1 Kor 1,1-6,20
4 1 Niech więc uważają nas ludzie za sługi Chrystusa i za szafarzy tajemnic Bożych! 2 A od szafarzy już tutaj się żąda, aby każdy z nich był wierny. 3 Mnie zaś najmniej zależy na tym, czy będąc osądzony przez was, czy przez jakikolwiek trybunał ludzki* Co więcej, nawet sam siebie nie sądzę. 4 Sumienie nie wyrzuca mi wprawdzie niczego, ale to mnie jeszcze nie usprawiedliwia. Pan jest moim sędzią. 5 Przeto nie sądźcie przedwcześnie, dopóki nie przyjdzie Pan, który rozjaśni to, co w ciemnościach ukryte, i ujawni zamiary serc. Wtedy każdy otrzyma od Boga pochwałę. 6 Mówiąc to, miałem na myśli, bracia, mnie samego i Apollosa, ze względu na was, abyście mogli zrozumieć, że nie wolno wykraczać ponad to, co zostało napisane*, i niech nikt w swej pysze nie wynosi się nad drugiego. 7 Któż będzie cię wyróżniał?* Cóż masz, czego byś nie otrzymał? A jeśliś otrzymał, to czemu się chełpisz, tak jakbyś nie otrzymał 8 Tak więc już jesteście nasyceni, już opływacie w bogactwa. Zaczęliście królować* bez nas*! Otóż tak! Nawet trzeba, żebyście królowali, byśmy mogli współkrólować z wami. 9 Wydaje mi się bowiem, że Bóg nas, apostołów, wyznaczył jako ostatnich*, jakby na śmierć skazanych. Staliśmy się bowiem widowiskiem światu, aniołom i ludziom*; 10 my głupi dla Chrystusa, wy mądrzy w Chrystusie, my niemocni, wy mocni; wy doznajecie szacunku, a my wzgardy. 11 Aż do tej chwili łakniemy i cierpimy pragnienie, brak nam odzieży, jesteśmy policzkowani i skazani na tułaczkę, 12 i utrudzeni pracą rąk własnych*. Błogosławimy, gdy nam złorzeczą, znosimy, gdy nas prześladują; 13 dobrym słowem odpowiadamy, gdy nas spotwarzają. Staliśmy się jakby śmieciem tego świata i odrazą dla wszystkich aż do tej chwili.
Przypisy
1,1 - Nie ma dostatecznych podstaw, by tego Sostenesa utożsamiać ze wspomnianym w Dz 18,17; przełożonym synagogi.1,2 - Prawdopodobnie już w tych słowach kryje się lekka aluzja do zwalczających się wzajemnie stronnictw religijnych w Koryncie (por. 1 Kor 1,10-16). Mniej zgodny z kontekstem, lecz gramatycznie równie poprawny byłby przekład: "którzy na wszelkim, ich i naszym miejscu, wzywają Pana naszego Jezusa Chrystusa".
1,5 - Por. 2 Kor 10,18-22.
1,6 - Chodzi tu o świadectwo dawane przez Koryntian lub - inaczej mówiąc - o ich wiarę i przywiązanie do Chrystusa.
1,7 - Ponowne przyjście Chrystusa (paruzja: 1 Kor 15,23), określone gdzie indziej mianem "dnia Pana naszego Jezusa Chrystusa" (1 Kor 1,8), "dnia" (1 Kor 3,13) albo "dnia Pańskiego" (1 Kor 5,5).
1,9 - W sensie dotrzymania obietnic. Por. 1 Kor 10,13; 1 Tes 5,24; 2 Tes 3,3.
1,11 - Nie znana bliżej chrześcijanka.
1,12 - Z Dziejów Apostolskich wiadomo, że Apollos był Żydem z Aleksandrii (Dz 18,24), że przyjął "chrzest Janowy" (Dz 18,25) i że był "uczony i znający... Pisma" (Dz 18,24). Dzięki Akwili i Pryscylli, których poznał w Efezie (Dz 18,26), zetknął się bliżej z Ewangelią, a następnie "z wielkim zapałem nauczał... tego, co dotyczyło Jezusa" (Dz 18,25). Prawdopodobnie zjednywał sobie słuchaczy talentem krasomówczym, który pochwala także autor Dziejów Apostolskich (Dz 18,28); "Kefas" - wyraz aram. oznaczający skałę, opokę; imię dane Szymonowi przez samego Jezusa (zob. Mt 16,18; J 1,42). Odpowiednikiem aram. Kefas jest gr. Petra. Św. Paweł mówiąc o pierwszym z Apostołów często nazywa go imieniem Kefas (por. 1 Kor 3,22; 1 Kor 9,5; Kor 15,5; Ga 1,18; Ga 2,9.11).
1,14 - Kryspus był przełożonym synagogi w Koryncie i został ochrzczony razem za całą swą rodziną podczas drugiej podróży misyjnej Pawła; por. Dz 18,8; "Gajus" - por. Rz 16,23.
1,16 - Por. 1 Kor 16,15.17.
1,17 - Nie chodzi tu o jakiekolwiek pomniejszenie wartości chrztu świętego, lecz o wyjaśnienie, na czym polegało powołanie Pawła. Być może miał też Paweł na uwadze uchylenie błędnego przeświadczenia, że wierni należą jakoś - tworząc w ten sposób pewne stronnictwa religijne - do człowieka, z którego rąk otrzymali chrzest święty; "Mądrość", którą chlubili się Koryntianie, w tym wypadku jest chyba synonimem przesadnej troski o formę retoryczną bardzo wówczas cenioną.
1,19 - Iz 29,14 (LXX).
1,21 - Mądrość przejawiająca się w dziełach Bożych; por. Mdr 13,1-9; Rz 1,19-20.
1,26 - Dosł.: "według ciała" - zwrot ten oznacza u św. Pawła to wszystko, co jest tylko przyrodzone.
1,31 - Jr 9,23 (LXX).
2,1 - Świadectwo dane przez Boga w całej misji Chrystusa. Jest to również świadectwo o Bogu - Miłości zbawczej.
2,3 - Por. 2 Kor 7,15; Ef 6,5; Flp 2,12. Ostatecznym źródłem tej bojaźni zdaje się być świadomość odpowiedzialności za dzieło głoszenia Ewangelii oraz pamięć na poniesione niedawno porażki apostolskie w Atenach (Dz 17,32nn) i w Koryncie (Dz 18,1.5n).
2,4 - Być może aluzja do cudów dokonywanych za pośrednictwem św. Pawła; por. 1 Kor 1,6; 2 Kor 12,12.
2,6 - Tj. ludźmi żyjącymi już łaską chrztu świętego i duchem Ewangelii.
2,8 - "Władców" - w tym wypadku są to ludzie posiadający władzę ziemską doczesną, lecz działający pod wpływem złych mocy nadziemskich. Por. także 1 Kor 15,24; Ef 6,12; Łk 4,6; J 12,31; J 14,30; J 16,11. - "Chwała" w ST jest często synonimem majestatu Bożego. "Nie ukrzyżowaliby Pana chwały" - gdyby pojęli, że jest absolutnym Panem wszechrzeczy i że się kieruje wyłącznie miłością w postępowaniu z ludźmi.
2,9 - Źródła tego cytatu dotychczas są nieznane. Być może chodzi tu o pewną kombinację Iz 64,3 z Jr 3,16 lub o jakiś tekst apokryficzny.
2,10 - Duch Święty, bez którego pomocy nikt nie może powiedzieć: "Jezus jest Panem" (1 Kor 12,3), umożliwia nie tylko Pawłowi, lecz i wszystkim wiernym zrozumienie nauki Chrystusa.
2,13 - Inne również dopuszczalne przekłady: "do spraw duchowych duchową miarę stosując", "pod osąd tych, co są z Ducha, duchowe sprawy poddając".
2,14 - Tj. człowiek pozbawiony w swym poznaniu światła łaski.
2,15 - Prawdopodobnie aluzja do tego, że Koryntianie, których Paweł uważa za cielesnych (1 Kor 3,1-13), nie mają prawa go osądzać.
2,16 - Iz 40,13.
3,15 - Tekst niniejszy, nie będąc formalnym dowodem na istnienie czyśćca, zawiera jednak aluzję do tej prawdy.
3,19 - Hi 5,12.
3,20 - Ps 94[93],11.
4,3 - Chodzi o osąd apostolskiej pracy Pawła, pod względem szukania lub nieszukania w tej pracy własnej chwały.
4,6 - Być może chodzi o to, ażeby w nauczaniu nie popełniać pewnej przesady, polegającej na podawaniu własnych domysłów, wykraczających poza granice tego, co zostało napisane, bądź w jakiejś apostolskiej utrwalonej na piśmie katechezie. Do apostołów należy wierne przekazywanie depozytu wiary, bez wprowadzania jakichkolwiek zmian ludzkich.
4,7 - Wyróżnianie w sensie udzielania pochwał, podkreślania czyichś przymiotów i zasług.
4,8 - "Królować" - aluzja do udziału wiernych, jeszcze za ich ziemskiego życia, w królestwie niebieskim; "bez nas" - ponieważ Apostoł nie ma o sobie tak wysokiego mniemania, co zresztą wyłoży za chwilę.
4,9 - "Ostatnich" - jeśli chodzi o upokorzenie i zniewagi doznawane od świata; "aniołom i ludziom" - tworzącym w ten sposób jakby cały kosmos.
4,12 - Por. 1 Kor 9,6.14n; Dz 18,3; Dz 20,34n; 1 Tes 2,9; 2 Tes 3,8.
4,18 - Tzn. dając do zrozumienia, ze odnieśli zwycięstwo nad Pawłem.
5,1 - Chodzi tu zapewne o macochę.
5,5 - W przekonaniu autorów ST odwrócenie się od Boga pociągało za sobą, jako następstwa, choroby ciała i wewnętrzne udręki człowieka. Por. Hi 2,7. O związku choroby z szatanem zob. także Łk 13,16; 2 Kor 12,7. Mamy tu przykład starochrześcijańskiej ekskomuniki. Zarządzona kara, mimo całej surowości, ma jednak charakter leczniczy, zmierza bowiem do ratowania duszy grzesznika.
5,7 - Ta przenośnia wskazuje, że list prawdopodobnie był napisany w okresie Święta Paschy. Przygotowując się do tego święta, Żydzi najpierw bardzo starannie usuwali ze swoich domostw wszystko, co było kwasem, po czym posilali się wyłącznie chlebem przaśnym.
5,9 - Aluzja do poprzedniego listu, który się nie zachował.
5,11 - Wskutek należenia do tej samej gminy chrześcijańskiej.
5,12 - Tzn. pogan nieochrzczonych.
5,13 - Pwt 13,6; Pwt 17,7; Pwt 19,19; Pwt 22,24.
6,1 - Chodzi o pogan nie posiadających sprawiedliwości, tj. świętości udzielonej przez Boga ochrzczonym.
6,2 - Por. Mdr 3,8; Dn 7,18.22.27; Mt 19,28; Ap 2,26n.
6,3 - Tzn. aniołów upadłych. Por. 1 Kor 15,24; Iz 24,21; 2 P 2,4; Jud 1,6.
6,4 - Tzn. pogan. Inni tłum.: "... gdy macie sprawy doczesne do rozstrzygnięcia, wybierzcie sobie sędziów spośród najmniej ważnych w Kościele". Inni jeszcze stawiają na końcu znak zapytania.
6,7 - Por. Mt 5,38nn; Łk 6,29n.
6,9 - Tzw. katalog występków. Zob. Rz 1,29nn.
6,12 - Zdanie zasłyszane być może od Pawła i powtarzane, lecz w błędnej interpretacji, przez korynckich głosicieli absolutnej swobody obyczajów.
6,13 - Znów prawdopodobnie chodzi o powtarzaną wśród Koryntian maksymę.
6,15 - Por. 1 Kor 12,12-27; Rz 12,4n; Rz 14,7nn; Ef 3,6; Ef 4,16.25; Ef 5,30.
6,16 - Rdz 2,24.
6,18 - "Na zewnątrz" - oczywiście w porównaniu z grzechem nieczystym; "przeciwko... ciału grzeszy" - pozbawiając je zaszczytnej godności świątyni Boga. Można też widzieć tu aluzję do Mistycznego Ciała Chrystusa.
6,20 - Mowa o odkupieniu ludzi krwią Chrystusa. Por. 1 Kor 7,23; Dz 20,28; 1 P 1,18n; Ap 5,9; Ap 14,3n.