Przypisy

1,1 - "Słowo" - druga Osoba Trójcy Przenajświętszej. Zob. Wstęp; "u Boga" - tylko taki przekład jest odpowiednikiem hellenistycznego zwrotu tu użytego.
1,3 - Niektórzy łączą ten stych w jedno zdanie z 4a: "Co się stało, w Nim było życiem."
1,4 - "Życie": Słowo, Syn Ojca, zawiera w sobie pełnię życia (J 3,14; J 17,2), samo jest życiem (J 11,24; J 14,6; 1 J 1,1) i jako takie jest także źródłem życia przyrodzonego i nadprzyrodzonego dla każdego człowieka; "światłością": Słowo, na podobieństwo światła, prowadzi ludzi do Boga i udziela im szczęścia, życia, zbawienia wiecznego (J 3,19; J 9,35-39; J 12,35n.46; por. Dz 5,20). Por. Prz 4,1.18n; Iz 9,1; Iz 45,7; Łk 1,79. Światłość ta przezwycięży ciemności (J 8,12; J 12,46).
1,6 - Za życia Ewangelisty rozpowszechniały się błędne przekonania, jakoby obiecanym Mesjaszem, był właśnie Jan Chrzciciel. Natchniony Autor odrzuca je (por. J 1,15.19-34; J 3,22n; Mt 3,1nn; Łk 1,5nn.57nn).
1,9 - Ostatnie zdanie poboczne można odnieść bądź do człowieka, bądź do światłości, co jest bardziej prawdopodobne.
1,10 - "Świat" w ST oznacza przede wszystkim tych ludzi, którzy zostają we wrogim stosunku do Boga i Jego przykazań; "nie poznał" - w terminologii semickiej, zwłaszcza Janowej, "poznać" oznacza nie tyle akt umysłu, ile zmianę całej moralnej postawy człowieka wobec miłującego Boga, który mu się objawia (J 8,32.55; J 10,14; J 16,3; J 17,3; 1 J 2,4; 1 J 4,8; por. Jr 22,15n).
1,12 - Człowiek staje się dzieckiem Bożym przez łaskę. Droga do dziecięctwa Bożego prowadzi poprzez wiarę w Syna Bożego (J 3,12). Por. Mt 5,9; Rz 8,14; Ga 3,26; Ga 4,5; 1 J 3,1.
1,13 - Kilka rkp oraz cytatów u Ojców Kościoła pozwala odczytać: "który... się narodził". Wówczas byłaby to aluzja do odwiecznych narodzin Słowa lub Jego wcielenia z Matki Dziewicy.
1,14 - "Ciałem": hebraizm; znaczy tyle, co "człowiekiem"; "zamieszkało": podobnie jak w ST w czasie wędrówki do Ziemi Obiecanej, a później w świątyni Pan Bóg przebywał wśród swego ludu, czemu dawał symboliczny wyraz m.in. w obłoku w czasie dnia, a w słupie ognistym w nocy (por. Wj 13,21n; Wj 24,16; 1 Krl 8,10n; Ez 9,3), tak przez wcielenie Jezus Chrystus realnie zamieszkał wśród nas. Eucharystia to kontynuuje; "pełen" - połączenie tego nieodmiennego przymiotnika raczej z rzeczownikiem "Jednorodzony" niż ze "Słowem" lub z "chwałą" dyktują reguły gramatyczne języka Janowego. Niektórzy upatrują tu echo Wj 34,6.
1,16 - Tzn. łaskę Przymierza Nowego po łasce Starego (por. J 1,17) lub: w następstwie łaski wcielenia - łaskę uczestnictwa w życiu Syna Bożego (J 1,12).
1,18 - Dopiero Jezus Chrystus dał doskonałe objawienie o Ojcu: J 3,11; J 6,46; J 7,16; J 14,6-11; Mt 11,27.