1 ¹ Widzenie* Izajasza, syna Amosa, które miał w sprawie Judy i Jerozolimy, w czasach królów judzkich: Ozjasza, Jotama, Achaza i Ezechiasza. ² Niebiosa, słuchajcie, ziemio, nadstaw uszu, bo Pan przemawia: «Wykarmiłem i wychowałem synów, lecz oni wystąpili przeciw Mnie. ³ Wół rozpoznaje swego pana i osioł żłób swego właściciela, Izrael na niczym się nie zna, lud mój niczego nie rozumie». ⁴ Biada ci, narodzie grzeszny, ludu obciążony nieprawością, plemię zbójeckie, dzieci wyrodne! Opuścili Pana, wzgardzili Świętym Izraela, odwrócili się wstecz. ⁵ Gdzie was jeszcze uderzyć, skoro mnożycie przestępstwa? Cała głowa chora, całe serce osłabłe; ⁶ od stopy nogi do szczytu głowy nie ma w nim części nietkniętej: rany i sińce i opuchnięte pręgi, nie opatrzone ani przewiązane, ni złagodzone oliwą*. ⁷ Kraj wasz spustoszony, wasze miasta ogniem spalone, cudzoziemcy tratują wam niwy na waszych oczach: spustoszenie jak po zagładzie Sodomy*. ⁸ Córa Syjonu ostała się jak chatka w winnicy, jak szałas w ogrodzie warzywnym, jak miasto oblężone. ⁹ Gdyby nam Pan Zastępów nie zostawił Reszty*, stalibyśmy się jak Sodoma, podobni bylibyśmy Gomorze. ¹⁰ Słuchajcie słowa Pańskiego, wodzowie sodomscy, daj posłuch prawu naszego Boga, ludu Gomory! ¹¹ * «Co mi po mnóstwie waszych ofiar? - mówi Pan. Syt jestem całopalenia kozłów i łoju tłustych cielców. Krew wołów i baranów, i kozłów mi obrzydła. ¹² Gdy przychodzicie, by stanąć przede Mną, kto tego żądał od was, żebyście wydeptywali me dziedzińce? ¹³ Przestańcie składania czczych ofiar! Obrzydłe Mi jest wznoszenie dymu; święta nowiu, szabaty, zwoływanie świętych zebrań... Nie mogę ścierpieć świąt i uroczystości. ¹⁴ Nienawidzę całą duszą waszych świąt nowiu i obchodów; stały Mi się ciężarem; sprzykrzyło Mi się je znosić! ¹⁵ Gdy wyciągniecie ręce, odwrócę od was me oczy. Choćbyście nawet mnożyli modlitwy, Ja nie wysłucham. Ręce wasze pełne są krwi. ¹⁶ Obmyjcie się, czyści bądźcie! Usuńcie zło uczynków waszych sprzed moich oczu! Przestańcie czynić zło! ¹⁷ Zaprawiajcie się w dobrem! Troszczcie się o sprawiedliwość*, wspomagajcie uciśnionego, oddajcie słuszność sierocie, w obronie wdowy stawajcie! ¹⁸ Chodźcie i spór ze Mną wiedźcie! - mówi Pan. Choćby wasze grzechy były jak szkarłat, jak śnieg wybieleją; choćby czerwone jak purpura, staną się jak wełna. ¹⁹ Jeżeli będziecie ulegli i posłuszni, dóbr ziemskich będziecie zażywać. ²⁰ Ale jeśli się zatniecie w oporze, miecz was wytępi». Albowiem usta Pańskie [to] wyrzekły. ²¹ Jakżeż to miasto wierne stało się nierządnicą? Syjon* był pełen rozsądku, sprawiedliwość w nim mieszkała, a teraz zabójcy! ²² Twe srebro żużlem się stało, wino twoje z wodą zmieszane. ²³ Twoi książęta zbuntowani, wspólnicy złodziei; wszyscy lubią podarki, gonią za wynagrodzeniem. Nie oddają sprawiedliwości sierocie, sprawa wdowy nie dociera do nich. ²⁴ Przeto [taka jest] wyrocznia Pana, Boga Zastępów, Wszechwładcy Izraela; «Ach! uraduję się kosztem moich wrogów, pomszczę się na mych nieprzyjaciołach. ²⁵ Obrócę rękę moją na ciebie, wypalę do czysta twą rudę i usunę cały twój ołów. ²⁶ Przywrócę twoich sędziów jak dawniej, i twoich radnych jak na początku. Wówczas cię nazwą: Miastem Sprawiedliwości*, Grodem Wiernym*». ²⁷ Syjon okupi się poszanowaniem prawa, a jego nawróceni sprawiedliwością. ²⁸ Buntownicy zaś i grzesznicy razem będą starci, a odstępujący od Pana wyginą. ²⁹ Zaiste, wstyd wam będzie z powodu terebintów, któreście umiłowali, zarumienicie się wobec gajów, któreście obrali sobie. ³⁰ Bo będziecie jak terebint ze zwiędłym listowiem i jak ogród, w którym nie ma wody. ³¹ I stanie się mocarz podpałką, a dzieło jego iskrą. Zapłoną razem oboje, a nikt nie ugasi.
2 ¹ Widzenie Izajasza, syna Amosa, dotyczące Judy i Jerozolimy: ² * Stanie się na końcu czasów, że góra świątyni Pańskiej stanie mocno na wierzchu gór i wystrzeli ponad pagórki. Wszystkie narody do niej popłyną, ³ mnogie ludy pójdą i rzekną: «Chodźcie, wstąpmy na Górę Pańską do świątyni Boga Jakubowego! Niech nas nauczy dróg swoich, byśmy kroczyli Jego ścieżkami. Bo Prawo wyjdzie z Syjonu i słowo Pańskie - z Jeruzalem». ⁴ On będzie rozjemcą pomiędzy ludami i wyda wyroki dla licznych narodów. Wtedy swe miecze przekują na lemiesze, a swoje włócznie na sierpy. Naród przeciw narodowi nie podniesie miecza, nie będą się więcej zaprawiać do wojny. ⁵ Chodźcie, domu Jakuba, postępujmy w światłości Pańskiej! ⁶ Zaiste, odrzuciłeś Twój lud, dom Jakuba, bo pełen jest wróżbitów* i wieszczków jak Filistyni; na zgodę uderza w ręce cudzoziemców. ⁷ Kraj jego pełen jest srebra i złota, a skarby jego są niezliczone. Kraj jego pełen jest koni, a wozy jego nieprzeliczone. ⁸ Kraj jego pełen jest bożyszczy... [Oni] wielbią rąk swoich dzieło, które wykonały ich palce. ⁹ Poniżył się człowiek, upodlił śmiertelny; nie przebaczaj im! ¹⁰ Wejdź między skały, ukryj się w prochu ze strachu przed Panem, przed blaskiem Jego majestatu, kiedy powstanie, by przerazić ziemię*. ¹¹ Wyniosłe oczy człowieka się ukorzą i duma ludzka będzie poniżona. Sam tylko Pan się wywyższy dnia owego. ¹² Albowiem dzień Pana Zastępów nadejdzie przeciw wszystkim pysznym i nadętym i przeciw wszystkim hardym, by się ukorzyli, ¹³ przeciw wszystkim cedrom Libanu, wysoko się wzbijającym, i przeciw wszystkim dębom Baszanu, ¹⁴ przeciw wszystkim górom niebotycznym i przeciw wszystkim pagórkom wyniosłym, ¹⁵ przeciw każdej wieży strzelistej i przeciw wszystkim murom obronnym, ¹⁶ przeciw wszystkim okrętom Tarszisz i przeciw wszystkim statkom zbytkownym. ¹⁷ Wtedy pycha człowieka będzie poniżona, a upokorzona ludzka wyniosłość. Sam tylko Pan się wywyższy dnia owego, ¹⁸ posągi zaś bożków całkowicie znikną. ¹⁹ Wtedy wejdą do jaskiń skalnych i do jam podziemnych ze strachu przed Panem, przed blaskiem Jego majestatu, kiedy powstanie, by przerazić ziemię. ²⁰ Owego dnia człowiek wyrzuci kretom i nietoperzom bożki swe srebrne i bałwany złote, zrobione po to, by im cześć oddawał, ²¹ gdy wejdzie między rozpadliny skalne i w szczeliny opoki ze strachu przed Panem, i przed blaskiem Jego majestatu, kiedy powstanie, by przerazić ziemię. ²² Zaniechajcie człowieka, który ledwie dech ma w nozdrzach. Bo na ile go ocenić?
3 ¹ Zaiste, oto Pan, Pan Zastępów odejmie Jerozolimie i Judzie wszelką podporę - cały zapas chleba i cały zapas wody - ² mocarza i wojownika, sędziego i proroka, i wieszczka i starszego, ³ pięćdziesiątnika i magnata, radnego i biegłego w magii, i znającego czary. ⁴ «Książętami ustanowię im chłopców, młokosy będą panować nad nimi». ⁵ Ludzie gnębić będą jeden drugiego i przyjaciel przyjaciela. Wyrostek sponiewiera starca, i prostak dostojnika. ⁶ Toteż uchwyci się jeden swego brata w ojcowskim domu: «Ty masz płaszcz, bądź naszym wodzem; weźmijże w ręce tę ruinę!» ⁷ Ten zaś się podniesie owego dnia mówiąc: «Nie jestem lekarzem. W mym domu nie ma chleba ni szaty. Nie czyńcie mnie wodzem ludu!» ⁸ Zaiste Jeruzalem upada i Juda się wali, bo przeciw Panu są ich słowa i czyny, by oczy Jego chwały obrażać. ⁹ Stronniczość ich świadczy przeciw nim, jak Sodoma ogłaszają swój grzech, nie ukrywają [go]. Biada im, bo sami sobie gotują nieszczęście. ¹⁰ Szczęśliwy sprawiedliwy, bo pozyska dobro; zażywać będzie owocu swych czynów. ¹¹ Biada złemu, bo odbierze zło; bo według czynów jego rąk mu odpłacą. ¹² Ach, mój lud! Młokos go ciemięży i kobiety nim rządzą*. Ludu mój! Przywódcy twoi cię zwodzą, i burzą drogę, którą kroczysz, ¹³ Pan powstał, by wszcząć rozprawę, stoi, by toczyć spór ze swoim ludem. ¹⁴ Pan wchodzi na rozprawę ze starszymi swego ludu i z jego książętami: «To wyście spustoszyli winnicę, coście biednemu zrabowali, jest w waszych domach. ¹⁵ Jakim prawem uciskacie mój lud i przygnębiacie oblicza ubogich?» Wyrocznia Pana, Boga Zastępów. ¹⁶ Pan powiedział: «Ponieważ się wbiły w pychę córki syjońskie, ponieważ chodzą wyciągając szyję i rzucając oczami, ponieważ chodzą wciąż drepcząc i dzwonią brząkadełkami u swych nóg, ¹⁷ przeto Pan sprawi, że wyłysieją czaszki córek syjońskich, Pan obnaży ich skronie». ¹⁸ W owym dniu usunie Pan ozdobę brząkadeł u trzewików, słoneczka i półksiężyce, ¹⁹ kolczyki, bransolety i welony, ²⁰ diademy, łańcuszki u nóg i wstążki, flaszeczki na wonności i amulety, ²¹ pierścionki i kółka do nosa, ²² drogie suknie, narzutki i szale, torebki ²³ i zwierciadełka, cienką bieliznę, zawoje i letnie sukienki. ²⁴ I będzie: zamiast wonności - zaduch, zamiast paska - powróz, miast uczesanych kędziorów - łysina, miast wykwintnej szaty - ciasny wór, zamiast krasy - wypalone piętno. ²⁵ Twoi* ludzie polegną od miecza i twoi rycerze na wojnie. ²⁶ Jękną jej bramy i okryją się żałobą; a spustoszona na ziemi usiądzie.
4 ¹ Siedem niewiast uchwyci się jednego mężczyzny w ów dzień, mówiąc: «Swój chleb będziemy jadły i we własną odzież się ubierały. Dozwól nam tylko nosić twoje imię. Odejmij nam hańbę»*. ² * W owym dniu Odrośl Pana* stanie się ozdobą i chwałą, a owoc ziemi przepychem i krasą dla ocalałych z Izraela. ³ I będzie tak: Ten, kto pozostał żywy na Syjonie, i który się ostał w Jeruzalem, każdy będzie nazwany świętym i wpisany do [Księgi] Życia w Jeruzalem. ⁴ Gdy Pan obmyje brud Córy Syjońskiej i krew rozlaną oczyści wewnątrz Jeruzalem tchnieniem sądu i tchnieniem pożogi, ⁵ wtedy Pan przyjdzie [spocząć] na całej przestrzeni góry Syjonu i na tych, którzy się tam zgromadzą, we dnie jak obłok z dymu, w nocy jako olśniewający płomień ognia. Albowiem nad wszystkim Chwała [Pańska] będzie osłoną ⁶ i namiotem, by za dnia dać cień przed skwarem, ucieczkę zaś i schronienie przed nawałnicą i ulewą.
5 ¹ Chcę zaśpiewać memu Przyjacielowi* pieśń o Jego miłości ku swojej winnicy! Przyjaciel mój miał winnicę na żyznym pagórku. ² Otóż okopał ją i oczyścił z kamieni i zasadził w niej szlachetną winorośl; pośrodku niej zbudował wieżę, także i tłocznię w niej wykuł. I spodziewał się, że wyda winogrona, lecz ona cierpkie wydała jagody. ³ «Teraz więc, o mieszkańcy Jeruzalem i mężowie z Judy, rozsądźcie, proszę, między Mną a między winnicą moją. ⁴ Co jeszcze miałem uczynić winnicy mojej, a nie uczyniłem w niej? Czemu, gdy czekałem, by winogrona wydała, ona cierpkie dała jagody? ⁵ Więc dobrze! Pokażę wam, co uczynię winnicy mojej: rozbiorę jej żywopłot, by ją rozgrabiono; rozwalę jej ogrodzenie, by ją stratowano. ⁶ Zamienię ją w pustynię, nie będzie przycinana ni plewiona, tak iż wzejdą osty i ciernie. Chmurom zakażę spuszczać na nią deszcz». ⁷ Otóż winnicą Pana Zastępów jest dom Izraela, a ludzie z Judy szczepem Jego wybranym. Oczekiwał On tam sprawiedliwości, a oto rozlew krwi, i prawowierności, a oto krzyk grozy. ⁸ Biada tym, którzy przydają dom do domu, przyłączają rolę do roli, tak iż nie ma wolnego miejsca; i wy sami mieszkacie w środku kraju. ⁹ Do moich uszu dotarł głos Pana Zastępów: «Na pewno wiele domów ulegnie ruinie: wspaniałe i wygodne - będą bez mieszkańców! ¹⁰ Bo dziesięć morgów winnicy dadzą jeden bat, a chomer ziarna wyda jedną efę». ¹¹ Biada tym, którzy rychło wstając rano szukają sycery, zostają do późna w noc, [bo] wino ich rozgrzewa. ¹² Nic, tylko harfy i cytry, bębny i flety, i wino na ich ucztach. O sprawę Pana nie dbają ani nie baczą na dzieła rąk Jego. ¹³ Przeto lud mój pójdzie w niewolę, przez brak rozumu: jego dostojnicy pomrą z głodu, a jego pospólstwo wyschnie z pragnienia. ¹⁴ *... Tak, Szeol rozszerzył swą gardziel, rozwarł swą paszczę nadmiernie; wpada doń tłum miasta wspaniały i wyjący z uciechy. ¹⁵ Poniżony będzie śmiertelnik, upokorzony człowiek, a oczy dumnych będą spuszczone. ¹⁶ Pan Zastępów przez sąd się wywyższy, Bóg Święty przez sprawiedliwość okaże swą świętość*. ¹⁷ Paść się będą baranki jak na swym pastwisku, i tłuste koziołki żer znajdą w ruinach. ¹⁸ Biada tym, którzy na postronkach od wołu ciągną nieprawości i na powrozach uprzęży swe grzechy! ¹⁹ Tym, którzy mówią: «Prędzej! Niech przyspieszy On swe dzieło, byśmy zobaczyli, niech się zbliżą i urzeczywistnią zamiary Świętego Izraelowego, abyśmy je poznali!» ²⁰ Biada tym, którzy zło nazywają dobrem, a dobro złem, którzy zamieniają ciemności na światło, a światło na ciemności, którzy przemieniają gorycz na słodycz, a słodycz na gorycz! ²¹ Biada tym, którzy się uważają za mądrych i są sprytnymi we własnym mniemaniu! ²² Biada tym, którzy są bohaterami w piciu wina i dzielni w mieszaniu sycery. ²³ Tym, którzy za podarek uniewinniają winnego, a sprawiedliwego odsądzają od prawa. ²⁴ Przeto jak słomę pożera język ognisty, a siano znika w płomieniu, tak korzeń ich będzie zgnilizną, a kiełek ich jak pył porwany się wzniesie, bo odrzucili Prawo Pana Zastępów i wzgardzili tym, co mówił Święty Izraela. ²⁵ Dlatego się rozpalił gniew Pana przeciw swojemu ludowi, wyciągnął na niego rękę, by wymierzyć cios, aż góry zadrżały. Ich trupy jak gnój zaległy środek ulic. Mimo wszystko gniew Jego się nie uśmierzył, i ręka Jego jest dalej wyciągnięta. ²⁶ On zatknie chorągiew dla dalekiego narodu i gwizdem wezwie go z krańców ziemi - i oto on przyjdzie rączy i lekki. ²⁷ Nie ma w nim słabego ani zmęczonego, nikt nie drzemie ani nie śpi, nikt nie odpina pasa ze swych bioder ani nie ma rozerwanego rzemyka u trzewików. ²⁸ Strzały jego ostre i każdy łuk napięty; kopyta jego koni są jak krzemień, koła jego rydwanów pędzą jak huragan. ²⁹ Jego ryk jest jakby lwicy, on ryczy jak lwiątka. Wydaje pomruk, porywa swą zdobycz i umyka, a nikt mu jej nie wyrwie. ³⁰ Szum przeciw niemu powstanie w ów dzień jakby szum morza. Wtedy spojrzymy na ziemię: a oto przerażające ciemności, światłość się od chmur przyćmiła.