Przypisy

40,1 - Część druga Księgi Izajasza (rozdz. 40-55), z których jedne pocieszają naród izraelski, będący w niewoli babilońskiej, opisem i zapowiedzią wyzwolenia, radosnego powrotu do ojczyzny i odnowienia narodu, Jerozolimy i świątyni, inne wysławiają przymioty Boże, zwłaszcza w przeciwieństwie do bożków pogańskich. Jahwe okaże swą wszechmoc i miłosierdzie nad Izraelem jako jego Stwórca, Pan i Zbawca, używając Cyrusa jako narzędzia dla dokonania dzieła wyzwolenia narodu wybranego. Odnowienie narodu i Świętego Miasta po powrocie z niewoli jest obrazem innego, wspanialszego odnowienia w epoce mesjańskiej. Stąd też opisy i zapowiedzi chwalebnego królestwa Bożego w Izraelu wykraczają często poza historyczne ramy VI i V w. przed Chr., a odnoszą się do czasów mesjańskich i malują różne warunki i okoliczności, jakie się urzeczywistniają w królestwie mesjańskim. Do tych ostatnich trzeba na pewno zaliczyć pieśni o Słudze Pańskim.
42,1 - Cztery "Pieśni Sługi Pańskiego", Iz 42,1-9; Iz 49,1-7; Iz 50,4-9(-11); Iz 52,13-53,12, opisują tajemniczą postać "Sługi Bożego", który pod pewnymi względami przypomina Izraela - sługę Pańskiego z wielu innych tekstów (zob. Iz 41,8), natomiast pod względem innych swoich rysów jest kimś zupełnie różnym, osobistością bardzo wybitną i charakterystyczną; por. Iz 49,5b.5a, nie mającą równej sobie; - "Sługa Pański" jest wybrany przez Boga do swego posłannictwa jeszcze w łonie matki, ukształtowany przez Niego, napełniony Jego duchem (Pieśń I i II); jest uległym, uważnym i wiernym uczniem Pańskim, pilnie słuchającym Jego nauk, aby z kolei móc uczyć ludzi (Pieśń II). Zadaniem i rolą tego Sługi jest ogłosić nowe Prawo religijne dla wszystkich narodów, nie tylko dla Izraela, być światłością dla narodów, a przymierzem dla Izraela, przynieść ludziom dobra mesjańskie i zbawienie (Pieśń I, II, III). Chociaż prześladowany i wzgardzony przez ludzi, Sługa nie ulęknie się i mężnie wykona swą misję, ufny w moc Boga, który Go stale wspierać będzie i otaczać swą opieką, a w końcu Go wynagrodzi i uwielbi (Pieśń III i IV). Czwarta pieśń przedstawia i rozważa cierpienia Sługi Pańskiego. Choć niewinny, cierpi On srogie katusze fizyczne i upokorzenia duchowe, zadane Mu przez ludzi, włącznie do haniebnej śmierci, jakby był najgorszym złoczyńcą. On jednak cierpi te męki dobrowolnie jako ekspiację za grzechy cudze, mianowicie wszystkich grzesznych ludzi, bo je przyjął na siebie. Pan uznał i przyjął Jego mękę jako powszechne zadośćuczynienie. Toteż Sługa Pański w nagrodę otrzyma wieczną chwałę i olbrzymie potomstwo na wieki, to jest odkupionych przez siebie ludzi tak z Izraela, jak z innych narodów. - NT w różnych swoich tekstach uznaje i widzi w Izajaszowym "Słudze Pańskim" proroczą zapowiedź - typ samego Jezusa Chrystusa, Mesjasza i Zbawiciela: por. Mt 3,17; Mt 8,17 (Iz 53,4); Mt 12,17-21 (Iz 1,4); Łk 2,31n; Łk 4,17-21; Dz 3,13; częściej użyto lub zacytowano słowa czwartej Pieśni Sługi Pańskiego, (Iz 53,1) w: Mk 9,12; J 12,38; Dz 8,32-35; Rz 4,25; Rz 10,16; Rz 15,21; 1 Kor 15,3; 2 Kor 5,21; 1 P 2,22-25. Chrystus łączy w swojej osobie zarówno cechy chwalebnego Króla mesjańskiego z rodu Dawidowego (por. 2 Sm 7,12-17; Iz 7,14n; Iz 9,5n; Iz 11,1-5), jak i cierpiącego Sługi Pańskiego (por. Iz 52,13-53,12; Ps 22[21]). Chrystus sam też utożsamił się ze Sługą Pańskim (por. Łk 22,37).
42,8 - Prawdopodobnie: "Ten, który jest" - zob. Wj 3,14n.
42,11 - Tj. Petra; zob. Iz 16,1.