Przypisy

5,1 - Betlejem: miasteczko 8 km na południe od Jerozolimy, zwane tu Efrata może dlatego, że taka była jego pierwotna nazwa (Rdz 35,16; Rdz 48,7; Rt 4,11) albo że leżało na obszarze Efraty (Ps 132[131],6); czasami dla odróżnienia go od innego Betlejem w Zabulonie (Joz 19,15) nazywano je też Betlejem Judzkim (Sdz 17,7.9; Sdz 19,1; 1 Sm 17,12; Mt 2,1.5). Tu urodził się Dawid i był namaszczony przez Samuela (1 Sm 16,4nn.12n). Micheasz ogłasza, że przyszły Mesjasz, "syn Dawidowy", narodzi się w Betlejem; potwierdzają to Ewangeliści (Mt 2,6; J 7,42). Słowa: "pochodzenie Jego od początku, od dni wieczności" świadczyłyby o odwiecznym pochodzeniu Mesjasza, lecz hebr. może też znaczyć: "pochodzenie Jego od dawna, od najdawniejszych czasów", co wskazywałoby raczej na starożytne początki dynastii Dawidowej, z której miał przyjść Mesjasz tutaj zapowiedziany.
5,4 - Por. Ag 2,9; Ef 2,14.