11 ¹ Wówczas zabrał głos Sofar z Naamy i tak rzekł: ² «Czyż nie dostanie odprawy gaduła, a wymowny człowiek ma słuszność? ³ Czy mężowie zamilkną słysząc brednie, czy szyderstwo nie otrzyma nagany? ⁴ Rzekłeś: "Nauka* moja czysta, niewinny jestem w Twych oczach". ⁵ Lecz gdyby Bóg przemówił i zaczął z tobą rozmawiać, ⁶ objawił ci tajniki rozumu, gdyż wieloraka to mądrość*: poznałbyś, ile Bóg ci zapomniał. ⁷ Czy dosięgniesz głębin Boga, dotrzesz do granic Wszechmocnego? ⁸ Wyższe nad niebo*. Przenikniesz? Głębsze niż Szeol. Czy zbadasz? ⁹ Powierzchnią dłuższe od ziemi i szersze nawet od morza. ¹⁰ Gdy przechodzi, nakłada więzy, woła na sąd, kto zabroni?* ¹¹ Ludzie podstępni są Mu jawni, widzi zło, bo uważa. ¹² Lekkoduch* niech się hamuje, a płochy niech wejdzie w siebie. ¹³ Gdy będziesz miał wierne serce, do Niego wzniesiesz* swe ręce, ¹⁴ gdy odsuniesz dłonie od występku i nie ścierpisz grzechu w namiocie - ¹⁵ to głowę podniesiesz: bez winyś; staniesz się mocnym: bez lęku. ¹⁶ Cierpienie twe pójdzie w niepamięć, jak deszcz miniony je wspomnisz. ¹⁷ Życie roztoczy swój blask jak południe, mrok* się przemieni w poranek. ¹⁸ Pełen nadziei, ufności, odpoczniesz bezpiecznie strzeżony. ¹⁹ Nikt nie zakłóci spokoju, a wielu ci będzie schlebiało. ²⁰ Lecz oczy występnych osłabną, nie znajdą dla siebie schronienia, ufność ich - wyzionąć ducha»*.
12 ¹ Hiob na to odpowiedział: ² «Prawda, jesteście potężni, a z wami już mądrość zaginie... ³ I ja mam rozsądek jak wy, <nie ustępuję wam w niczym>. Komu te rzeczy nieznane? ⁴ Na drwiny się bliźnich narażam, gdy proszę, by Bóg się odezwał. Z czystego, prawego się śmieją. ⁵ "Wzgarda dla ginących" - myśli bezpieczny - "popchnąć tego, komu nogi się chwieją". ⁶ Spokojne namioty złoczyńców, kto gniewa Boga, jest dufny; za rękę go Bóg prowadzi. ⁷ Zapytaj zwierząt - pouczą. I ptaki w powietrzu powiedzą. ⁸ Zapytaj Podziemia*, wyjaśni; pouczą cię i ryby w morzu. ⁹ Któż by z nich tego nie wiedział, że ręka Pana uczyniła wszystko: ¹⁰ w Jego ręku - tchnienie życia i dusza każdego człowieka. ¹¹ Czyż ucho nie bada mowy, a smak nie kosztuje pokarmu? ¹² [Więc tylko] u starców jest mądrość, roztropność u wiekiem podeszłych? ¹³ On ma potęgę i rozum, rozsądek znać w Jego planach. ¹⁴ Gdy On rozwali - któż odbuduje, gdy zamknie, kto by otworzył? ¹⁵ Gdy wody wstrzyma - jest susza; zwolni je - ziemię spustoszą. ¹⁶ U Niego zwycięstwo i siła*, ma w ręku błądzących i kłamców. ¹⁷ * Radców przyda niemądrych, a sędziów wyzuje z rozsądku. ¹⁸ Królów pozbawi* ich władzy i sznurem skrępuje ich biodra. ¹⁹ Kapłanów pośle nierozważnych*, powali największych mocarzy. ²⁰ Głos uzdolnionym odbierze, rozsądku pozbawi i starców, ²¹ pogardą okryje szlachetnych, bo pas odepnie mocarzom. ²² Głębinom wydrze tajniki, oświetli odwieczne ciemności, ²³ narody pomnoży i zgubi, jak dowódca ich prowadzi*. ²⁴ Rządcom ziem odbierze rozsądek, po bezdrożach pozwoli im błądzić; ²⁵ macają w ciemności bez światła, chwieją się jak pijani.
13 ¹ To wszystko* me oko widziało, słyszało, pojęło me ucho. ² Co wiecie, i ja wiem także. Nie ustępuję wam w niczym. ³ Lecz mówić chcę z Wszechmogącym, bronić się będę u Boga*. ⁴ Bo wy zmyślacie oszustwa, lekarze nic niewarci. ⁵ Gdybyście chcieli zamilknąć, byłby to znak roztropności. ⁶ Słuchajcie mego sprzeciwu, na odpowiedź mych warg zważajcie. ⁷ Czy Boga złem osłonicie? Wszechmogącego obronicie kłamstwem? ⁸ [Tak] Jego stronę trzymacie? Czy rzecznikami jesteście Bożymi? ⁹ Czy dobrze by było, gdyby was doświadczył? Czy można z Niego szydzić jak z człowieka? ¹⁰ Przywoła was do rozsądku, jeśli w ukryciu stronniczo mówicie. ¹¹ Czy Majestat nie budzi lęku? Czy nie przejmuje was grozą? ¹² * Zdaniami z piasku wy strofujecie; wszak wasze tarcze* są z gliny. ¹³ Milczcie, niech ja teraz powiem, cokolwiek może przyjść na mnie. ¹⁴ Między zęby stale biorę swe ciało, własne swe życie nadstawiam*. ¹⁵ Choćby mnie zabił Wszechmocny - ufam, i dróg moich przed Nim chcę bronić. ¹⁶ To mi wystarczy za obronę. Nieprawy do Niego nie dojdzie. ¹⁷ Słuchajcie pilnie mej mowy, na słowa me uszu nadstawcie. ¹⁸ Mam gotową obronę przed sądem, pewien, że jestem niewinny*. ¹⁹ Kto chce się ze mną prawować? A teraz umilknę i umrę. ²⁰ Uczyń mi tylko dwie rzeczy, na pewno nie stchórzę przed Tobą*: ²¹ Odejmij ode mnie Twą rękę* i spraw, bym nie bał się Ciebie. ²² Mów pierwszy, a ja niech odpowiem, lub ja przemówię, Ty po mnie. ²³ Ile mam przewin i grzechów? Ujawnij występki i winy! ²⁴ Czemu chowasz swoje oblicze?* Czemu mnie poczytujesz za wroga? ²⁵ Chcesz liść gnany wiatrem płoszyć, prześladować słomę [już] wyschłą? ²⁶ Przypisujesz mi czyny gwałtu, wspominasz grzechy młodości*. ²⁷ Nogi zakułeś w kajdany, dokładnie drogi me śledzisz, ślady stóp moich badasz. ²⁸ Jak próchno się to rozpadnie, niczym ubranie zjedzone przez mole*.
14 ¹ Człowiek zrodzony z niewiasty ma krótkie i bolesne życie, ² wyrasta i więdnie jak kwiat, przemija jak cień chwilowy; ³ a z gniewem na niego spoglądasz i stawiasz przed swoim sądem. ⁴ Któż czystym uczyni skalane?* Nikt zgoła. ⁵ Człowieka dni ilość zliczona, i liczba miesięcy u Ciebie, kres* wyznaczyłeś im nieprzekraczalny. ⁶ Zaniechaj go, wzrok Twój oderwij*, niech cieszy się dniem najemnika! ⁷ Drzewo ma jeszcze nadzieję, bo ścięte, na nowo wyrasta, świeży pęd nie obumrze. ⁸ Choć bowiem korzeń zestarzeje się w ziemi, a pień jego w piasku zbutwieje, ⁹ gdy wodę poczuje, odrasta, rozwija się jak młoda roślina. ¹⁰ A mocarz umarły przepada. Gdzież będzie człowiek, gdy zginie? ¹¹ Wody z morza znikną i rzeki wprzód wyschną doszczętnie - ¹² a człowiek umarły nie wstanie, zbudzi się, gdy nieba nie stanie*, nie zdoła się ze snu ocucić. ¹³ O gdybyś w Szeolu mnie schował*, ukrył, aż gniew Twój przeminie, czas mi postawił, kiedy mnie wspomnisz... ¹⁴ Ale czy zmarły ożyje? Czekałbym przez wszystkie dni mojej walki, aż taka chwila nadejdzie. ¹⁵ Ty mówiłbyś, ja bym odpowiadał, tęskniłbyś do dzieła rąk swoich. ¹⁶ Obliczyłbyś wtedy moje kroki, zło byś mi puścił w niepamięć, ¹⁷ pod pieczęcią trzymał przestępstwa, wybielił wszystkie me grzechy. ¹⁸ Góra rozpadnie się w gruzy i skała zmieni swe miejsce, ¹⁹ woda zniszczy kamienie, fala podmyje glebę; i Ty nadzieję niweczysz w człowieku*. ²⁰ Miażdżysz na zawsze i on odchodzi, pozbawiasz kształtu, odsyłasz. ²¹ Czy we czci jego synowie? - On nie wie. Czy też wzgardzeni? Już o tym nie myśli. ²² Zadręcza go własne ciało*, odczuwa ból swojej duszy».
15 ¹ Elifaz z Temanu głos zabrał i rzekł*: ² «Czy mowa mędrca to wicher? Czy pierś mu wypełnia wiatr wschodni? ³ Czy gani zbędnymi słowami, słowami, co na nic się zdadzą?* ⁴ Ty nawet niszczysz pobożność, osłabiasz modlitwę do Boga. ⁵ Twoja nieprawość uczy cię mówić, używasz języka bluźnierców. ⁶ Nie ja - twoje usta cię potępią, twoje wargi są świadkami przeciw tobie*. ⁷ Czyś pierwszym człowiekiem na ziemi, wcześniej niż góry stworzonym? ⁸ Czy z tobą to Bóg przyjaźnie rozmawiał i zagarnąłeś całą mądrość? ⁹ Czy może lepiej coś od nas pojąłeś?* I jasne ci rzeczy nam nieznane? ¹⁰ I u nas są mędrcy, sędziwi, starsi od ojca twojego. ¹¹ Czy nieważne u ciebie Boże pociechy i łagodne z tobą rozmowy? ¹² Czemu masz serce wzburzone, oczami swymi tak mrugasz, ¹³ gdy duch twój się na Boga porywa i słowa z ust swoich miotasz? ¹⁴ Czyż mógłby człowiek żyć w święcie lub syn człowieczy bez zmazy*, ¹⁵ gdy On nie ufa swym świętym*, niebiosa nie dość dlań czyste? ¹⁶ Tym bardziej wstrętny Mu grzesznik, co pije nieprawość jak wodę. ¹⁷ Wyjaśnię, ty mnie posłuchaj, a to wypowiem, com widział. ¹⁸ Naukę mędrców wyłożę, co ojców mądrości nie kryli. ¹⁹ Im samym ziemię oddano, bo obcych wśród nich nie było. ²⁰ Nieprawy jest zawsze w strachu, zliczone są lata tyrana, ²¹ głos wrogów brzmi w jego uszach, że w szczęściu napadnie niszczyciel. ²² Nie wierzy, iż ujdzie mroku, los mu pod miecz wyznaczono, ²³ rzucą go sępom na pokarm, rozumie, że zguba dlań pewna. ²⁴ Czarny dzień go przeraża, strach go przygniata jak mara, niby król gotowy do boju. ²⁵ Prawicę swą podniósł na Boga, do walki wyzwał Wszechmocnego, ²⁶ biegł z wyciągniętą szyją pod grubych tarcz ochroną. ²⁷ Twarz swoją ukrył w tłuszczu, a lędźwie mu utyły; ²⁸ mieszkać chce w miastach zburzonych, w domach, gdzie ludzi już nie ma, którym pisana ruina. ²⁹ * Nie dojdzie do trwałej fortuny, ani do mroku zejdą bogactwa. ³⁰ Nie zdoła uniknąć ciemności: słońce spali mu zieleń, z oddechem i mowę utraci. ³¹ Niech złudą wiedziony nie ufa, bo złuda będzie jego zapłatą. ³² Latorośl uwiędnie przed czasem, gałązki się nie zazielenią. ³³ Wyrzucą go jak kwaśne grona, oderwą jak liście oliwki; ³⁴ potomstwo niewiernym się nie rodzi, ogień strawi namiot przekupcy. ³⁵ Kto krzywdę pocznie, ten rodzi nieszczęście, gdyż wnętrze gotuje mu zawód».
16 ¹ Hiob na to odpowiedział: ² «Podobnie mówiono mi często. Zamiast koić, wszyscy dręczycie. ³ Czy koniec już pustym dźwiękom? Co skłania cię do mówienia? ⁴ I ja bym przemawiał podobnie, ale gdy role zmienimy. Mowy bym do was układał, kiwałbym głową nad wami. ⁵ Pocieszałbym was ustami, nie skąpiłbym słów współczucia. ⁶ Lecz cierpień nie stłumię słowami. Czy odejdą ode mnie, gdy zmilknę? ⁷ Ach, teraz jestem zmęczony, zniszczyłeś me wszystkie dowody; ⁸ ścisnąłeś mnie, mój świadek mi wrogiem, oskarża mnie moja słabość. ⁹ Sroży się w gniewie i ściga, zgrzytając na mnie zębami. Wróg zmierzył mnie wzrokiem. ¹⁰ Usta swe na mnie rozwarli, po twarzy mnie bili okrutnie, społem się przeciw mnie złączyli. ¹¹ Bóg mnie zaprzedał złoczyńcom*, oddał mnie w ręce zbrodniarzy, ¹² zburzył już moją beztroskę, chwycił za grzbiet i roztrzaskał, obrał mnie sobie za cel. ¹³ Łucznikami mnie zewsząd otoczył, nerki mi przeszył nieludzko, żółć moją wylał na ziemię. ¹⁴ Wyłom czynił po wyłomie, jak wojownik natarł na mnie. ¹⁵ Przywdziałem wór na swe ciało, czołem w proch uderzyłem, ¹⁶ oblicze czerwone od płaczu, w oczach już widzę pomrokę, ¹⁷ choć rąk nie zmazałem występkiem i modlitwa moja jest czysta. ¹⁸ Ziemio, nie zakryj mej krwi*, by krzyk ukojenia nie zaznał. ¹⁹ Teraz mój Świadek jest w niebie, Ten, co mnie zna, jest wysoko. ²⁰ [Gdy] gardzą mną przyjaciele, zwracam się z płaczem do Boga, ²¹ by rozsądził spór człowieka z Bogiem, jakby człowieka z człowiekiem. ²² Jeszcze upłynie lat kilka, nim pójdę, skąd nie ma powrotu.
17 ¹ Zgnębiony duch - minęły dni, tylko grób mi pozostaje. ² Czyż nie naśmiewcy są ze mną? Od szyderstw mam noce bezsenne*. ³ * Ty sam racz zastaw* przechować, bo któż chce za mnie poręczyć? ⁴ Zamknąłeś ich umysł przed rozsądkiem, nie dopuścisz do ich triumfu. ⁵ "Zwołano bliskich do podziału, a mdleją oczy własnych dzieci"*. ⁶ Wydano mnie ludziom na pośmiewisko, jestem w ich oczach wyrzutkiem. ⁷ Moje oko przyćmione od bólu, członki me wyschły jak cień. ⁸ Sprawiedliwi są tym przerażeni, uczciwi na złych się gniewają; ⁹ bogobojni pewniejsi swej drogi, kto ręce ma czyste, mocniejszy. ¹⁰ Wy wszyscy, nawróćcie się, przyjdźcie! Mędrca wśród was nie znajduję. ¹¹ Minęło już życie, z nim plany i dążenia mojego serca. ¹² Noc chcą zamienić na dzień: światło jest bliżej niż ciemność. ¹³ Mam ufać? Szeol mym domem, w ciemności rozścielę swe łoże, ¹⁴ grobowi powiem: "Mój ojcze"! "Matko ma, siostro!" - robactwu. ¹⁵ Właściwie, po cóż nadzieja*, kto przedmiot ufności zobaczy? ¹⁶ Czy zejdzie do królestwa Szeolu? Czy razem do ziemi pójdziemy?»