bydląt, a serce nieprawych okrutne. ¹¹ Kto ziemię uprawia, nasyci się chlebem, kto ściga ułudy - z rozumu obrany. ¹² Występny w złu szuka ostoi*, sprawiedliwych korzeń jest bezpieczny*. ¹³ Z winy swych ust nieprawy w potrzasku, mąż prawy uniknie nieszczęścia. ¹⁴ Każdy się syci* owocem swych ust, czyn rąk człowieka odda mu zapłatę. ¹⁵ Głupi uważa swą drogę za słuszną, ale rozważny posłucha rady. ¹⁶ Głupi swój gniew objawia od razu, roztropny ukryje obelgę. ¹⁷ Prawdomówny mówi, co słuszne, a świadek fałszywy - oszustwo. ¹⁸ Nierozważnie mówić - to ranić jak mieczem, a język mądrych - lekarstwem. ¹⁹ Prawdomówny język trwa wieki, a chwilkę - język kłamliwy. ²⁰ W sercu knujących zło - podstęp, u doradzających pokój - radość. ²¹ Nie spotka zło żyjących uczciwie, ale u grzesznych pełno nieszczęścia. ²² Wstrętne dla Pana są usta kłamliwe, lecz w prawdomównych ma upodobanie. ²³ Rozumny swą wiedzę ukrywa*, serce niemądrych głosi głupotę. ²⁴ Ręka gorliwych zdobędzie władzę, a leń pracować musi pod batem. ²⁵ Smutek przygnębia serce człowieka, rozwesela je dobre słowo. ²⁶ Sprawiedliwy od innych* szczęśliwszy, droga niewiernych prowadzi do zguby. ²⁷ Lenistwo nie złowi zwierzyny, ludzka pilność - cennym bogactwem. ²⁸ Na drodze prawości jest życie, kroczenie po niej jest nieśmiertelnością*.
13 ¹ Syn mądry miłuje karcenie*, naśmiewca nie słucha nagany. ² Z owocu swych ust spożywa się dobro, a gwałtem się sycą przewrotni*. ³ Kto ust swych strzeże - ten strzeże życia, kto usta rozwiera - zgubi sam siebie. ⁴ Serce leniwego czeka bez skutku, a pilnych zamiary stale się spełniają. ⁵ Prawy się brzydzi słowem przewrotnym, źle i haniebnie czyni występny*. ⁶ Prawość strzeże dróg niewinnego - a grzeszników powala nieprawość. ⁷ Jeden udaje bogacza - nie mając niczego, [inny] udaje nędzarza - a opływa w dobra. ⁸ Bogactwo okupem za życie człowieka, lecz tyran pogróżek nie słucha*. ⁹ Wesoło błyszczy światło sprawiedliwych, a lampa niewiernych przygasa. ¹⁰ Skutkiem pychy* stale są kłótnie, u szukających rady jest mądrość. ¹¹ Przepadnie bogactwo podstępnie zagarnięte, a krok za krokiem zdobywane - rośnie. ¹² Przewlekłe czekanie jest raną dla duszy, ziszczone pragnienie jest drzewem życia. ¹³ Kto gardzi nakazem, ten szkodę ponosi, nagrodę otrzyma, kto rozkaz szanuje*. ¹⁴ Nauka mądrego jest źródłem życia, by sideł śmierci uniknąć. ¹⁵ Prawdziwy rozum zjednywa życzliwość, droga wiarołomnych niestała. ¹⁶ Roztropny czyni wszystko z rozwagą, a dureń ujawnia głupotę. ¹⁷ Poseł nikczemny wtrąca w niedolę, wierny posłaniec - lekarstwem. ¹⁸ W biedzie jest i hańbie, kto gardzi karnością, we czci zaś - kto strzeże upomnień. ¹⁹ Spełnione pragnienie ukoi duszę, wstrętne głupiemu - od zła się odwrócić. ²⁰ Kto z mądrym przestaje - nabywa mądrości, towarzysz głupców poniesie szkodę. ²¹ Nieszczęście pędzi za grzesznikami, a szczęście nagrodą dla prawych. ²² Mąż dobry zostawi dziedzictwo wnukom, dobrym przypadnie majątek grzeszników. ²³ Świeża uprawa* ubogich da wiele żywności, majątek niszczeje bezprawiem*. ²⁴ Nie kocha syna, kto rózgi żałuje, kto kocha go - w porę go karci. ²⁵ Mąż prawy ma w bród pożywienia, żołądek niewiernych głód cierpi.