Przypisy

5,1 - (Mt 5,1-7,29) - Kazanie na Górze uchodzi za kodeks moralności chrześcijańskiej. "Nowa" moralność polega na wypełnieniu duchem (miłości) dawnej litery Prawa (Mt 5,17), Mateuszowa wersja Kazania na Górze, znacznie dłuższa od relacji Łukasza (Łk 6,17-49), być może odtwarza wierniej oryginalne przemówienie Jezusa. Mt nadaje również - zwłaszcza błogosławieństwom - charakter bardziej duchowy ("ubodzy w duchu", "łakną i pragną sprawiedliwości"). Usytuowanie Kazania na Górze, wśród wypadków z życia Jezusa, jest chyba poprawniejsze u Łukasza, tzn. nie na początku, lecz w pełni działalności Jezusa.
5,29 - Zob. Mt 18,8.
5,31 - Pwt 24,1.
5,32 - Z wszystkich trzech Synoptyków wynika jasno i niedwuznacznie, że Jezus przywrócił pierwotną nierozerwalność małżeństwa i nie pozwolił na żadne rozwody (Mt 19,6-9; Mk 10,2-12; Łk 16,18; por. 1 Kor 7,10n). Wyjątek, o którym jest mowa tu i w Mt 19,9, należy prawdopodobnie tak rozumieć, że chodzi nie o ważne, legalnie zawarte małżeństwo. Współżycie zaś dwóch osób poza małżeństwem jest zawsze nierządem. Użyty tu termin gr. Gyne oznacza i żonę, i kobietę w ogóle. Tylko Mt bierze pod uwagę dyskusje rabinackie.