Ezd 7,1-10,44

DZIAŁALNOŚĆ EZDRASZA I NEHEMIASZA
DZIAŁALNOŚĆ EZDRASZA
Powrót Ezdrasza do ojczyzny
7 1 Po tych wydarzeniach wystąpił za panowania Artakserksesa, króla perskiego, Ezdrasz, syn Serajasza, syna Azariasza, syna Chilkiasza, 2 syna Szalluma, syna Sadoka, syna Achituba, 3 syna Amariasza, syna Azariasza, syna Jochanana*, syna Azariasza, syna Achimaasa, syna Sadoka, syna Achituba, syna Amariasza, syna Merajota, 4 syna Zerachiasza, syna Uzzjego, syna Bukkiego, 5 syna Abiszuy, syna Pinchasa, syna Eleazara, syna Aarona arcykapłana. 6 Ten to Ezdrasz wyszedł z Babilonu; a był on uczonym, biegłym w Prawie Mojżeszowym, które nadał Pan, Bóg izraelski. A ponieważ ręka Pana, Boga jego, nad nim czuwała, spełnił mu król wszelkie jego życzenia. 7 Wyszła również w siódmym* roku [panowania] króla Artakserksesa gromada Izraelitów, kapłanów, lewitów, śpiewaków, odźwiernych i niewolników świątyni do Jerozolimy. 8 I przybył Ezdrasz do Jerozolimy w miesiącu piątym* - był to siódmy rok [panowania] tego króla: 9 albowiem pierwszego dnia miesiąca pierwszego* nastąpił początek podróży z Babilonu, a pierwszego dnia miesiąca piątego przybył Ezdrasz do Jerozolimy, ponieważ łaskawa ręka Boga jego nad nim czuwała. 10 Ezdrasz bowiem mocno postanowił badać i wykonywać Prawo Pańskie oraz uczyć w Izraelu ustawy i ładu.
Pełnomocnictwa Ezdrasza
11 A oto odpis dokumentu, który król Artakserkses wręczył Ezdraszowi, kapłanowi i uczonemu, znawcy słów przykazań Pana i Jego ustaw* dla Izraela. 12 * «Artakserkses, król królów, Ezdraszowi, kapłanowi, znawcy Prawa Boga niebios. - Załatwiono*. - Otóż*: 13 Przeze mnie został wydany rozkaz: Każdy z narodu izraelskiego, z kapłanów jego i lewitów w moim państwie, który ma zamiar iść z tobą do Jerozolimy, niech idzie. 14 Albowiem przez króla i jego siedmiu radców jesteś wysłany, by na podstawie Prawa Boga twego, które posiadasz, zbadać stosunki w Judzie i w Jerozolimie 15 oraz by zanieść srebro i złoto, jakie król i radcy jego dobrowolnie złożyli Bogu izraelskiemu, którego przybytek jest w Jerozolimie 16 wraz z całym srebrem i złotem, jakie w całej prowincji Babel otrzymasz, razem z darowizną ludu i kapłanów, którą oni dobrowolnie ofiarują dla domu Boga swego w Jerozolimie. 17 Przeto za te pieniądze uczciwie zakupisz cielców, baranów, jagniąt oraz należne ofiary z pokarmów i płynów, aby je złożyć na ołtarzu domu Boga waszego w Jerozolimie. 18 A co ty i bracia twoi zechcecie uczynić z resztą srebra i złota, to czyńcie zgodnie z wolą Boga waszego. 19 I sprzęty, które przekazuje się tobie dla [sprawowania] kultu w domu Boga twojego, oddaj przed Bogiem w Jerozolimie. 20 A resztę kosztów na dom Boga twego, jakie wypadnie ci pokryć, pokryjesz ze skarbu królewskiego. 21 I przeze mnie, króla Artakserksesa, został wydany rozkaz do wszystkich skarbników w Transeufratei: "Wszystko, czego od was żądać będzie kapłan Ezdrasz, znawca Prawa Boga niebios, ma być dokładnie wykonane - 22 aż do stu talentów srebra, stu kor pszenicy, stu bat wina, stu bat oliwy, a soli bez ograniczenia. 23 Wszystko, co jest z rozkazu* Boga niebios, ma być gorliwie dla domu Boga niebios wykonane, aby nie rozgorzał gniew na państwo króla i jego synów. 24 Również ogłasza się wam: O ile chodzi o wszystkich kapłanów, lewitów, śpiewaków, odźwiernych, niewolników świątyni i sługi tego domu Bożego, to nie wolno na nich nakładać podatku, daniny ani cła". 25 A ty, Ezdraszu, ustanów według mądrego* Prawa Boga twojego, które posiadasz, urzędników i sędziów, którzy sądzić będą cały lud w Transeufratei, to jest wszystkich, którzy znają Prawo* Boga twojego; a tych, którzy nie znają, macie pouczyć. 26 I każdy, kto nie wykona Prawa Boga twojego albo rozkazu królewskiego*, będzie niechybnie skazany na śmierć albo na wygnanie, albo na karę pieniężną, albo na więzienie». 27 * Uwielbiony niech będzie Pan, Bóg ojców naszych, który tak pokierował umysłem króla, by uświetnić dom Pański w Jerozolimie, 28 i który u króla, radców jego i wszystkich możnych dostojników królewskich zjednał mi życzliwość. A ja, ponieważ ręka Pana, Boga mojego, nade mną czuwała, nabrałem otuchy i zgromadziłem naczelników Izraela, by poszli ze mną.
Organizowanie podróży
8 1 Oto naczelnicy rodowi tych mężów, którzy za panowania króla Artakserksesa wyszli ze mną z Babilonu, oraz ich rodowód: 2 z synów Pinchasa: Gerszom; z synów Itamara: Daniel; z synów Dawida: Chattusz, 3 syn Szekaniasza*; z synów Parosza: Zachariasz, z którym zapisanych było stu pięćdziesięciu mężczyzn; 4 z synów Pachat-Moaba: Elioenaj, syn Zerachiasza, a z nim dwustu mężczyzn; 5 z synów Zattua*: Szekaniasz, syn Jachaziela, a z nim trzystu mężczyzn; 6 z synów Adina: Ebed, syn Jonatana, a z nim pięćdziesięciu mężczyzn; 7 z synów Elama: Izjasz, syn Ataliasza, a z nim siedemdziesięciu mężczyzn; 8 z synów Szefatiasza: Zebadiasz, syn Mikaela, a z nim osiemdziesięciu mężczyzn; 9 z synów Joaba: Obadiasz, syn Jechiela, a z nim dwustu osiemnastu mężczyzn; 10 z synów Baniego*: Szelomit, syn Josifiasza, a z nim stu sześćdziesięciu mężczyzn; 11 z synów Bebaja: Zachariasz, syn Bebaja, a z nim dwudziestu ośmiu mężczyzn; 12 z synów Azgada: Jochanan, syn Hakkatana, a z nim stu dziesięciu mężczyzn; 13 z synów Adonikama ostatni, a oto ich imiona: Elifelet, Jejel i Szemajasz, a z nimi sześćdziesięciu mężczyzn, 14 i z synów Bigwaja: Utaj, syn* Zabbuda, a z nim siedemdziesięciu mężczyzn. 15 I zebrałem ich nad rzeką płynącą ku Ahawa. I gdy tam przez trzy dni obozowaliśmy, stwierdziłem obecność tylko ludu i kapłanów, lecz nie znalazłem tam żadnego lewity. 16 Toteż wyprawiłem Eliezera, Ariela, Szemajasza, Elnatana, Jariba, Elnatana, Natana, Zachariasza i Meszullama jako naczelników doświadczonych 17 i skierowałem ich do Iddo, naczelnika w miejscowości Kasifia, i przez nich kazałem powiedzieć Iddo i braciom* jego, osiadłym w miejscowości Kasifia, by sprowadzili nam sługi dla domu Boga naszego. 18 I ponieważ łaskawa ręka Boga naszego czuwała nad nami, przyprowadzili nam męża mądrego spośród synów Machliego, syna Lewiego, syna Izraela, mianowicie Szerebiasza wraz z synami jego i braćmi: osiemnaście osób; 19 dalej, Chaszabiasza, a z nim, spośród synów Merariego: brata* jego Izajasza i ich synów: dwadzieścia osób; 20 a spośród niewolników świątyni, których Dawid i książęta dali na posługę lewitom, osób dwieście dwadzieścia. Wszyscy oni zostali spisani imiennie.
Ostatnie przygotowania do podróży
21 I tam - nad rzeką Ahawą - ogłosiłem post, byśmy się umartwili przed Bogiem naszym, celem uproszenia od Niego szczęśliwej drogi dla nas, dla dzieci naszych i dla całego dobytku naszego. 22 Wstydziłem się bowiem prosić króla o siłę zbrojną i jazdę, by w drodze nas ratowała od nieprzyjaciela; natomiast powiedzieliśmy królowi: «Ręka Boga naszego czuwa łaskawie nad wszystkimi, którzy do Niego się zwracają, a srogi gniew Jego kieruje się przeciw wszystkim, którzy od Niego odchodzą». 23 Pościliśmy więc i błagaliśmy Boga naszego o to, i dał się nam uprosić. 24 Wtedy wydzieliłem spośród przywódców kapłanów: dwunastu; dalej*, Szerebiasza i Chaszabiasza, a z nimi spośród braci ich - dziesięciu, 25 i odważyłem im srebro, złoto i sprzęty, ową darowiznę dla domu Boga naszego, którą ofiarowali: król, radcy jego, książęta jego i cały tam obecny Izrael. 26 I odważyłem im sześćset pięćdziesiąt talentów srebra i sto sprzętów srebrnych, każdy po dwa* talenty; sto talentów złota, 27 pucharów złotych dwadzieścia, każdy po tysiąc darejków, i sprzętów ze wspaniałego złocistego spiżu: dwa - przedmioty cenne jak złoto. 28 I powiedziałem im: «Wyście poświęceni dla Pana i te sprzęty są poświęcone, i to srebro, i złoto jest darowizną dla Pana, Boga ojców naszych. 29 Strzeżcie tego pilnie, aż odważycie to przed przywódcami kapłanów i lewitów oraz przed przywódcami rodów izraelskich w Jerozolimie, w komnatach domu Pańskiego». 30 Wtedy kapłani i lewici odebrali odważone srebro, złoto i sprzęty, aby je przynieść do Jerozolimy, do domu Boga naszego.
Podróż i przybycie do Jerozolimy
31 I od rzeki Ahawy wyruszyliśmy dwunastego dnia miesiąca pierwszego*, aby się udać do Jerozolimy. A ręka Boga naszego czuwała nad nami i On uchronił nas w drodze od wrogów i rozbójników. 32 Gdyśmy przybyli do Jerozolimy, wypoczywaliśmy tam przez trzy dni. 33 Czwartego dnia w domu Boga naszego odważono srebro, złoto i sprzęty; te przedmioty - w obecności Eleazara, syna Pinchasa, jak i lewitów: Jozabada, syna Jozuego, i Noadiasza, syna Binnuja - zostały przekazane kapłanowi Meremotowi, synowi Uriasza - 34 w całości według liczby i wagi; równocześnie zostało spisane wszystko, co odważono. 35 Powracający z niewoli wygnańcy złożyli Bogu Izraela jako całopalenia: dwanaście cielców za całego Izraela, dziewięćdziesiąt sześć baranów, siedemdziesiąt dwa* jagnięta, dwanaście kozłów za grzech - to wszystko jako całopalenie dla Pana. 36 I wręczyli rozporządzenia króla satrapom królewskim i namiestnikom Transeufratei, a ci udzielili pomocy ludowi oraz domowi Bożemu.
SPRAWA MAŁŻEŃSTW MIESZANYCH
Wiadomość o tym i bezpośredni skutek
9 1 Po dokonaniu tego zbliżyli się do mnie książęta z tymi słowami: «Lud izraelski, kapłani i lewici nie trzymali się z dala od narodów tych krain, jak i od ich okropności, mianowicie z dala od Kananejczyków, Chetytów, Peryzzytów, Jebusytów, Ammonitów, Moabitów, Egipcjan i Amorytów, 2 lecz spośród córek ich wzięli dla siebie i dla synów swoich żony, tak że ród święty zmieszał się z narodami tych krain; a książęta i zwierzchnicy przodowali w tym wiarołomstwie»*. 3 Gdy tę wieść usłyszałem, rozdarłem swoją szatę i płaszcz, wyrywałem sobie włosy z głowy i brody i wstrząśnięty usiadłem. 4 Wtedy zebrali się dokoła mnie wszyscy, którzy z powodu tego wiarołomstwa wygnańców lękali się gróźb Boga izraelskiego. A ja wstrząśnięty siedziałem aż do ofiary wieczornej. 5 W czasie ofiary wieczornej wstałem z upokorzenia swego, w rozdartej szacie i płaszczu padłem na kolana, wyciągnąłem dłonie do Pana, Boga mojego, 6 i rzekłem: «Boże mój! Bardzo się wstydzę, Boże mój, podnieść twarz do Ciebie, albowiem przestępstwa nasze wzrosły powyżej głowy, a wina nasza wzbiła się do nieba. 7 Od dni ojców naszych* aż po dziś dzień ciąży na nas wielka wina. My, królowie nasi, kapłani nasi zostaliśmy wydani za nasze przestępstwa pod władzę królów krain tych, pod miecz, w niewolę, na złupienie i na publiczne pośmiewisko, jak to jest dziś. 8 A teraz zaledwie na chwilę przyszło zmiłowanie od Pana, Boga naszego, przez to, że pozostawił nam garstkę ocalonych, że w swoim miejscu świętym dał nam dach nad głową*, że Bóg nasz rozjaśnił oczy nasze i że pozwolił nam w niewoli naszej trochę odetchnąć - 9 bo przecież jesteśmy niewolnikami. Ale w niewoli naszej nie opuścił nas Bóg nasz, lecz dał nam znaleźć względy u królów perskich, pozwalając nam odżyć, byśmy mogli wznieść dom Boga naszego i odbudować jego ruiny - dając nam ostoję w Judzie i Jerozolimie. 10 A teraz, Boże nasz, co powiemy, żeśmy po tym znowu przekroczyli Twoje przykazania, 11 * któreś nadał przez swoje sługi, proroków, tymi słowami: "Ziemia, w której posiadanie wchodzicie, jest ziemią splamioną przez rozpustę tych obcych narodów, przez ich obrzydliwości, którymi ją w nieczystości swej napełnili od końca do końca. 12 Zatem nie wydawajcie córek swoich za ich synów ani nie bierzcie ich córek dla synów swoich. Dalej: nie troszczcie się nigdy o pomyślność ich i szczęście, abyście się wzmocnili i spożywali plon tej ziemi oraz pozostawili ją na zawsze w spadku synom swoim". 13 I po tym wszystkim, co przyszło na nas za nasze złe uczynki i za naszą wielką winę - a przecież Ty, Boże nasz, wymierzyłeś karę poniżej naszej winy* i pozostawiłeś nam tylu ocalonych - 14 czy znowu mamy przekraczać twoje polecenia i spowinowacać się z tymi obrzydliwymi narodami? Czy nie rozgniewasz się na nas aż do wytępienia, tak że nie pozostanie Reszta ocalonych? 15 Panie, Boże Izraela, to łaska Twoja, żeśmy tym razem pozostali ocaleni. Otośmy przed Tobą obarczeni winą. Zaprawdę, niepodobna wobec tego ostać się przed Tobą».
Stanowcze przeciwdziałanie
10 1 Gdy Ezdrasz, płacząc i klęcząc przed domem Bożym, modlił się i wyznawał grzechy, zebrał się dokoła niego bardzo wielki tłum z Izraela: mężczyzn, kobiet i dzieci, przy czym lud płakał rzewnymi łzami. 2 Wtedy do Ezdrasza odezwał się Szekaniasz, syn Jechiela z synów Elama, i rzekł: «Myśmy popełnili przestępstwo przeciw Bogu naszemu, żeśmy wzięli za żony kobiety obcoplemienne spośród narodów tej krainy. Ale mimo to jest jeszcze nadzieja dla Izraela. 3 Toteż teraz zobowiążmy się uroczyście przed Bogiem naszym, że - za radą pana mojego* i tych, którzy z szacunkiem odnoszą się do przykazania Boga naszego - odprawimy wszystkie te żony nasze obcoplemienne* i to, co z nich się narodziło, bo tak postąpić należy według Prawa. 4 Powstań, gdyż do ciebie ta sprawa należy. My stoimy przy tobie. Bądź odważny i działaj!» 5 Wtedy powstał Ezdrasz i zaprzysiągł przywódców kapłanów, lewitów i całego Izraela, by tak postąpili, jak powiedziano. I przysięgli. 6 Potem odszedł Ezdrasz od domu Bożego i udał się do komnaty Jochanana, syna Eliasziba, i tam spędził noc*: chleba nie jedząc i wody nie pijąc, gdyż smucił się z wiarołomstwa wygnańców. 7 Następnie ogłoszono w Judzie i Jerozolimie wszystkim wygnańcom, by się zebrali w Jerozolimie. 8 Jeśli zaś chodzi o każdego, który - wbrew poleceniu przywódców i starszyzny - w ciągu trzech dni nie przybędzie, to cały dobytek jego będzie podlegał klątwie, a on wykluczony będzie ze społeczności powracających z wygnania. 9 I w ciągu owych trzech dni zebrali się wszyscy mężczyźni z Judy i Beniamina w Jerozolimie dwudziestego dnia miesiąca - był to miesiąc dziewiąty*; i cały lud rozsiadł się na dziedzińcu domu Bożego, drżąc z powodu sprawy i deszczów. 10 Wtedy powstał kapłan Ezdrasz i rzekł do nich: «Wyście popełnili przestępstwo, żeście za żony wzięli kobiety cudzoziemskie, powiększając przez to winę Izraela. 11 A teraz wyznajcie wykroczenie swoje wobec Pana, Boga ojców waszych, i spełnijcie wolę Jego, mianowicie: odłączcie się od tych narodów obcych i od kobiet cudzoziemskich!» - 12 I całe zgromadzenie odpowiedziało głośno: «Według orzeczenia twego powinniśmy postąpić. 13 Ale lud jest liczny a pora deszczowa, tak że nie można pozostać na dworze; a sprawa ta - nie na dzień jeden ani dwa, gdyż wielu z nas w tej sprawie zawiniło. 14 Niech nasi przywódcy zastąpią całą społeczność; i wszyscy w miastach naszych, którzy wzięli za żony kobiety cudzoziemskie, niech w ustalonych terminach się zjawią, a z nimi starszyzna poszczególnych miast wraz z ich sędziami, celem odwrócenia od nas srogiego gniewu Boga naszego z powodu tej sprawy». 15 Tylko Jonatan, syn Asahela, i Jachzejasz, syn Tikwy, sprzeciwili się temu, a Meszullam i lewita Szabbetaj ich poparli. - 16 Natomiast uczynili tak wygnańcy; i kapłan Ezdrasz dobrał sobie*, jako odpowiednich mężów dla poszczególnych rodów, naczelników ich - i to każdego imiennie. A oni zasiedli do zbadania tej sprawy pierwszego dnia miesiąca dziesiątego*. 17 I owi mężowie do pierwszego dnia miesiąca pierwszego* dokonali wszystkiego w sprawie tych, którzy wzięli za żony kobiety cudzoziemskie.
Lista winnych
18 I ustalono, że tymi ze stanu kapłańskiego, którzy poślubili kobiety cudzoziemskie, byli: spośród synów Jozuego, syna Josadaka, i braci jego: Maasejasz, Eliezer, Jarib i Gedaliasz; 19 oni poręczyli, że odprawią swoje żony, a ofiarą zadośćuczynienia* za ich winę będzie baran; 20 a z synów Immera: Chanani i Zebadiasz; 21 a z synów Charima: Maasejasz, Eliasz, Szemajasz, Jechiel i Ozjasz; 22 a z synów Paszchura: Elioenaj, Maasejasz, Izmael, Netaneel, Jozabad i Elasa. 23 A spośród lewitów: Jozabad, Szimi, Kelajasz, czyli Kelita, Petachiasz, Juda i Eliezer - 24 A spośród śpiewaków: Eliaszib. A spośród odźwiernych: Szallum, Telem i Uri. 25 A z Izraela, spośród synów Parosza: Ramiasz, Jizzijasz, Malkiasz, Mijjamin, Eleazar, Chaszabiasz* i Benajasz; 26 a spośród synów Elama: Mattaniasz, Zachariasz, Jechiel, Abdi, Jeremot i Eliasz; 27 a spośród synów Zattua: Elioenaj, Eliaszib Mattaniasz, Jeremot, Zabad i Aziza; 28 a spośród synów Bebaja: Jochanan, Chananiasz, Zabbaj, Atlaj; 29 a spośród synów Bigwaja*: Meszullam, Malluk, Jedajasz*, Jaszub, Jiszal*, Jeremot*; 30 a spośród synów Pachat-Moaba: Adna, Kelal, Benajasz, Maasejasz, Mattaniasz, Besalel, Binnuj i Manasses; 31 a spośród synów* Charima: Eliezer, Jiszszijasz, Malkiasz, Szemajasz, Szymon, 32 Beniamin, Malluk, Szemariasz; 33 a spośród synów Chaszuma: Mattenaj, Mattatta, Zabad, Elifelet, Jeremaj, Manasses, Szimi; 34 a spośród synów Baniego: Maadaj, Amram i Uel*, 35 Benajasz, Bediasz, Kelajasz*, 36 Waniasz, Meremot, Eliaszib, 37 Mattaniasz, Mattenaj i Jaasaj; 38 a spośród synów* Binnuja: Szimi, 39 Szelemiasz, Natan i Adajasz; 40 a spośród synów Zacheusza*: Szaszaj, Szaraj, 41 Azarel, Szelemiasz, Szemariasz, 42 Szallum, Amariasz, Józef; 43 spośród synów Nebo: Jejel, Mattitiasz, Zabad, Zebina, Jaddaj, Joel, Benajasz. 44 Oni wszyscy wzięli za żony kobiety cudzoziemskie. A byli między nimi tacy, którzy zgłosili* żony i zgłosili synów.


Przypisy

7,3 - "Syna Joachanana... syna Amariasza"; sześć imion uzupełniono wg 1 Krn 5,33-35.
7,7 - Tj r. 458 przed Chr.
7,8 - Czyli Ab = lipiec/sierpień.
7,9 - Zob. przypis do Ezd 6,19.
7,11 - "Znawcy... ustaw", Wlg: "biegłemu w ceremoniach".
7,12 - Wiersze Ezd 7,12-26 po aram. "Załatwiono": słowo zupełnie zagadkowe; prawdopodobnie nota urzędnika kancelarii królewskiej; "Otóż" - por. Ezd 4,11.
7,23 - "Co jest z rozkazu", Wlg: "co należy do obrzędu".
7,25 - "Według mądrego Prawa Boga", dosł.: "według mądrości Boga"; "Prawo", popr. wg LXX i Wlg.
7,26 - "Rozkazu królewskiego": Prawo Mojżeszowe staje się więc dla Żydów także prawem państwowym. Na tym wierszu kończy się tekst aram.
7,27 - Początek pamiętnika Ezdrasza (zob. Wstęp), sięgającego do Ezd 9,15.
8,3 - "Syn Szekaniasza", popr. wg apokr. 3 Ezd 8,29.
8,5 - "Z synów Zattua", uzupełnione wg apokr. 3 Ezd 8,32.
8,10 - "Z synów Baniego", uzupełn. wg apokr. 3 Ezd 8,36.
8,14 - "Syn" uzupełnione wg apokr. 3 Ezd 8,40. Imię "Zabbud" inni popr.: "Zakkur".
8,17 - "Braciom" - popr. wg LXX i Wlg.
8,19 - Brata", popr. wg 3 apokr. Ezd 8,47.
8,24 - "Dalej, Szerebiasza i Chaszabiasza", wg apokr. 3 Ezd 8,54 i Wlg.
8,26 - Tłum. przypuszczalne.
8,31 - Zob. przypis do Ezd 6,19.
8,35 - "Siedemdziesiąt dwa jagnięta" - popr. wg apokr. 3 Ezd 8,63.
9,2 - Zakaz małżeństw mieszanych: Pwt 7,3n.
9,7 - "Od dni ojców naszych" w Wlg należy do w. 6.
9,8 - "Dach nad głową" - dosł.: "kołek od namiotu".
9,11 - Por. Kpł 18,24; Pwt 7,1nn; Pwt 23,4nn.
9,13 - Wlg: "wybawiłeś nas z nieprawości naszej".
10,3 - "Pana mojego", tj. Ezdrasza; Wlg: "Pana", tj. Boga. "Żony nasze obcoplemienne", popr. wg apokr. 3 Ezd 8,90.
10,6 - "Spędził noc", popr. wg apokr. 3 Ezd 9,2.
10,9 - Czyli Kislew = listopad/grudzień.
10,16 - "Dobrał sobie", popr. wg apokr. 3 Ezd 9,16; "Miesiąca dziesiątego", czyli Tebet = grudzień/styczeń.
10,17 - Zob. przypis do Ezd 6,19.
10,19 - Popr. wg apokr. 3 Ezd 9,20.
10,25 - "Chaszabiasz", popr. wg LXX.
10,29 - "Bigwaj", popr. wg Ezd 8,14; "Jedajasz", popr. wg apokr. 3 Ezd 9,29; hebr. i Wlg: "Adaja"; "Jiszal", popr. wg tekstu hebr. tradycji wschodniej; "Jeremont", popr. wg wiersza 26 i apokr. 3 Ezd 9,30.
10,31 - "Spośród synów", popr. wg licznych rkp hebr. i Wlg.
10,34 - LXX (rkp): "Joel".
10,35 - "Kelajasz" - koniektura.
10,38 - "Spośród synów", popr. wg apokr. 3 Ezd 9,34.
10,40 - Popr. wg apokr. 3 Ezd 9,34.
10,44 - "Zgłosili", uzupełnione wg ostatniego członu tego zdania. To ostatnie zdanie księgi przestawia duże trudności. Inni popr. wg LXX: "Ale odesłali kobiety i dzieci".

Zobacz rozdział