Iz 31,1-35,10

KSIĘGA GRÓŹB
MOWY PRZECIW SAMARII, JEROZOLIMIE I NARODOM POGAŃSKIM
Przeciw Egiptowi
31 1 Biada tym, którzy zstępują do Egiptu po pomoc, pokładają nadzieję w koniach, mają ufność w mnóstwie rydwanów oraz w bardzo wielkiej sile jazdy, a nie pokładają ufności w Świętym Izraela ani się nie radzą Pana. 2 A przecież On również potrafi sprowadzić niedolę; On słów swoich nie cofa, powstanie przeciw domowi złoczyńców i przeciw pomocy dla źle postępujących. 3 Egipcjanie to ludzie, a nie Bóg; ich konie to ciało, a nie duch! Gdy Pan wyciągnie rękę, runie wspomożyciel, upadnie wspomagany, i zginą oni wszyscy razem.
Przeciw Asyrii
4 Albowiem Pan tak powiedział do mnie: Podobnie jak lew albo lwiątko pomrukuje nad swą zdobyczą: gdy przeciw niemu zbierze się tłum pasterzy, on się nie lęka ich krzyku ani się nie płoszy ich hałasem, tak Pan Zastępów zstąpi do boju na górze Syjon i na jego pagórku. 5 Jak ptaki latające, tak Pan Zastępów osłoni Jeruzalem, osłoni i ocali, oszczędzi i wyzwoli. 6 Dzieci Izraela, wróćcie do Tego, od którego odstępstwo oddziela was głęboko. 7 Zaiste, owego dnia każdy porzuci swe bożki srebrne i bożyszcza złote, które wam zrobiły grzeszne wasze ręce. 8 Nie od ludzkiego miecza padnie Aszszur, pochłonie go miecz nie człowieczy. Jeśli ucieknie przed mieczem, kwiat jego wojska pójdzie pod jarzmo. 9 Twierdza jego podda się w przestrachu i dowódcy jego załamią się przed znakiem [zwycięzcy]. Wyrocznia Pana, który ma ogień na Syjonie i piec swój w Jeruzalem*.
Sprawiedliwy król mesjański*
32 1 Oto król będzie panował sprawiedliwie i książęta rządzić będą zgodnie z prawem; 2 każdy będzie jakby osłoną przed wichrem i schronieniem przed ulewą, jak strumienie wody na suchym stepie, jak cień olbrzymiej skały na spieczonej ziemi. 3 Wówczas nie będą przyćmione oczy patrzących, uszy słuchających staną się uważne. 4 Serca nierozważnych zrozumieją wiedzę, a język jąkałów przemówi wyraźnie. 5 Nie będzie już głupi zwany szlachetnym, ani krętacz mieniony wielmożnym.
Kontrast między głupim a szlachetnym
6 Bo głupi wygłasza niedorzeczności i jego serce obmyśla nieprawość, żeby się dopuszczać bezbożności i głosić błędy o Panu, żeby żołądek głodnego pozostawić pusty i spragnionego pozbawić napoju. 7 Co do krętacza, to złe są jego krętactwa; knuje on podstępne sposoby, by zgubić biednych słowami kłamstwa, chociaż ubogi udowodni swe prawo. 8 Szlachetny zaś człowiek zamierza rzeczy szlachetne i trwa statecznie w szlachetnym działaniu.
Do bezmyślnych kobiet
9 Kobiety beztroskie, wstańcie, słuchajcie mego głosu! Dziewczęta zbyt pewne siebie, dajcie posłuch mej mowie! 10 Za rok i kilka dni zadrżycie, pewne siebie, bo winobranie się skończyło, zbiorów już nie będzie. 11 Lękajcie się, beztroskie! Zadrżyjcie, pewne siebie! Rozbierzcie się i obnażcie, przepaszcie [worem] biodra! 12 Bijcie się w piersi nad losem pól rozkosznych, nad owocodajną winnicą; 13 nad ziemią mojego ludu, gdzie wschodzą ciernie i głogi, nad wszystkimi domami radości, nad wesołym miastem. 14 Bo pałac jest opustoszały, hałaśliwe miasto wyludnione; Ofel* i Strażnica* stały się jaskiniami na zawsze: uciechą dzikich osłów, pastwiskiem stad.
Zbawienie od Pana*
15 Wreszcie zostanie wylany na nas Duch z wysokości*. Wtedy pustynia stanie się sadem, a sad za las uważany będzie. 16 Na pustyni osiądzie prawo, a sprawiedliwość zamieszka w sadzie. 17 Dziełem sprawiedliwości będzie pokój, a owocem prawa - wieczyste bezpieczeństwo. 18 Lud mój mieszkać będzie w stolicy pokoju, w mieszkaniach bezpiecznych, w zacisznych miejscach wypoczynku, 19 choćby las został powalony, a miasto było bardzo poniżone*. 20 Szczęśliwi! Wy siać będziecie nad każdą wodą, puszczając wolno woły i osły.
Pieśń ufności w Bogu
33 1 Biada ci, łupieżco*, tyś sam nie złupiony, i tobie, grabieżco, sameś nie ograbiony! Kiedy skończysz łupić, wtedy ciebie złupią, gdy grabież zakończysz, ograbią też ciebie. 2 Panie, zmiłuj się nad nami, w Tobie mamy nadzieję! Bądź naszym ramieniem każdego poranka i naszym zbawieniem w czas ucisku. 3 Na głos Twej groźby uciekają ludy, gdy się podniesiesz, pierzchają narody. 4 Zbierać będą łupy, jak się zbiera szarańczę, rzucać się na nie jak mrowie koników polnych. 5 Ponad wszystkim jest Pan, bo mieszka na wysokości! Napełni On Syjon prawem i sprawiedliwością. 6 I zawita trwały pokój w jego czasach. Zasobem sił zbawczych - mądrość i wiedza, jego skarbem jest bojaźń Pańska*.
Boże działanie
7 Oto wysłani na zwiady* wołają z zewnątrz, płaczą gorzko wysłannicy pokoju. 8 Opustoszały drogi, przechodniów zabrakło na ścieżkach. Wróg zerwał układy, odrzucił świadków, nie zważał na nikogo. 9 Kraj ma żałosny wygląd, marnieje; Liban przestał się zielenić, obumiera; Saron - podobny do pustyni, a Baszan i Karmel są ogołocone. 10 «Teraz powstanę - mówi Pan - teraz się podniosę, teraz stanę wysoko. 11 Poczniecie siano, zrodzicie słomę, me tchnienie jak ogień was pożre. 12 Staną się ludy wypalonym wapnem, jak ścięte ciernie w ogniu spłoną. 13 Słuchajcie, najdalsi, co uczyniłem, poznajcie, najbliżsi, mą siłę!» 14 Grzesznicy na Syjonie się zlękli, bezbożnych chwyciło drżenie: «Kto z nas wytrzyma przy trawiącym ogniu? Kto z nas wytrwa wobec wieczystych płomieni?» 15 Ten, kto postępuje sprawiedliwie i kto mówi uczciwie, kto odrzuca zyski bezprawne, kto się wzbrania dłońmi przed wzięciem podarku, kto zatyka uszy, by o krwi nie słuchać, kto zamyka oczy, by na zło nie patrzeć - 16 ten będzie mieszkał na wysokościach, twierdze na skałach będą jego schronieniem; dostarczą mu chleba, wody mu nie zbraknie.
Chwalebna przyszłość
17 Oczy twe ujrzą króla w całej jego krasie, zobaczą krainę bardzo rozległą. 18 Serce twe grozę będzie wspominać: «Gdzie ten, co liczył? Gdzie ten, co ważył? Gdzie ten, co spisywał twierdze?»* 19 Nie ujrzysz już ludu zuchwałego, ludu o niewyraźnej mowie, nie do uchwycenia uchem, o bełkotliwym i niezrozumiałym języku. 20 Patrz na Syjon, miasto naszych świąt! Twe oczy oglądać będą Jeruzalem, siedzibę bezpieczną, namiot nieprzenośny, którego kołków nie wyrwą nigdy ani się żaden jego powróz nie urwie. 21 Bo właśnie tam mamy Pana potężnego, zamiast rzek o szerokich odnogach. Nie dotrze tam* okręt poruszany wiosłami ani się okazalszy statek nie przeprawi: 23a jego liny obwisną, nie utrzymają prosto swego masztu, nie rozwiną żagla*. 22 Albowiem Pan jest naszym sędzią, Pan naszym prawodawcą, Pan naszym królem! On nas zbawi! 23b Wtedy rozdzielą łup ogromny, chromi zagrabią zdobycz. 24 Żaden mieszkaniec nie powie: «Jestem chory». Lud, który mieszka w Jeruzalem, dostąpi odpuszczenia swoich nieprawości.
Zagadka Edomitów typem kary narodów*
34 1 Przystąpcie, narody, by słuchać! I wy, ludy, natężcie uwagę! Niech słucha ziemia i wszystko, co ją napełnia, świat i wszystko, co na nim wyrasta! 2 Bo Pan kipi gniewem na wszystkich pogan i wrze z oburzenia na wszystkie ich wojska. Przeznaczył je na zagładę, na rzeź je wydał. 3 Zabici ich leżą porzuceni, rozchodzi się zaduch z ich trupów; od krwi ich rozmiękły góry, 4 całe wojsko niebieskie topnieje. Niebiosa zwijają się jak zwój księgi, wszystkie ich zastępy opadają, jak opada listowie z winnego krzewu i jak opadają liście z drzewa figowego. 5 Zaiste, mój miecz upoił się na niebiosach; oto spadnie na Edom, na lud, który przeznaczyłem na potępienie. 6 Miecz Pana* spłynął krwią, pokryty jest tłuszczem, krwią jagniąt i kozłów, tłuszczem nerek baranich. Bo Pan święci ofiarę w Bosra, wielką rzeź obrzędową w kraju Edomitów. 7 Jak bawoły ludy padają, i naród mocarzy - jak woły. Ich ziemia opiła się krwią, proch jej nasiąknął tłuszczem. 8 Bo to dla Pana dzień pomsty, rok odwetu dla Obrońcy Syjonu. 9 Potoki Edomu obrócą się w smołę, a proch jego w siarkę; ziemia jego stanie się smołą płonącą*. 10 Nie zagaśnie ni w nocy, ni w dzień, jej dym wznosić się będzie ciągle*. Kraj pozostanie opustoszały z pokolenia w pokolenie, po wiek wieków nikt go nie przemierzy. 11 Pelikan i jeż go posiądą, puchacz i kruk go zamieszkają; Pan rozciągnie nad nim sznur nicości i ołowianki opustoszenia*. 12 <Kozły się w nim zadomowią>*. Nie będzie jego dostojników ani królestwa tam nie obwołają, wszyscy jego książęta będą niczym. 13 Ciernie wyrosną w jego pałacach, pokrzywy i osty w jego warowniach; będzie to nora szakali, dziedziniec strusich samic. 14 Zdziczałe psy spotkają się z hienami i kozły będą się przyzywać wzajemnie; co więcej, tam Lilit* przycupnie i znajdzie sobie zacisze na spoczynek. 15 Tam się wąż gnieździć będzie i znosić jaja, wysiadywać młode i zgarniać je pod swój cień. Tam i sępy się zlecą, nie będą patrzeć szukając jeden drugiego. 16 Szukajcie w księdze Pańskiej i odczytajcie: Ani jednego z nich nie zabraknie!* - Bo usta Jego, one rozkazały, i Duch Jego, On je zgromadził. 17 On też rzucił im los i Jego ręka podzieliła im ziemię sznurem mierniczym; na wieki będą ją dziedziczyli, mieszkać w niej będą z pokolenia w pokolenie.
Sąd Boży wybawieniem Izraela
35 1 Niech się rozweselą pustynia i spieczona ziemia*, niech się raduje step i niech rozkwitnie! 2 Niech wyda kwiaty jak lilie polne, niech się rozraduje, skacząc i wykrzykując z uciechy. Chwałą Libanu ją obdarzono, ozdobą Karmelu i Saronu. Oni zobaczą* chwałę Pana, wspaniałość naszego Boga. 3 Pokrzepcie ręce osłabłe, wzmocnijcie kolana omdlałe! 4 Powiedzcie małodusznym: «Odwagi! Nie bójcie się! Oto wasz Bóg, oto - pomsta; przychodzi Boża odpłata; On sam przychodzi, by zbawić was». 5 Wtedy przejrzą oczy niewidomych i uszy głuchych się otworzą. 6 Wtedy chromy wyskoczy jak jeleń i język niemych wesoło krzyknie. Bo trysną zdroje wód na pustyni i strumienie na stepie; 7 spieczona ziemia zmieni się w pojezierze, spragniony kraj w krynice wód; badyle w kryjówkach, gdzie legały szakale - na trzcinę z sitowiem. 8 Będzie tam droga czysta, którą nazwą Drogą Świętą. Nie przejdzie nią nieczysty, <gdy odbywa podróż>, i głupi nie będą się tam wałęsać. 9 Nie będzie tam lwa, ni zwierz najdzikszy nie wstąpi na nią ani się tam znajdzie, ale tamtędy pójdą wyzwoleni. 10 Odkupieni przez Pana powrócą, przybędą na Syjon z radosnym śpiewem, ze szczęściem wiecznym na twarzach: osiągną radość i szczęście, ustąpi smutek i wzdychanie.


Przypisy

31,9 - Prawdopodobnie aluzja do ołtarza w świątyni i do symbolicznej nazwy Uruel (por. Iz 29,1) albo do Tofet, symbolu zniszczenia nieprzyjaciół (por. Iz 30,33).
32,1 - Por. Iz 11,3nn. Św. Hieronim odnosi ten tekst do Chrystusa i Apostołów.
32,14 - "Ofel", część wschodniego wzgórza Jerozolimy, gdzie stał pałac królewski. "Strażnica", niepewne znaczenie, raz tylko użyte w ST; chodzi o jakąś zamkową wieżę wartowniczą.
32,15 - Poemat przepowiadający odnowienie kraju i narodu izraelskiego po powrocie z niewoli babilońskiej.
32,15 - "Duch z wysokości" - twórcze tchnienie Pana porządkujące i odnawiające świat materialny i duchowy przez swój dobroczynny wpływ; podobnie stwarzało wszechświat: Iz 44,3 (por. Rdz 1,2; Hi 27,3; Hi 33,4; Ps 33[32],6; Ps 104[103],30).
32,19 - Cały wiersz trudny: albo nie na swoim miejscu, albo glosa. Wg Wlg: "A grad będzie padał przy obalaniu lasu, a miasto w upadku upadnie". Jeżeli wiersz odnosi się nie do Jerozolimy po jej zburzeniu, na co zdaje się wskazywać kontekst, lecz do Asyrii, to lasem jest Asyria, gradem sąd Boży nad nią i kara, a miastem Niniwa.
33,1 - Tu prawdopodobnie Asyria.
33,6 - Tekst skażony. Syr. i Wlg idą wierniej za tekstem hebr.: "I będzie wiara (raczej "trwałość") za czasów twoich, bogactwa zbawienia, mądrość i umiejętność, bojaźń Pańska ta jest skarbem jego". Należy poprawić hebr. "twoich" na "jego". Zaimki: "twoich" i "jego" odnoszą się do Syjonu. Albo też zamiast "czasów" czytać "Twoich przykazań", odnosząc je do Boga: "I będzie trwałość Twoich przykazań" lub "pewność Twoich przykazań".
33,7 - Inni popr.: "mieszkańcy Ariela", tj. Jerozolimy (Iz 29,1). Aluzja do poselstwa wysłanego przez króla Ezechiasza do Sennacheryba w r. 701 pod Lakisz, w celu wszczęcia rokowań pokojowych za cenę dużego okupu. Choć zrazu król asyryjski dumnie odrzucił poselstwo (por. Iz wiersz 8; 2 Krl 18,14-16), to jednak później przyjął rokowania i okup, odstąpił od oblężenia Jerozolimy i wycofał się z królestwa judzkiego. Grały tu rolę także inne przyczyny; por. Iz 37,8.33-37; 2 Krl 19,8n.32-36.
33,18 - "Ten, co liczył", tj. sekretarz. "Ten, co ważył" srebro lub złoto jako artykuł płatniczy, poborca podatków lub okupu. "Ten, co spisywał" - może nadzorca lub spisujący zamki judzkie, które się poddały najeźdźcy (Sennacherybowi w r. 701?, Nabuchodonozorowi w r. 586?).
33,21 - Tekst niepewny. "Tam" lub "tamtędy", tj. do Jerozolimy i Syjonu. Myśl jest następująca: W Jerozolimie Bóg objawia swą moc i opiekę nad Izraelem. Bóg wszechmocny stanowi dostateczną obronę i bezpieczeństwo dla Świętego Miasta. Bóg mu zastępuje to, czym dla innych miast są obronne fosy, sieć kanałów i rzeki, po których mogą krążyć wielkie okręty wojenne. Żadna flota nieprzyjacielska tam nie przejdzie ani nie zagrozi miastu, nad którym czuwa Bóg. Wiersz 21cd zawiera alegorię nieprzyjaciół Bożego miasta i ludu. Dalszy ciąg tej alegorii jest w wierszu 23ab. Dlatego trzeba wiersz 23ab czytać zaraz po wierszu 21.
33,23a - Tekst nie na swoim miejscu. Inni wolą czytać w. 22 po w. 24.
34,1 - Poemat o charakterze apokaliptycznym.
34,6 - Przenośnia oznaczająca karę Bożą, w tym wypadku zesłaną na Edomitów.
34,9 - Aluzja do kary Sodomy i Gomory (por. Rdz 19,24).
34,10 - Por. Ap 14,11; Ap 19,3.
34,11 - Tu oba narzędzia miernicze mają znaczenie przenośne nicości i próżni, opustoszenia, z aluzją do pierwotnego chaosu (zob. Rdz 1,2).
34,12 - Zdanie dodane za LXX.
34,14 - Demon żeński ("strzyga"), przebywający w ruinach wg wierzeń ludowych i mitologicznych na Wschodzie.
34,16 - W hebr. dodano: "Jeden drugiego nie będzie szukał". Glosa.
35,1 - To Palestyna, lub ściślej, kraina judzka.
35,2 - Mieszkańcy Palestyny, Izraelici.

Zobacz rozdział