Ps 50,1-58,12
Przypisy
50,1 - Ps 50 Psalm typu prorockiego, pochodzenia późniejszego.50,1 - Pan przybywa na sąd nad Izraelem (teofania) i wzywa całą ziemię na świadka swej sprawiedliwości (por. Iz 1,2). Zjawiska towarzyszące teofanii przypominają objawienie się Boga na Synaju (w. 3).
50,5 - Zawieraniu przymierza towarzyszyło w starożytności semickiej składanie ofiary (por. Rdz 15,7-17; Jr 34,18). Podobnie przy zawieraniu przymierza synajskiego (Wj 24,5nn) złożono "ofiarę Przymierza". Psalm nawiązuje prawdopodobnie do liturgii odnowienia Przymierza.
50,13 - Por. przypis do Ps 40[39],7. Bóg sprowadza do absurdu błędne oczekiwania składających ofiary, jakoby one same przez się były w stanie coś dodać Bogu lub skutecznie wpłynąć na Niego, uśmierzając gniew albo zjednując jego przychylność.
50,16 - Krytyka religijności czysto zewnętrznej, bez odpowiednika w życiu (por. Iz 1,11-20; Jr 7,22n; Oz 6,6).
50,21 - Tekst niepewny.
51,1 - Ps 51 Indywidualna pieśń błagalna i pokutna.
51,2 - Por. 2 Sm 12.
51,6 - Grzesznik wyznaje, że Bóg karząc go za grzechy okazał się w pełni sprawiedliwym. O grzechu "przeciw Panu" zob. 2 Sm 12,13.
51,7 - Już od najwcześniejszego okresu swego życia człowiek staje wobec złowieszczego wpływu grzechu (por. Ps 143[142],2; Rdz 8,21; Hi 14,4; Hi 15,14-15). Później wyrazi to NT w nauce o grzechu pierworodnym (Rz 5,12-21).
51,8 - Darem Bożym jest umiejętność zgłębiania tajników własnej duszy.
51,9 - Rytuał oczyszczenia z trądu (por. przypis do Ps 38[37],6nn) przewidywał pokropienia tego rodzaju (Kpł 14,3-9). O wybieleniu grzesznika "nad śnieg" zob. Iz 1,18.
51,12 - Tylko stwórcze działanie Boże może spowodować wewnętrzne odnowienie grzesznika. Organem nowego życia będzie niewzruszony duch wykluczający wszelką chwiejność (por. Jr 24,7; Jr 31,33; Ez 11,19n; Ez 36,25nn).
51,13 - Tutaj (por. także Iz 63,11) pochodzące od Boga źródło wszelkiego życia religijnego i moralnego w człowieku (por. w. 12 i 14).
51,16 - Chodzi raczej o przedwczesną śmierć, której Psalmista obawia się jako kary za grzech, niż o aluzję do zbrodni popełnionej na Uriaszu (2 Sm 12,9).
51,18 - Por. przypis do Ps 40[39],7 i do Ps 50[49],13.
51,20 - Dwa ostatnie wiersze dodano w czasach Nehemiasza, gdy odbudowywano mury Jerozolimy po niewoli babilońskiej; dokończenie tej pracy uważa Psalmista za wyraz specjalnej łaski Bożej.
52,1 - Ps 52 Indywidualna lamentacja (ww. 3-10) o motywach karcącej mowy prorockiej i dziękczynienia (w. 11).
52,2 - Późniejsze wprowadzenie historyczne z 1 Sm 22,9-19.
52,3 - Wg LXX; hebr.: "Niegodziwcze, łaska Boża (czuwa) o każdym czasie".
52,9 - Por. Ps 18[17],32; Ps 95[94],1.
52,10 - Jeszcze obecnie oliwki rosną na terenie byłego dziedzińca świątyni (dziś dziedzińca meczetu). O znaczeniu obrazu zob. Ps 92[91],13-14; Jr 11,16; Oz 14,7.
52,11 - Tu tyle co objawienie.
53,1 - Ps 53 Jest powtórzeniem Ps 14[13]. Zob. tam przypisy.
53,6 - Wiersz ten zawiera tekst nieco odmienny niż Ps 14[13],5. "Doznali wstydu" wg LXX; hebr.: "możesz ich zawstydzić".
54,1 - Ps 54 Indywidualna lamentacja.
54,2 - Wprowadzenie historyczne, oparte na 1 Sm 23,19.
54,5 - Tak za kilkoma rkp; hebr.: "cudzoziemcy".
54,7 - Złorzeczenie przeciw wrogom częste w psalmach. Przewrotność religijno-moralna wrogów stawia ich również w przeciwieństwie do Boga i całego jego narodu. Dopiero w świetle pełnego objawienia NT Chrystus Pan nakazuje miłować nawet nieprzyjaciół (por. Mt 5,44).
54,9 - Por. Jr 10,6.
55,1 - Ps 55 Indywidualna lamentacja połączona z błaganiem.
55,9 - Tłum. przypuszczalne.
55,10 - Tekst skażony, tłum. przybliżone.
55,11 - Por. podobną skargę w Jr 5,1; Jr 6,6; Jr 9,1-4.
55,15 - Więź wynikająca ze wspólnego udziału w uroczystościach liturgicznych była uważana za szczególnie silną.
55,16 - Zob. przypis do Ps 54[53],7 (nieprzyjaciel w w. 4 jest synonimem niegodziwca).
55,19 - (Ps 55,19-21) - Tekst skażony, tłum. przypuszczalne.
56,1 - Ps 56 Indywidualna lamentacja.
56,1 - Domniemana sytuacja historyczna psalmu, zaczerpnięta z 1 Sm 21,11nn. O wskazówce muzycznej zob. przypis do Ps 46[45],1.
56,3 - Tekst skażony, tłum. przybliżone. Inni tłum.: "Najwyższy" lub "wywyższają się nade mnie".
56,5 - (Ps 56, 5.12) - Dosł.: "ciało" jako wykładnik śmiertelności i przemijalności człowieka.
56,8 - Tłum. przybliżone.
56,9 - Ostatnie słowa stanowią typową glosę. Bóg wynagrodzi wszystkie cierpienia Psalmiście. Wyraża to piękny obraz zbierania łez żalu - niby drogocennej substancji - do bukłaka (por. Hi 14,17; Oz 13,12 o przechowywaniu pod pieczęcią grzechów), by je zachować do dnia obrachunku. Autor glosy natomiast nawiązuje (podobnie jak pierwsza część w.) do zwykłego obrazu "księgi Bożej", w której są spisane wszystkie dobre i złe czyny człowieka (por. Ps 109[108],14; Ne 13,14; Iz 65,6; Dn 7,10; Ml 3,16; Ap 20,12).
56,12 - (Ps 56, 5.12) - Tekst skażony, tłum. przybliżone. Inni tłum.: "Najwyższy" lub "wywyższają się nade mnie".
56,14 - Zapewne glosa dodana później.
57,1 - Ps 57 Indywidualna lamentacja.
57,1 - Por. przypis do Ps 46[45],1. Sytuacja historyczna wg 1 Sm 24,4nn.
57,5 - Por. przypis do Ps 46[45],1. Sytuacja historyczna wg 1 Sm 24,4nn.
57,6 - W lamentacjach występują często motywy hymnodyczne i inwokacje, mające zjednać skuteczną pomoc Bożą. Podobny charakter ma także zakończenie ww. 8-12.
57,7 - Por. Ps 7,16; Ps 9,16; Ps 35[34],7-8.
58,1 - Ps 58 Lamentacja utrzymana w tonie mów prorockich.
58,2 - Dosł.: "bogowie" (por. Ps 82[81],1). Sędziowie i inni zwierzchnicy zastępują samego Boga. Możliwa jest też ironiczna aluzja do kananejskiej mitologii przekazywania władzy sądowniczej pomniejszym bóstwom, sprawującym tę funkcję nagannie. Nadużycia sędziów piętnują często prorocy: Iz 1,23; Iz 5,23; Jr 5,27-29; Am 5,7; Mi 3,11.
58,4 - Aluzja do przewrotnych tradycji panujących w rodzinach, w których przekazywano urzędy dziedzicznie.
58,6 - Por. Koh 10,11; Syr 12,13; Jr 8,17.
58,7 - (Ps 58,7-10) - Zob. przypis do Ps 17[16],12; Ps 54[53],7.
58,8 - Tekst popr.; por. także Mt 13,4.6.
58,9 - Tłum. przypuszczalne.
58,10 - Tekst skażony, tłum. przypuszczalne. W ww. 8-10 chodzi o zupełną zagładę przedstawioną w jaskrawych obrazach, dziś nie zawsze zrozumiałych.
58,11 - W eschatologicznym obrachunku z nieprawością, rozumianym jako rzeź przewrotnych, dopatruje się Psalmista triumfu sprawiedliwości Bożej.
Powiązane utwory
Zmiłuj się nade mną, Boże Ps 51[50]
Chorał opolski; Śpiewnik Archidiecezji Katowickiej - 1-głosowyStwórz, o mój Boże Jacek Sykulski - Ps 51
Niepojęta Trójco T.2 - 4-głosowy chór a cappella (SATB)Stwórz Boże Taize - Ps 51,12
Obmyj mnie Panie Michał Kłos - Ps 51,4
Niepojęta Trójco T.2 - 4-głosowy chór a cappella (SATB)O, Boże mój ks. Joseph Gelineau - Ps 51[50]
Chorał opolski; Śpiewnik Archidiecezji Katowickiej; Droga do Nieba; Exsultate Deo - 1-głosowyNiech błogosławiony będzie Bóg ks. Karol Mrowiec - 1 P 1,3; Ps 51[50]
Droga do Nieba - 1-głosowyMiserere Józef Świder - Ps 50,3-9
Bądź mi litościw ks. Jan Siedlecki - Ps 51[50]
Śpiewnik Archidiecezji Katowickiej - 1-głosowyBądź mi litościw Teofil Klonowski - Ps 51[50]
Exsultate Deo - 2-głosowyBoże litościwy, zmiłuj się nade mną ks. Joseph Gelineau - Ps 51[50]
Droga do Nieba - 1-głosowyZobacz psalm
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150