Iz 6,1-12,6

KSIĘGA GRÓŹB
KSIĘGA EMMANUELA*
Powołanie Izajasza
6 1 W roku śmierci króla Ozjasza* ujrzałem Pana siedzącego na wysokim i wyniosłym tronie, a tren Jego szaty wypełniał świątynię. 2 Serafiny* stały ponad Nim; każdy z nich miał po sześć skrzydeł; dwoma zakrywał swą twarz, dwoma okrywał swoje nogi, a dwoma latał. 3 I wołał jeden do drugiego: «Święty, Święty, Święty* jest Pan Zastępów. Cała ziemia pełna jest Jego chwały». 4 Od głosu tego, który wołał, zadrgały futryny drzwi, a świątynia napełniła się dymem. 5 I powiedziałem: «Biada mi! Jestem zgubiony! Wszak jestem mężem o nieczystych wargach i mieszkam pośród ludu o nieczystych wargach, a oczy moje oglądały Króla, Pana Zastępów!» 6 Wówczas przyleciał do mnie jeden z serafinów, trzymając w ręce węgiel, który kleszczami wziął z ołtarza. 7 Dotknął nim ust moich i rzekł: «Oto dotknęło to twoich warg: twoja wina jest zmazana, zgładzony twój grzech». 8 I usłyszałem głos Pana mówiącego: «Kogo mam posłać? Kto by Nam poszedł?» Odpowiedziałem: «Oto ja, poślij mnie!»* 9 I rzekł [mi]: «Idź i mów do tego ludu: Słuchajcie pilnie, lecz bez zrozumienia, patrzcie uważnie, lecz bez rozeznania! 10 Zatwardź serce tego ludu, znieczul jego uszy, zaślep jego oczy, iżby oczami nie widział ani uszami nie słyszał, i serce jego by nie pojęło, żeby się nie nawrócił i nie był uzdrowiony»*. 11 Wtedy zapytałem: «Jak długo, Panie?» On odrzekł: «Aż runą miasta wyludnione i domy bez ludzi, a pola pozostaną pustkowiem. 12 Pan wyrzuci ludzi daleko, tak że zwiększy się pustynia wewnątrz kraju. 13 A jeśli jeszcze dziesiąta część [ludności] zostanie, to i ona powtórnie ulegnie zniszczeniu jak terebint lub dąb, z których pień tylko zostaje po zwaleniu. Reszta* jego [będzie] świętym nasieniem».
Pierwsze napomnienie dane Achazowi
7 1 Za czasów Achaza, syna Jotama, syna Ozjasza, króla Judy, wyruszył Resin, król Aramu, z Pekachem, synem Remaliasza, królem Izraela, przeciw Jerozolimie, aby z nią toczyć wojnę*, ale nie mógł jej zdobyć. 2 I przyniesiono tę wiadomość do domu Dawida: «Aram stanął obozem w Efraimie!» Wówczas zadrżało serce króla i serce ludu jego, jak drżą od wichru drzewa w lesie. 3 Pan zaś rzekł do Izajasza: «Wyjdźże naprzeciw Achaza, ty i twój synek, Szear-Jaszub*, na koniec kanału Wyższej Sadzawki*, na drogę Pola Folusznika*, 4 i powiesz do niego: "Uważaj, bądź spokojny, nie bój się!... Niech twoje serce nie słabnie z powodu tych dwóch oto niedopałków dymiących głowni, z powodu zaciekłości Resina, Aramejczyków i syna Remaliasza: 5 dlatego że Aramejczycy, Efraim i syn Remaliasza postanowili twą zgubę, mówiąc: 6 Wtargnijmy do Judei, przeraźmy ją i podbijmy dla siebie, a królem nad nią ustanowimy syna Tabeela! 7 Tak mówi Pan Bóg: Nic z tego - nie stanie się tak!
Drugie napomnienie: znak Emmanuela
8a Bo stolicą Aramu jest Damaszek, a głową Damaszku Resin; 9a i stolicą Efraima jest Samaria, a głową Samarii syn Remaliasza; 8b ale jeszcze sześćdziesiąt pięć lat*, a Efraim zdruzgotany przestanie być narodem. 9b Jeżeli nie uwierzycie*, nie ostoicie się"». 10 I znowu Pan przemówił do Achaza tymi słowami: 11 «Proś dla siebie o znak od Pana, Boga twego, czy to głęboko w Szeolu, czy to wysoko w górze!» 12 Lecz Achaz odpowiedział: «Nie będę prosił, i nie będę wystawiał Pana na próbę». 13 Wtedy rzekł [Izajasz]: «Słuchajcie więc, domu Dawidowy: Czyż mało wam naprzykrzać się ludziom, iż naprzykrzacie się także mojemu Bogu? 14 Dlatego Pan sam da wam znak*: Oto Panna* pocznie i porodzi Syna, i nazwie Go imieniem Emmanuel*. 15 Śmietanę i miód* spożywać będzie, aż się nauczy odrzucać zło, a wybierać dobro. 16 Bo zanim Chłopiec będzie umiał odrzucać zło, a wybierać dobro, zostanie opuszczona kraina*, której dwóch królów ty się uląkłeś. 17 Pan sprowadzi na ciebie i na twój lud, i na dom twego ojca czasy, jakich nie było od chwili odpadnięcia Efraima od Judy*. 18 W owym dniu zagwiżdże Pan na muchy przy końcu odnóg nilowych w Egipcie i na pszczoły w ziemi asyryjskiej. 19 I przylecą, i wszystkie razem obsiądą parowy potoków i rozpadliny skalne, każdy krzak kolczasty i wszystkie pastwiska. 20 W owym dniu ogoli Pan brzytwą, wynajętą za Rzeką*, głowę i włosy na nogach, także i brodę obetnie*. 21 W owym dniu każdy będzie hodował sztukę bydła i dwie owce, 22 a dzięki obfitemu udojowi mleka będzie jadł śmietanę. Zaiste, śmietanę i miód jeść będzie każdy pozostały w kraju*. 23 W owym dniu wszelki obszar, tam gdzie jest tysiąc winnych szczepów wartości tysiąca syklów srebrnych, będzie pastwą głogu i cierni. 24 Ze strzałami i z łukiem wejdzie tam [myśliwy], bo cała ziemia będzie [pokryta] głogiem i cierniami. 25 A we wszystkie góry, które się uprawiało motyką, nikt się nie zapuści, bojąc się głogu i cierni; posłużą one na wygon dla wołów i do deptania przez trzodę».
Podwójny znak klęski dla kraju
8 1 Pan powiedział do mnie: «Weź sobie wielką tabliczkę i napisz na niej zwykłymi literami: Maher-Szalal-Chasz-Baz*. 2 Następnie znajdź mi świadków godnych zaufania: kapłana Uriasza i Zachariasza, syna Jeberekiasza!» - 3 Zbliżyłem się też do prorokini*. Ona poczęła i porodziła syna. I rzekł mi Pan: «Nazwij go imieniem Maher-Szalal-Chasz-Baz, 4 bo zanim chłopiec nauczy się wymawiać "tata" i "mama", zaniosą bogactwa Damaszku i łupy z Samarii przed króla asyryjskiego».
Nagana za brak ufności Judy do Boga
5 Ponownie Pan przemówił do mnie tymi słowami: 6 «Ponieważ lud ten wzgardził wodą Siloe*, co płynie łagodnie, a drży przed Resinem i przed synem Remaliasza, 7 * dlatego: Oto Pan sprawia, że wzbierają przeciw niemu wody Rzeki gwałtowne i obfite - <król asyryjski i cała jego chwała> - i wtargną do wszystkich jej łożysk, i przekroczą wszystkie jej strome brzegi; 8 i wedrą się do Judy, zatopią i przeleją się, aż sięgną po szyję. Jej skrzydła będą rozpostarte na całą szerokość twej ziemi, o Emmanuelu!
Biada najeźdźcom
9 Dowiedzcie się, ludy, będziecie zgniecione! Wszystkie krańce ziemi, słuchajcie: Przypaszcie broń, będziecie zgniecione! Przypaszcie broń, będziecie zgniecione! 10 Opracujcie plan, a będzie udaremniony. Wydajcie rozkaz, a nie nabierze mocy, albowiem z nami Bóg*».
Plany Boże
11 Zaiste, tak wyrzekł Pan do mnie, gdy Jego ręka mocno mnie ujęła, by mnie odwrócić od postępowania drogą tego ludu: 12 «Nie nazywajcie spiskiem wszystkiego, co ten lud nazywa spiskiem; i nie lękajcie się, czego on się lęka, ani się nie bójcie! 13 Pan Zastępów - Jego za Świętego miejcie; On jest Tym, którego się lękać macie i który was winien bojaźnią przejmować. 14 On będzie kamieniem obrazy* i skałą potknięcia się dla obu domów Izraela; pułapką i sidłem dla mieszkańców Jeruzalem. 15 Wielu z nich się potknie, upadnie i rozbije, będą usidleni i w niewolę wzięci».
Oświadczenie Izajasza dane uczniom
16 Zamykam świadectwo i pieczętuję pouczenie* wśród moich uczniów. 17 Oczekuję Pana, który ukrywa swe oblicze przed domem Jakuba, i w Nim pokładam nadzieję. 18 Oto ja i dzieci moje, które mi dał Pan, stanowimy wieszcze znaki* w Izraelu od Pana Zastępów, co na górze Syjon przebywa. 19 Gdy zaś wam powiedzą: «Radźcie się wywoływaczy duchów i wróżbitów, którzy szepcą i mruczą [zaklęcia]. Czyż lud nie powinien radzić się swoich bogów? Czy nie powinien pytać umarłych o los żywych?*» - 20 «Do objawienia i do świadectwa!» Jeśli nie będą mówić zgodnie z tym hasłem, to nie mam dla nich jutrzenki*.
Pochód ludu w ciemnościach
21 A będzie się on* błąkał w kraju uciśniony i wygłodzony; a kiedy zazna głodu i wpadnie we wściekłość, zacznie przeklinać swego króla i swego Boga; podniesie oczy w górę, 22 potem popatrzy na ziemię: a oto tylko utrapienie i ciemności, i przygniatająca noc! Ale mrok będzie rozpędzony. 23a Bo nie [zawsze] będzie miał ciemności ten kraj, który cierpi ucisk*.
Objawienie się Zbawcy, Księcia Pokoju
23b * W dawniejszych czasach upokorzył [Pan] krainę Zabulona i krainę Neftalego, za to w przyszłości chwałą okryje drogę do morza, wiodącą przez Jordan, krainę pogańską*.
9 1 Naród kroczący w ciemnościach ujrzał światłość wielką; nad mieszkańcami kraju mroków światło zabłysło. 2 Pomnożyłeś radość, zwiększyłeś wesele*. Rozradowali się przed Tobą, jak się radują we żniwa, jak się weselą przy podziale łupu. 3 Bo złamałeś jego ciężkie jarzmo i drążek na jego ramieniu, pręt jego ciemięzcy jak w dniu porażki Madianitów*. 4 Bo każdy but pieszego żołnierza, każdy płaszcz zbroczony krwią, pójdą na spalenie, na pastwę ognia. 5 Albowiem Dziecię* nam się narodziło, Syn został nam dany, na Jego barkach spoczęła władza. Nazwano Go imieniem: Przedziwny Doradca, Bóg Mocny, Odwieczny Ojciec, Książę Pokoju*. 6 Wielkie będzie Jego panowanie w pokoju bez granic na tronie Dawida i nad Jego królestwem, które On utwierdzi i umocni prawem i sprawiedliwością, odtąd i na wieki*. Zazdrosna miłość Pana Zastępów tego dokona.
Pomsta Pańska nad królestwem izraelskim*
7 Wydał Pan wyrok na Jakuba, i spadł on na Izraela. 8 Pozna go cały naród: Efraimczycy i mieszkańcy Samarii, w dumie i w hardości swego serca mówiący: 9 «Cegły się rozsypały - odbudujemy z kamienia; sykomory wycięte - cedrami je zastąpimy». 10 Lecz Pan wzbudził przeciw niemu wrogów i nieprzyjaciół jego uzbroił: 11 Aramejczyków od wschodu i Filistynów z zachodu, pożerających Izraela całą paszczą. Po tym wszystkim nie uśmierzył się gniew Jego i ręka Jego - nadal wyciągnięta. 12 Ale naród nie nawrócił się do swego Karciciela ani nie szukał Pana Zastępów. 13 Wówczas Pan odciął Izraelowi głowę i ogon, w jednym dniu, palmę i sitowie. 14 <Starszy i dostojnik - to głowa; a ogon to prorok i nauczyciel kłamstwa>. 15 Zwodzicielami się stali przywódcy tego narodu, a ci, którym przewodzą, zgubili się. 16 Dlatego Pan nie oszczędzi jego młodzieńców ani się zlituje nad jego sierotami i wdowami. Bo cały ten naród jest bezbożny i zły, każde usta mówią głupstwa. Po tym wszystkim nie uśmierzył się gniew Jego i ręka Jego - nadal wyciągnięta. 17 Zaiste, niegodziwość rozgorzała jak pożar, który trawi głogi i ciernie; wybucha w gąszczu leśnym, aż wzbijają się słupy dymu. 18 Od gniewu Pańskiego zapalił się kraj, i stał się naród pastwą ognia. Nikt nie ma litości nad bratem swoim. 19 Każdy pożera ciało bliźniego; odgryza na prawo, a przecież łaknie, zjada na lewo, lecz się nie nasyca. 20 Manasses [szarpie] Efraima, a Efraim Manassesa, obaj razem godzą na Judę. Po tym wszystkim nie uśmierzył się gniew Jego i ręka Jego - nadal wyciągnięta.
10 1 Biada prawodawcom ustaw bezbożnych i tym, co ustanowili przepisy krzywdzące, 2 aby słabych odepchnąć od sprawiedliwości i wyzuć z prawa biednych mego ludu; by wdowy uczynić swoim łupem i by móc ograbiać sieroty! 3 Lecz co zrobicie w dzień kary, kiedy zagłada nadejdzie z dala? Do kogo się uciekniecie o pomoc, i gdzie zostawicie wasze bogactwa? 4 Nic, tylko skulić się [wam] pomiędzy jeńcami albo paść wśród pomordowanych. Po tym wszystkim nie uśmierzył się gniew Jego i ręka Jego - nadal wyciągnięta.
Ukaranie dumnej Asyrii i jej króla
5 Ach, [ten] Asyryjczyk, rózga mego gniewu i bicz w mocy mej zapalczywości! 6 Posyłam go przeciw narodowi bezbożnemu, przykazuję mu, aby lud, na który się zawziąłem, ograbił i złupił doszczętnie, by rzucił go na zdeptanie, jak błoto na ulicach. 7 Lecz on nie tak będzie mniemał i serce jego nie tak będzie rozumiało: bo w jego umyśle plan zniszczenia i wycięcia w pień narodów bez liku. 8 Albowiem powie: «Czyż moi dowódcy nie równają się królom? 9 Czyż Kalno nie jest podobne do Karkemisz? Czyż nie jest Chamat podobne do Arpad albo Samaria podobna do Damaszku?* 10 Jak moja ręka dosięgła królestw bożków, których posągi liczniejsze były niż w Jeruzalem i w Samarii, 11 jak uczyniłem Samarii i jej bożkom, czyż nie tak samo zrobię Jerozolimie i jej posągom?» 12 Gdy Pan dokona całego dzieła swego na górze Syjon i w Jerozolimie, ukarze owoc pysznego serca króla Asyrii i bezczelność jego wyniosłych oczu. 13 Powiedział bowiem: «Działałem siłą mej ręki i własnym sprytem, bom jest rozumny. Przesunąłem granice narodów i rozgrabiłem ich skarby, a mieszkańców powaliłem, jak mocarz*. 14 Ręka moja odkryła jakby gniazdo bogactwa narodów. A jak zbierają porzucone jajka, tak ja zagarnąłem całą ziemię; i nie było, kto by zatrzepotał skrzydłem, nikt nie otworzył dzioba, nikt nie pisnął». 15 Czy się pyszni siekiera wobec drwala? Czy się wynosi piła ponad tracza? Jak gdyby bicz chciał wywijać tym, który go unosi, i jak gdyby pręt chciał podnosić tego, który nie jest z drewna. 16 * Przeto Pan, Bóg Zastępów, ześle wycieńczenie na jego tuszę. Pod jego świetnym wyglądem rozpali się gorączka, jakby zapłonął ogień. 17 Światłość Izraela stanie się ogniem, a Święty jego - płomieniem, który pożre i pochłonie jego ciernie i jego głogi w jednym dniu, 18 bujne też zarośla jego lasu i zagajnika. Od duszy do ciała wszystko wyniszczy i będzie jak chory, który gaśnie. 19 Ostatek drzew w jego lesie da się policzyć, chłopiec je spisać potrafi.
Reszta Izraela
20 W owym dniu Reszta z Izraela i ocaleni z domu Jakuba nie będą więcej polegać na tym, który ich bije, ale prawdziwie oprą się na Panu, Świętym Izraela. 21 Reszta powróci*, Reszta z Jakuba do Boga Mocnego. 22 Bo choćby lud twój, o Izraelu, był jak piasek morski, Reszta z niego powróci*. Postanowiona jest zagłada, która dopełni sprawiedliwości. 23 Zaiste, zagładę postanowioną wykona Pan, Pan Zastępów, w całym kraju.
Zapowiedź kary na Asyrię
24 Dlatego tak mówi Pan, Bóg Zastępów: «Ludu mój, co mieszkasz na Syjonie, nie lękaj się Asyrii, która cię rózgą uderza i bicz swój na ciebie podnosi, wzorem Egiptu. 25 Bo chwila jeszcze mała, a skończy się moja zapalczywość i gniew mój się obróci ku ich zagładzie. 26 Pan Zastępów wzbudzi bicz na niego, jak wtedy, gdy poraził Madianitów przy skale Oreba lub gdy [wyciągnął] łaskę swą przeciw morzu i podniósł ją na drogę Egipcjan*. 27 W ów dzień spadnie ci z pleców jego brzemię i jego jarzmo z szyi.
Najeźdźca w Judzie*
28 Wróg niesie zagładę od strony Rimmon, przybywa od Ajjat, przechodzi przez Migron, w Mikmas zostawia swój tabor. 29 Przekraczają wąwóz, w Geba stają na nocleg. Rama zadrżała, Gibea Saulowa ucieka. 30 Bat-Gallim, krzycz na cały głos! Laisza, posłuchaj! Anatot, odpowiedz jej! 31 Madmena umyka, mieszkańcy ratują się ucieczką. 32 On dziś jeszcze stanie w Nob na postój, potrząśnie ręką na górę Córy Syjonu - na pagórek Jeruzalem. 33 Oto Pan, Bóg Zastępów, z trzaskiem obcina korony drzew: najwyższe wierzchołki już ścięte, najwznioślejsze powalone. 34 Gęstwiny lasu trzebi się toporem. Pada Liban ze swą wspaniałością.
Przyjście Mesjasza, Króla sprawiedliwego*
11 1 I wyrośnie różdżka z pnia Jessego*, wypuści się odrośl z jego korzeni. 2 I spocznie na niej Duch Pański*, duch mądrości i rozumu, duch rady i męstwa, duch wiedzy i bojaźni Pańskiej. 3 Upodoba sobie w bojaźni Pańskiej. Nie będzie sądził z pozorów ni wyrokował według pogłosek; 4 raczej rozsądzi biednych sprawiedliwie i pokornym w kraju wyda słuszny wyrok. Rózgą swoich ust uderzy gwałtownika, tchnieniem swoich warg uśmierci bezbożnego. 5 Sprawiedliwość będzie mu pasem na biodrach, a wierność przepasaniem lędźwi. 6 * Wtedy wilk zamieszka wraz z barankiem, pantera z koźlęciem razem leżeć będą, cielę i lew paść się będą społem i mały chłopiec będzie je poganiał. 7 Krowa i niedźwiedzica przestawać będą przyjaźnie, młode ich razem będą legały. Lew też jak wół będzie jadał słomę. 8 Niemowlę igrać będzie na norze kobry, dziecko włoży swą rękę do kryjówki żmii. 9 Zła czynić nie będą ani zgubnie działać po całej świętej mej górze, bo kraj się napełni znajomością Pana, na kształt wód, które przepełniają morze.
Powrót wygnańców
10 Owego dnia to się stanie: Korzeń Jessego stać będzie na znak dla narodów. Do niego ludy przyjdą po radę, i sławne będzie miejsce jego spoczynku*. 11 Owego dnia to się stanie: Pan podniesie po raz drugi rękę, aby wykupić Resztę swego ludu, która ocaleje, z Asyrii i z Egiptu, z Patros i z Kusz, z Elamu i Szinearu, z Chamat* i z wysp na morzu. 12 Podniesie znak dla pogan i zgromadzi wygnańców Izraela; pozbiera rozproszonych z Judy z czterech stron świata. 13 Wówczas ustąpi zazdrość Efraima i przeciwnicy Judy będą wytraceni. Efraim nie będzie więcej zazdrościł Judzie, a Juda nie będzie więcej trapił Efraima. 14 Napadną na tyły Filistynów, ku morzu, i razem obrabują mieszkańców na wschodzie: na Edom i Moab rozciągną swą władzę, i Ammonici będą im poddani. 15 A Pan osuszy odnogę Morza Egipskiego gwałtownym swym podmuchem i potrząśnie ręką na Rzekę, i rozdzieli ją na siedem odnóg, tak że ją przejść się da w sandałach. 16 Utworzy się droga dla Reszty Jego ludu, która przetrwa wygnanie w Asyrii, podobnie jak się to stało dla Izraela, kiedy ten wychodził z krainy egipskiej*.
Hymn dziękczynny
12 1 Ty* powiesz w owym dniu: Wychwalam Cię, Panie, bo rozgniewałeś się na mnie, lecz Twój gniew się uśmierzył i pocieszyłeś mię! 2 Oto Bóg jest zbawieniem moim! Będę miał ufność i nie ulęknę się, bo mocą moją i pieśnią moją jest Pan. On stał się dla mnie zbawieniem! 3 Wy zaś z weselem wodę czerpać będziecie ze zdrojów zbawienia. 4 Powiecie w owym dniu: Chwalcie Pana! Wzywajcie Jego imienia! Rozgłaszajcie Jego dzieła wśród narodów, przypominajcie, że wspaniałe jest imię Jego! 5 Śpiewajcie Panu, bo uczynił wzniosłe rzeczy! Niech to będzie wiadome po całej ziemi! 6 Wznoś okrzyki i wołaj z radości, mieszkanko Syjonu, bo wielki jest pośród ciebie Święty Izraela!»


Przypisy

6,1 - (Iz 6,1-12,6) - KSIĘGA EMMANUELA. - Prorocze mowy Izajasza z okresu wojny syro-efraimskiej (735/734), w których najważniejsze proroctwa dotyczą nadzwyczajnego mesjańskiego Chłopca, Emmanuela: por. Iz 7,14; Iz 8,8.10; Iz 9,1-6; Iz 11,1-10. "Króla Ozjasza" - tzn. w r. 739.
6,1 - KSIĘGA EMMANUELA. - Prorocze mowy Izajasza z okresu wojny syro-efraimskiej (', w których najważniejsze proroctwa dotyczą nadzwyczajnego mesjańskiego Chłopca, Emmanuela: por. Iz 7,14; Iz 8,8.10; Iz 9,1-6; Iz 11,1-10. "Króla Ozjasza" - tzn. w r. 739.
6,2 - Duchy niebieskie, w postaci ludzkiej ze skrzydłami, zakrywające sobie oblicze na znak czci dla Boga, pierwszy raz wzmiankowane w Biblii w związku z Bogiem; imię ich znaczy "ognisty", "palący". Może identyczne z cherubami na Arce Przymierza?
6,3 - Świętość Boga (por. Kpł 17-26) jest jednym z głównych tematów kazań Izajasza. Wymaga ona, by człowiek był oczyszczony z grzechów (stąd reakcja Izajasza i jego oczyszczenie w Iz 6,5-7) i aby uczestniczył w świętości Boga (por. Iz 1,26n; Iz 5,16n). To trzykrotne powtórzenie podjęte zostaje w Ap 4,8 i w liturgii kościelnej.
6,8 - Wiara i okazana gotowość do czynu u Izajasza, jak i u Abrahama, por. Rdz 12,1-7. Inaczej, bojaźliwie reagują: Mojżesz, Wj 4,10-12, i Jeremiasz, Jr 1,6.
6,10 - To zdanie, zacytowane w Mt 13,14n; Mk 4,12; J 20,40; Dz 28,26n; ma formę i myśl bardzo semicką. Nie znaczy ono, że Bóg wprost chce i sprawia opór (zaślepienie i głuchotę) Judejczyków, stawiany Jego Łasce, lecz że jest on przez Boga przewidziany, wchodzi w jego plany i dlatego nie powinien zniechęcać proroka. Semici przypisują zwykle wszystkie skutki wprost pierwszej przyczynie, Bogu, z pominięciem przyczyn drugorzędnych, które je bezpośrednio sprawiają.
6,13 - Tłum. przybliżone wg tekstu z Qumran.
7,1 - Wojna syro-efraimska za króla Achaza (',5">2 Krl 16,5-9.
7,3 - Symboliczne imię starszego syna Izajasza, które znaczy "Reszta powróci" lub "nawróci się", por. Iz 4,3n. "Wyższa Sadzawka": prawdopodobnie przy źródle Gichon w dolinie Cedronu. "Pole Folusznika" - nazwa wzięta być może od nazwiska osoby albo od prac zawodowych w owym miejscu wykonywanych tj. od folowania (zgęszczania tkaniny sukna i farbowania płócien).
7,8b - Tekst trudny. Wielu poprawia 65 na: "sześć albo pięć lat", uważając wyrażenie za ogólne. Damaszek został zburzony przez Asyryjczyków w roku 732, a Samaria w roku 721. Wtedy przestało istnieć królestwo północne Izraela, czyli Efraim.
7,9b - Wiara w Boga (temat ważny u Izajasza) wymaga całkowitej i wyłącznej ufności w Nim, z wykluczeniem szukania pomocy u ludzi; por. Iz 28,16; Iz 30,15; Jr 17,5; Ps 52[51],9.
7,14 - "Znak": jedno z głównych proroctw mesjańskich, wygłoszone przez Izajasza do króla Achaza w r. 734 przed Chr., zapowiadające dziewicze poczęcie i narodzenie Mesjasza, Jezusa Chrystusa, jak rozumie Ewangelia cytująca ten tekst w Mt 1,22n oraz cała tradycja Kościoła. Znak dany Achazowi obejmuje dziewicze narodzenie Mesjasza i okoliczności współczesne Izajaszowi, przedstawione w wizji i perspektywie proroczej jako okoliczności dzieciństwa Mesjasza; - "Oto Panna..." - Zachowujemy stary przekład z Wlg. Dosł. wg hebr.: "Oto panna brzemienna [jest] i rodzi syna, którego imię nazwie Emmanuel"; jeszcze lepiej: "poczęła i rodzi". - Hebr. alma[h] znaczy: młoda panna lub młoda kobieta zamężna, nie będąca jeszcze matką; wyraz ten podkreśla młodość osoby i normalnie suponuje dziewictwo. LXX oddaje je przez wyraz parthenos - dziewica, który podkreśla dziewictwo osoby (podobnie jak hebr. betula[h]); - "Emmanuel", imię symboliczne (por. Iz 1,26) znaczy "Bóg z nami" (por. Iz 8,8.10; Ps 46[45],8.12). - Interpretacja mesjańska tego proroctwa ma dziś dwie formy. Jedna, nowsza, rozumie i wyjaśnia je w sensie dosłownym o Ezechiaszu, którego miała wnet porodzić młoda małżonka króla Achaza, co miało być znakiem trwałości dynastii Dawidowej wg obietnicy Boga, zapisanej w 2Sm 7,1nn, a w sensie typicznym o Chrystusie, którego Ezechiasz sobą wprawdzie zapowiada, ale imię i przymioty Emmanuela absolutnie wykraczają poza syna Achaza. Druga, tradycyjna interpretacja odnosi tekst w sensie wyrazowym do Chrystusa, bo dowodzą tego: 1) Uroczysta forma proroctwa i podobne proroctwo w Mi 5,2; symboliczne imię Chłopięcia, a także wyłącznie jemu przysługujące i nadawane: tytuły, zalety i dary osobiste oraz przymioty jego królestwa, opisane w dalszych proroctwach izajańskich: Iz 8,8.10; Iz 9,1-6; Iz 11,1-9. 2) Zastosowanie tego proroctwa przez Mt 1,22n do narodzenia Chrystusa i spełnienie się na Chrystusie wg opowiadania Łk 1,1-2,52. 3) Świadectwo starych przekładów Pisma świętego, które tłum. Alma[h] wyrazami znaczącymi ściśle i wyłącznie "dziewica". 4) Tradycja starożydowska i chrześcijańska, przejawiająca się w przekładach Pisma św., w liturgii i w pismach Ojców Kościoła, doktorów i egzegetów aż po najnowsze czasy.
7,15 - "Śmietana i miód" (zob. Iz 7,22). Pokarm prosty, ale przez pasterzy bardzo ceniony. Jego obfitość w krainie jest znakiem dobrobytu mieszkańców i żyzności ziemi: por. Wj 3,8.17; Kpł 20,24; Jr 11,5; Jr 32,22. Dla rolników natomiast i dla mieszczan ten skromny pokarm jest znakiem zubożenia i niedostatku, w który popadli na skutek najazdu wroga.
7,16 - Tj. ziemie obu królestw Samarii i Syrii Damasceńskiej (Aramu).
7,17 - Ten i 20 w. zawiera glosę: "króla Asyrii", którą należy pominąć, mimo, że ją wykazują: hebr., gr., syr., VL i Wlg.
7,20 - "Rzeką" - hebr. ma tu glosę: "od króla asyryjskiego"; "obetnie" - zapowiedź uprowadzenia do niewoli.
7,22 - Obfitość tego pokarmu w zniszczonym kraju i w okresie nędzy ludności będzie stanowić tak dla ocalałych, jak i dla Emmanuela (wiersz 15) pożywienie wyśmienite i dostatnie.
8,1 - Napis i imię symboliczne, dane drugiemu synowi Izajasza (wiersz 3), znaczy: "Rychły-Łup-Bliska-Zdobycz".
8,3 - Żona proroka Izajasza.
8,6 - Jedyne źródło w Jerozolimie, znak Boskiej opieki, której trzeba całkowicie zawierzyć.
8,7 - Obraz inwazji asyryjskiej.
8,10 - Możliwy przekład: "przez wzgląd na Emmanuela".
8,14 - Tekst popr.; hebr.: "świątynią i kamieniem".
8,16 - Prorok wiąże sznurem i pieczętuje zwój papirusowy zawierający proroctwa i upomnienia dla narodu.
8,18 - Por. Iz 7,3; Iz 8,3n; Iz 1,26n.
8,19 - Prorok ironizuje z postępowania tych, którzy wolą pytać o radę raczej wywoływaczy duchów niż jego.
8,20 - Inni tłum.: "Biada, jeśli się nie mówi zgodnie z tym hasłem, przeciw któremu nie ma zaklęcia!"
8,21 - Podmiotem domyślnym jest człowiek wypędzony ze swego domu przez wojnę.
8,23a - Inni tłum.: "bo nie będzie ciemności, tam gdzie był ucisk", albo poprawiają na zdanie pytajne: "bo czyż nie ma ciemności tam, gdzie jest utrapienie?" wg Wlg: "a nie będzie mógł odlecieć z ucisku swego".
8,23b - Wiersz 8,23b tekstu hebr. stanowi 9,1 w Wlg; stąd liczenie wierszy Iz rodz. 9 jest w hebr. o jedną liczbę niższe niż w Wlg. Urywek ten zawiera ważne proroctwo mesjańskie o przyjściu i tytułach Mesjasza, napisane wnet po inwazji Tiglat-Pilesera III na królestwo izraelskie, w r. 732. We wstępie aluzja do tejże inwazji i deportacji mieszkańców Galilei na wygnanie. "Dzień Jahwe" przyniesie wygnańcom uwolnienie z niewoli i pokojową władzę królewskiego potomka, Emmanuela (por. Iz 7,14). Z przyjściem Chrystusa do Galilei spełniło się to proroctwo, które zresztą (Iz 8,23b-9,1) jest zacytowane w Mt 4,15n. "Kraina pogańska" - Galilea, tak nazwana, ponieważ ludność izraelska zmieszana była i współżyła z poganami.
9,2 - Popr. zamiast: "nie uczyniłeś wielkiego wesela" (Wlg).
9,3 - Aluzja do zwycięstwa Gedeona: por. Sdz 7,15-25.
9,5 - "Dziecię" - Emmanuel z Iz 7,14; Iz 8,8.10; czyli Mesjasz. "Przedziwny Doradca, Bóg Mocny, Odwieczny Ojciec, Książę Pokoju" - imię symboliczne (por. Iz 1,26n). Złożone z czterech tytułów, określających naturę i przymioty mesjańskiego Chłopca, Emmanuela: mądrość, boskość, wszechmoc, wieczność, pokojowe usposobienie. Tradycja chrześcijańska (liturgia Bożego Narodzenia) stosuje te tytuły do Chrystusa.
9,6 - Przymioty rządów i królestwa Mesjasza: powszechność, trwałość i wieczność; prawo, sprawiedliwość i pokój. Te cechy nie mogą przysługiwać żadnemu królowi ziemskiemu, lecz tylko Mesjaszowi. Por. Łk 1,32n.
9,7 - (Iz 9,7-10,4) - Poemat ten powstał w r. 735/734, skierowany przeciw Samarii i północnemu królestwu Izraela.
10,9 - Wyliczone są zdobyte miasta.
10,13 - Inni tłum.: "jak bawół" lub popr.: "w proch".
10,16 - Tekst wierszy 16-19 skażony. Być może, iż należy je czytać w tej kolejności: 16... 18bc; 17... 18a; 19.
10,21 - W hebr. brzmienie imienia syna Izajasza: Szear-Jaszub (por. Iz 7,3).
10,22 - Por. Rz 9,27.
10,26 - Por. Sdz 7,25; Wj 14,26nn.
10,28 - Poetycki opis najazdu Asyryjczyków na Judę i Jerozolimę od północy, być może najazdu Sennacheryba w r. 701.
11,1 - Słynny poemat mesjański łączący się z poprzednimi (Iz 7,14; Iz 8,23b-9,6), dopełniający istotnych rysów sylwetki Mesjasza. Będzie On królem z rodu Dawidowego, napełnionym pełnią darów Ducha Świętego, duchem prorockim; zaprowadzi wśród ludu: sprawiedliwość (por. Iz 1,26n; Iz 5,16n) i powszechny pokój jak w raju (por. Iz 42,1-7; Ps 72[71]).
11,1 - Pień Jessego = dom królewski Dawida; por. Jr 23,5n; Rz 1,3; Rz 15,12; Ap 22,16.
11,2 - Mesjasz będzie obdarzony w najwyższym stopniu Duchem Bożym, wylewanym na świętych i proroków ST, czyli będzie posiadał całą pełnię Jego darów i cnót (por. Mt 3,15n; Łk 4,1.18n; J 1,33n; J 14,16n; Dz 1,8n; Rz 5,5n). Pełnia darów Ducha Św. jest tu wyrażona przez trzy pary tychże. Liczba siedem darów Ducha Św., popularnie przyjęta w teologii i w liturgii, powstała stąd, że ostatni wyraz hebr. "bojaźń", powtórzony w wierszu 3, został oddany w LXX i Wlg dwoma różnymi słowami: bojaźń (wiersz 2) i pobożność (wiersz 3).
11,6 - (Iz 11,6-9) - stanowią uroczą sielankę, pod której obrazem kryje się głęboka nauka. Mesjasz przynosząc ludziom odpuszczenie grzechów, łaskę i świętość, przywróci pierwotną harmonię i pokój: Iz 2,4; Iz 9,4.6; Iz 32,17; Iz 60,17n; Iz 65,25; Jl 4,17; Am 9,13n; Mi 4,3; Mi 5,9n; So 3,13; Za 3,10; Za 9,10. Nowe przymierze jest przymierzem pokoju: por. Ez 34,25; Ps 72[71],3.7.
11,10 - Wlg: "i będzie grób jego sławny". Tradycyjna interpretacja tego wiersza wyjaśnia wyraz "korzeń Jessego" o Chrystusie (por. w. 1), a "miejsce spoczynku" o Jego grobie.
11,11 - Zob. Lb 13,21.
11,16 - Por. Wj 14,21n.
12,1 - Tj. Izrael.

Powiązane utwory

Oto Panna pocznie M. Prophette - Iz 7,14

Droga do Nieba - 1-głosowy

Jezus, Najwyższe imię Naida Hearn, Jim & Ann Mills - Iz 7,14;9,5

Exsultate Deo - 1-głosowy

Dziecię nam się narodziło Lucien Deiss, G. Klauza - Iz 9,1-6

Exsultate Deo - 1-głosowy

Zobacz rozdział